ПРИМЕРЫ
      Каждый человек должен обладать всеми правами и всеми свободами, провозглашенными настоящей Декларацией, без какого бы то ни было различия, как-то в отношении расы, цвета кожи, пола, языка, религии, политических или иных убеждений, национального или социального происхождения, имущественного, сословного или иного положения.
      Әр адам, нәсіліне, түр-түсіне, жынысына, тіліне, дініне, саяси немесе басқа да наным-сенімдеріне, ұлттық, немесе әлеуметтік тегіне, мүліктік, тектік-топтық, немесе басқа да жағдаяттарға қарамастан осы Декларацияда жарияланған барлық құқықтар мен бостандықтарға алаланбай, бірдей тең ие болуы тиіс.
      Каждый человек, где бы он ни находился, имеет право на признание его правосубъектности.
      Әр адам қай жерде жүрсе де, құқықтық субъектісі ретінде танылуына құқылы.
      Все люди равны перед законом и имеют право, без всякого различия, на равную защиту закона. Все люди имеют право на равную защиту от какой бы то ни было дискриминации, нарушающей настоящую Декларацию, и от какого бы то ни было подстрекательства к такой дискриминации.
      Заң алдында жұрттың бәрі тең және де заң арқылы алаланбай, бірдей тең қорғалуға құқылы. Барлық адам осы Декларацияның ережелерін бұзатын кемсітуден және кемсітуге арандатушылықтың барлық түрінен тең қорғалуға құқылы.
      3. Осуществление этих прав и свобод ни в коем случае не должно противоречить целям и принципам Организации Объединенных Наций.
      3. Осы бостандықтар мен құқықтарды жүзеге асырылуы Біріккен Ұлттар Ұйымының мақсаттары мен қағидаларына қайшы келмеуі тиіс.
      учитывая, что во Всеобщей декларации прав человека провозглашается, что все люди рождаются свободными и равными в своем достоинстве и правах и что каждый человек должен обладать всеми правами и свободами, провозглашенными в этой Декларации, без какого бы то ни было различия, как то в отношении расы, цвета кожи, пола, языка, религии, политических или иных убеждений, национального или социального происхождения, имущественного, сословного или иного положения,
      Осы Декларацияда айтылған пен әр адамға тиселі құқықтарды иелену құқықтары, адамдардың тең құқылығы, адамдардың азат болып туатындығы, олардың тілі, діні, жынысы саяси көзқарастары, ұлттық немесе әлеуметтік шыққан тегі, мүлкі жөнінде айтылған Адам құқықтарының жалпыға бірдей декларациясын есепке ала отырып,
      учитывая, что Всеобщая декларация прав человека далее провозглашает, что каждый человек, где бы он ни находился, имеет право на признание его правосубъектности, что все люди равны перед законом и имеют право без всякого различия на равную защиту закона и что все люди имеют право на равную защиту от какой бы то ни было дискриминации, нарушающей эту Декларацию, и от какого бы то ни было подстрекательства к такой дискриминации,
      Осы Декларациян бұзу жағдайларынан бөлек барлық адамдардың тең құқылық адам баласы зорлық-зомбылық пен қанауға қарсы көтеріліске мәжбүр болатын жағдайды тудырмау үшін, адам құқықтары заң билігімен қорғалуы керек екеніне назар аудара отырып,
      1. Ничто в настоящей Декларации не должно толковаться как узаконивающее незаконное проникновение иностранца в государство и его присутствие в государстве; ни одно положение не должно также толковаться, как ограничивающее право любого государства принимать законы и правила, касающиеся въезда иностранцев и условий их пребывания, или устанавливать различия между его гражданами и иностранцами. Однако такие законы и правила должны быть совместимы с международно-правовыми обязательствами, принятыми на себя этим государством, включая обязательства в области прав человека.
      1. Осы Декларация мемлекетке азаматтардың заңсыз өтіп кету жағдайларымен ешқашан сәйкес келмейді; кез келген мемлекет шетелдіктер мен оның азаматтары арасындағы жағдайлар, олардың келуі мен шетелдік азаматтардың кетуі шарттарына қатысты ережелер мен заңдарды қолдану құқықтарын шектеу ережелерімен байланыста болмауы керек. Алайда, мұндай заңдар мен ережелер адамның құқықтық саласындағы міндеттерін қосқандағы осы мемлекеттерде қабылданған халықаралық-құқықтар міндеттерімен бірге болуы шарт.
      а) правом на жизнь и личную неприкосновенность; ни один иностранец не может быть подвергнут произвольному аресту или содержанию под стражей; ни один иностранец не должен быть лишен свободы иначе, как на таких основаниях и в соответствии с такой процедурой, которые установлены законом;
      а) жеке өміріне басқалардың араласпауы құқығы; кез келген шетелдік еш себепсіз қамауға немесе тұтқындалмауы керек; кез келген шетелдік бас бостандығынан айырылмауы керек, ондай жағдайлар орын алса ол заң бойынша жүргізіледі
      Ни один иностранец не должен подвергаться пыткам или жестокому, бесчеловечному или унижающему его достоинство обращению или наказанию, и, в частности, ни один иностранец не должен без его свободного согласия подвергаться медицинским или научным опытам.
      Кез келген шетелдік адам айтқысыз зорлық-зомбылық көрсету, азаматтардың ар-ожданына қарсы келетін әрекеттерге, оның ішінде кез келген шетелдік азамат еркін келісімсіз медициналық немесе ғылыми тәжірибелерген өтуіне болмайды.
      а) правом на условия труда, отвечающие требованиям безопасности и гигиены, на справедливую зарплату и равное вознаграждение за труд равной ценности без какого бы то ни было различия, в частности женщинам должны гарантироваться условия труда не хуже тех, которыми пользуются мужчины, с равной оплатой за равный труд;
      а) қауіпсіздік гигиенасы, тиісті жалақыға және қиын жұмыстарға қатысты басқа да сыйақылық талаптарға жауап беретін, сонымен бірге ер адаммен бірдей әйел адам тең дәрежелі ақы төленуі еңбек шарттарына қатысты талаптар қоюға құқылы
      5. Практика религии или убеждений, в которых воспитывается ребенок, не должна наносить ущерба ни его физическому или умственному здоровью, ни его полному развитию, с соблюдением пункта 3 статьи 1 настоящей Декларации.
      5. Бала тәрбиеленіп жатқан дін немесе наным-сенім тәжірибесі осы Декларацияның 1-Бабы 3-ші тармағын ұстана отырып, оның физикалық немесе ақыл-ой денсаулығына, оның жалпы дамуына зиян келтірмеуі қажет.
      2. Инвалиды должны пользоваться всеми правами, изложенными в настоящей Декларации. Эти права должны быть признаны за всеми инвалидами без каких бы то ни было исключений и без различия и дискриминации по признаку расы, цвета кожи, пола, языка, вероисповедания, политических или иных убеждений, национального или социального происхождения, материального положения, рождения или любого другого фактора, независимо от того, относится ли это к самому инвалиду или к его или ее семье.
      2. Мүгедектер осы Декларацияда мазмұндалған барлық құқықтарды пайдалануға міндетті. Бұл құқықтар қандай да болмасын ерекшеліктерсіз, нәсілдік белгілері, терісінің түсі, жынысы, тілі, діни сенімі, саяси немесе басқа да көзқарастары, ұлттық немесе әлеуметтік болмысы, материалдық жағдайы, туылуы немесе басқа да кез-келген факторлар бойынша қандай да бір айырмашылықтар мен дискриминациясыз сол мүгедекке немесе оның отбасына қатысы бар ма жоқ па одан тәуелсіз барлық мүгедектерге қатысты болуы тиіс.
      3. Инвалиды имеют неотъемлемое право на уважение их человеческого достоинства. Инвалиды, каковы бы ни были происхождение, характер и серьезность их увечий или недостатков, имеют те же основные права, что и их сограждане того же возраста, что в первую очередь означает право на удовлетворительную жизнь, которая была бы как можно более нормальной и полнокровной.
      3. Мүгедектердің өздерінің адамзатқа тән абыройын құрметтелуі болып табылатын тартып алынбайтын құқыққа ие. Мүгедектер, болмысы, зағиптылығы немесе кемтарлығының сипаты мен қиыншылығы қандай да болмасын сол жастағы басқа да азаматтар секілді дәл сондай негізгі құқықтарға ие, бұл бірінші кезекте неғұрлым қалыпты және толыққанды болатын қанағаттанарлықтай өмірге құқығына ие дегенді білдіреді.
      9. Инвалиды имеют право жить в кругу своих семей или в условиях, заменяющих ее, и участвовать во всех видах общественной деятельности, связанных с творчеством или проведением досуга. Что касается его или ее места жительства, то ни один инвалид не может подвергаться какому-либо особому обращению, не требующемуся в силу состояния его или ее здоровья или в силу того, что это может привести к улучшению состояния его или ее здоровья. Если пребывание инвалида в специальном учреждении является необходимым, то среда и условия жизни в нем должны как можно ближе соответствовать среде и условиям нормальной жизни лиц его или ее возраста.
      9. Мүгедектер өз отбасыларының ортасында немесе оны алмастыратын ортада өмір сүруге және шығармашылықпен немесе бос уақытын өткізуге байланысты қоғамдық қызметтің барлық түрлеріне қатысуға құқылы. Ал тұрғылықты жеріне келер болсақ, ешбір мүгедек денсаулық жағдайының себебінен немесе денсаулығының жақсаруына әкеліп соғу себебінен ерекше күтімді қажет етпейтін жағдайға ұшырамауы тиіс. Егер де мүгедектің арнайы мекемеде болуы қажет болса, онда сол мекемедегі орта мен өмір сүру жағдайлары соғұрлым сол жастағы басқа да азаматтардың қалыпты ортасы мен өмір сүру жағдайларына сәйкес болуы тиіс.
      10. Инвалиды должны быть защищены от какой бы то ни было эксплуатации, от любых видов регламентации и обращения, носящих дискриминационный, оскорбительный или унижающий характер.
      10. Мүгедектер қандай да болмасын эксплуатациядан, кез-келген регламентация түрінен және дискриминациялық, ар-намысынына тию немесе абыройын төмендету сипатындағы іс-әрекеттерден қорғалуы тиіс.
учитывая обязательство государств в соответствии с Уставом содействовать всеобщему уважению и соблюдению прав человека и основных свобод для всех без каких бы то ни было различий по признаку расы, цвета кожи, пола, языка, религии, политических или иных убеждений, национального или социального происхождения, имущественного положения, рождения или по иному признаку,
      Жарғыға сәйкес мемлекеттердің жалпының бірдей адам құқықтарын және негізгі бостандықтарын нәсілі, терісінің түсі, жынысы, тілі, діні, саяси немесе басқа да көзқарастарының, ұлттық немесе әлеуметтік болмысы, мүліктік жағдайы, туылуы немесе басқа да белгілері бойынша қандай да бір айырмашылығын есепке алмай құметтеуіне және сақтауына жәрдемдесу міндеттемесін ескеріп,
      будучи убежденной в том, что все народы и все группы людей, каков бы ни был их состав или этническое происхождение, вносят свой самобытный вклад в расцвет цивилизаций и культур, которые, в своем плюрализме и благодаря своему взаимопроникновению, составляют всеобщее достояние человечества,
      барлық халықтар мен барлық адам топтары, олардың құрамы немесе этникалық шығу тегі қандай да болмасын плюрализмі мен өзара сіңісуінің арқасында бүкіл адамзаттың игілігіне айналған өркениеттер мен мәдениеттердің жандануына өзіндік үлесін қосатынына сенім білдіре отырып,
      2. Все люди и группы людей имеют право отличаться друг от друга, рассматривать себя как таковых и считаться таковыми. Однако многообразие форм жизни и право на различие ни при каких обстоятельствах не могут служить предлогом для расовых предрассудков; ни юридически, ни фактически они не могут служить оправданием какой бы то ни было дискриминационной практики или основанием политики апартеида, представляющей собой самую крайнюю форму расизма.
      2. Барлық адамдар мен топтар бір-бірінен ерекшеленуге, өздерін қалай қабылдауға еріктері қаласа, солай қабылдап, солай санауға құқылы. Алайда, адам өмірінің әралуандылығы мен ерекшелену құқығы ешбір жағдайда нәсілдік нанымдарға сылтау болып; не заңды түрде, не іс жүзінде нәсілшілдіктің аса ауыр түрі болып табылатын апартеид саясатына негіз болуына немесе қандай да болмасын дискриминациялық тәжірибенің ақталуына жол бере алмайды.
      3. Идентичность происхождения никоим образом не затрагивает возможности для людей вести различный образ жизни; она также не исключает ни существования различий, основывающихся на разнообразии культур, среды и истории, ни права на сохранение культурной самобытности.
      3. Тегінің ұқсастылығы ешбір жағдайда адамдар үшін түрлі тұрмыс дәстүрін жүргізу мүмкіндіктерін шектемейді; сондай-ақ ол мәдениеттердің, орта мен тарихтың саналуандылығына негізделген айырмашылықтарды, мәдени өзіндік ерекшеліктерді сақтау құқығын жоққа шығармайды.
      5. Различия в достижениях разных народов объясняются исключительно географическими, историческими, политическими, экономическими, социальными и культурными факторами. Эти различия ни в коем случае не могут служить предлогом для установления какой бы то ни было иерархической классификации наций и народов.
      5. Түрлі халықтардың жетістіктерінің айырмашылығы географиялық, тарихи, саяси, экономикалық, әлеуметтік және мәдени факторлармен түсіндіріледі. Мұндай айырмашылықтар ешбір жағдайда қандай да бір ұлттар мен халықтардың иерархиялық жіктелімін орнатуға себепші бола алмайды.
      Наряду с политическими, экономическими и социальными мерами, право является одним из основных средств обеспечения равенства личности в достоинстве и правах и пресечения всякой пропаганды, организации и практики, которые основаны на идеях или теориях так называемого превосходства расовых или этнических групп или которые пытаются оправдать или поощрять расовую ненависть и дискриминацию в какой бы то ни было форме. Государствам следует принимать соответствующие юридические меры и обеспечивать их проведение в жизнь и осуществление через все свои службы с должным учетом принципов, изложенных во Всеобщей декларации прав человека. Эти юридические меры должны вписываться в политические, экономические и социальные рамки, способные содействовать их осуществлению. Физические и юридические лица, общественные или частные организации должны следовать им и всячески способствовать тому, чтобы они были поняты и проводились в жизнь надлежащим образом.
      Саяси, экономикалық және әлеуметтік шаралармен қатар, құқық деген жеке тұлғаның абыройы мен құқықтарының теңдігін қамтамасыздандырудың және нәсілдік немесе этникалық топтардың артықшылығын дәріптеу секілді идеялар мен теорияларға негізделген немесе нәсілдік өшпенділік пен дискриминацияны ақтауға немесе көтермелеуге тырысқан кез-келген насихатты, ұйымды және тәжірибені бұлтартпаудың негізгі құралдарының бірі болып табылады. Мемлекет адам құқықтарының Жалпыға ортақ декларациясында берілген барлық қағидаларды тиісінше ескере отырып өзінің барлық қызметтері арқылы тиісті заңнамалық шараларды қолданып, олардың жүргізілуі мен күнделікті өмірде қолданылуын қамтамасыз етуі қажет. Бұл заңнамалық олардың жүзеге асырылуына септігін тигізетін шаралар саяси, экономикалық және әлеуметтік шектен аспауы тиіс. Жеке және заңды тұлғалар, қоғамдық немесе жеке ұйымдар сол заңдарды ұстануы тиіс және де көпшілікке түсінікті болып, тиісті түрде күнделікті өмірде қолданылуына мүмкіндігінше күш салуға міндетті.
      Каковы бы ни были установленные различия, биология ни в коей мере не позволяет установить иерархию между индивидами и популяциями, тем более, что никакая группа людей в действительности не обладает постоянным генетическим фондом. Во всяком случае никогда нельзя, не греша против истины, переходить от констатации факта различий к утверждению о существовании отношения превосходство - неполноценность.
      Орнатылған айырмашылықтар қандай да болмасын, биология жеке тұлғалар мен популяциялар арасында иерархияның орнатылуына ешбір жағдайд да жол бермейді, себебі шын мәнінде, адам топтарының ешқайсысы тұрақты генетикалық қорға ие емес. Қалай болғанда да, шындыққа қарсы айырмашылықтар дерегінің констатациясынан артықшылық-кемшілік ұғымдарының қарым-қатынасының бары туралы пайымдамаға күнә арқаламай өтуге болмайды.
      b) национальное законодательство, как правило, ограничивает применение силы должностными лицами по поддержанию правопорядка в соответствии с принципом пропорциональности. Это следует понимать таким образом, что при толковании этого положения должны уважаться эти национальные принципы пропорциональности. Это положение ни в коем случае не толкуется таким образом, будто оно уполномочивает на применение такой силы, какая является несоразмерной законной цели, которую нужно достичь;
      b) ұлттық заңнама әдетте пропорционалдық қағидасына сәйкес тәртіп сақтау бойынша лауазымды тұлғалардың күш қолдануын шектейді. Мұны былайша түсінуге болады, осы ережені түсіндіру барысында пропорционалдылықтың ұлттық қағидалары құрметтелуі тиіс. Бұл ереже заңды мақсатқа сәйкес келмейтін шектен тыс күш қолдануға өкілеттік беретіндей түсіндірілуіне ешбір жағдайда жол берілмеуі тиіс.
      Ни одно должностное лицо по поддержанию правопорядка не может осуществлять, подстрекать или терпимо относиться к любому действию, представляющему собой пытку или другие жестокие, бесчеловечные или унижающие достоинство виды обращения и наказания, и ни одно должностное лицо по поддержанию правопорядка не может ссылаться на распоряжение вышестоящих лиц или такие исключительные обстоятельства, как состояние войны или угроза войны, угроза национальной безопасности, внутренняя политическая нестабильность или любое другое чрезвычайное положение для оправдания пыток или других жестоких, бесчеловечных или унижающих достоинство видов обращения и наказания.
      Бірде бір тәртіпті сақтау бойынша лауазымды тұлға өз алдына азаптаулар және де басқа да қатыгез, адамгершілікке жатпайтын немесе абыройын төмендететін қарым-қатынас пен жаза түрлері болып табылатын кез-келген іс-әрекетті жүзеге асыруына, оны істеуге арандатуға немесе оған шыдамдылықпен қарауына болмайды және бірде бір тәртіпті сақтау бойынша лауазымды тұлға азаптаулар және де басқа да қатыгез, адамгершілікке жатпайтын немесе абыройын төмендететін қарым-қатынас пен жазаларды ақтау мақсатында жоғарыда тұрған лауазымды тұлғалардың бұйыруына немесе соғыс жағдайы немесе соғыс басталу қаупі, ұлттық қауіпсіздікке төнетін қауіп, ішкі саяси тұрақсыздық немесе басқа да кез-келген төтенше жағдайға жүгіне алмайды.
      2.1. Следующие Минимальные стандартные правила применяются к несовершеннолетним правонарушителям беспристрастно, без каких бы то ни было различий в отношении, например, расы, цвета кожи, пола, языка, вероисповедания, политических или иных убеждений, национального или социального происхождения, имущественного, сословного или иного положения.
      2.1. Келесі Минималды стандартты ережелер кәмелетке толмағандарға қатысты риясыз орындалады, олардың нәсіліне, терісінің түсіне, жынысына, тіліне, діни нанымына, саяси немесе басқа да ұлттық немесе әлеуметтік ұстанымдарына, мүліктік жағдайына, дәрежесіне және өзге де жағдайына қарамастан жалпыға бірдей қолданылады.
      Поэтому в правиле 2.1. подчеркивается важность применения Правил беспристрастно и без каких бы то ни было различий. Это правило следует формулировке принципа 2 Декларации прав ребенка.
      Осы себепті 2.1 қағидасында Ережелердің риясыз және ешқандай алалаушылықсыз орындалуының қажеттілігіне баса назар аударылады. Бұл ереже Бала құқықтары Декларациясының 2 принципінің тұжырымдамасын басшылыққа алады.
      17. 1) Заключенным, не имеющим права носить гражданскую одежду, следует выдавать комплект обмундирования, соответствующего данному климату и позволящего поддерживать их здоровье в удовлетворительном состоянии. Эта одежда не должна иметь ни оскорбительного, ни унижающего характера.
      17. 1) Азаматтық киім киіп жүруге құқығы жоқ қамаудағыларға сол климатқа сәйкес және олардың денсаулығын қанағаттанарлық күйде ұстауына мүмкіндік беретін нысанды киім-кешек жиынтығы берілуі тиіс. Бұл киім қорлайтын не кемсітетін сипатта болмауы тиіс.
      30. 1) Наказания можно налагать только в соответствии с таким законом или такими распоряжениями, причем ни один заключенный не может подвергаться повторному наказанию за один и тот же проступок.
      30. 1) Жаза тек тиісті сондай заңмен немесе сондай өкіммен берілуі керек және де бірде бір қамаудағы адам бір теріс қылығы үшін екінші рет қайталанып жазалануға ұшырамауы тиіс.
      2) Это же относится и к другим видам наказания, способным причинить наказуемому физический или психологический ущерб. Такие наказания не должны ни в коем случае находиться в противоречии с положениями правила 31 или же отклоняться от них.
      2) Бұл жазаланған адамға дене және психологиялық зиян келтіретін басқа да жазалар түріне қатысты. Осындай жазалар 31-ереже қағидаларымен қайшылықта болмауы немесе одан ауытқымауы тиіс.
      a) Принятие соответствующих законодательных, административных и других мер по обеспечению для всех не только политических и гражданских прав, но и полного осуществления экономических, социальных и культурных прав без какой бы то ни было дискриминации;
      a) Барлық адамдардың тек саяси және азаматтық құқықтарын қамтамасыз ету бойынша ғана емес, сондай-ақ ешбір кемсітушіліксіз экономикалық, әлеуметтік және мәдени құқықтарын толық іске асыруда тиісті заңнамалық, әкімшілік және өзге шараларды қабылдау
      Не может быть никаких отклонений от вышеизложенных принципов ни на каких основаниях, включая чрезвычайное положение.
      Еш бір негізде, соның ішінде төтенше жағдайды қосқанда, жоғарыда баяндалған принциптерден ешқандай ауытқуға жол берілмейді.
      19. Передача заключенного ни в коем случае не должна приводить к ухудшению его положения.
      19.Қамаудағыны беру ешбір жағдайда оның жағдайының нашарлауына әкелмеуі тиіс.
      Каждый человек, где бы он ни находился, имеет право на признание его правосубъектности.
      Әр адам қай жерде жүрсе де, құқықтық субъектісі ретінде танылуына құқылы.
      Каждый человек должен обладать всеми правами и всеми свободами, провозглашенными настоящей Декларацией, без какого бы то ни было различия, как-то в отношении расы, цвета кожи, пола, языка, религии, политических или иных убеждений, национального или социального происхождения, имущественного, сословного или иного положения.
      Әр адам, нәсіліне, түр-түсіне, жынысына, тіліне, дініне, саяси немесе басқа да наным-сенімдеріне, ұлттық, немесе әлеуметтік тегіне, мүліктік, тектік-топтық, немесе басқа да жағдаяттарға қарамастан осы Декларацияда жарияланған барлық құқықтар мен бостандықтарға алаланбай, бірдей тең ие болуы тиіс.
      Все люди равны перед законом и имеют право, без всякого различия, на равную защиту закона. Все люди имеют право на равную защиту от какой бы то ни было дискриминации, нарушающей настоящую Декларацию, и от какого бы то ни было подстрекательства к такой дискриминации.
      Заң алдында жұрттың бәрі тең және де заң арқылы алаланбай, бірдей тең қорғалуға құқылы. Барлық адам осы Декларацияның ережелерін бұзатын кемсітуден және кемсітуге арандатушылықтың барлық түрінен тең қорғалуға құқылы.
      3. Осуществление этих прав и свобод ни в коем случае не должно противоречить целям и принципам Организации Объединенных Наций.
      3. Осы бостандықтар мен құқықтарды жүзеге асырылуы Біріккен Ұлттар Ұйымының мақсаттары мен қағидаларына қайшы келмеуі тиіс.
Зерттелетін үлгі мен тостағанның қызарғанша қатты қыздырылуын болдырмау қажет. Өйткені бұл күлді жоғалтуға әкеліп соқтыруы мүмкін.
Следует избегать перегрева, чтобы ни испытуемый образец, ни чашка не нагревались докрасна, так как это может привести к потере золы.
Зерттелетін үлгі мен тостағанның қызарғанша қатты қыздырылуын болдырмау қажет. Өйткені бұл күлді жоғалтуға әкеліп соқтыруы мүмкін.
Следует избегать перегрева, чтобы ни испытуемый образец, ни чашка не нагревались докрасна, так как это может привести к потере золы.
Зерттелетін үлгі мен тостағанның қызарғанша қатты қыздырылуын болдырмау қажет. Өйткені бұл күлді жоғалтуға әкеліп соқтыруы мүмкін.
Следует избегать перегрева, чтобы ни испытуемый образец, ни чашка не нагревались докрасна, так как это может привести к потере золы.
      2. Никто не может быть осужден за преступление на основании совершения какого-либо деяния или за бездействие, которые во время их совершения не составляли преступления по национальным законам или по международному праву. Не может также налагаться наказание более тяжкое, нежели то, которое могло быть применено в то время, когда преступление было совершено.
      2. Ешкім де жасаған әрекеті немесе әрекетсіздігі негізінде, егер ол әрекеті ұлттық заңдар мен халықаралық құкық бойынша қылмыс болып саналмаса, жауапқа тартылмайды. Сонымен қатар қылмыс үшін берілген жаза, қылмыс жасалған кезде заңмен көзделген жазадан ауыр болмауға тиіс.
      2. Каждый человек, без какой-либо дискриминации, имеет право на равную оплату за равный труд.
      2. Әр адамның құндылығы тең еңбегі үшін, нендей бір кемсітусіз, тең еңбек ақы алуына құқығы бар.
      g) правом на перевод доходов, сбережений или других личных денежных средств за границу с учетом внутренних валютных правил.
      g) өзінің табыстарын, жинаған қаражаттарын ішкі валюталық ережелерге сәйкес шетелге аударға құқылы
      а) правом на условия труда, отвечающие требованиям безопасности и гигиены, на справедливую зарплату и равное вознаграждение за труд равной ценности без какого бы то ни было различия, в частности женщинам должны гарантироваться условия труда не хуже тех, которыми пользуются мужчины, с равной оплатой за равный труд;
      а) қауіпсіздік гигиенасы, тиісті жалақыға және қиын жұмыстарға қатысты басқа да сыйақылық талаптарға жауап беретін, сонымен бірге ер адаммен бірдей әйел адам тең дәрежелі ақы төленуі еңбек шарттарына қатысты талаптар қоюға құқылы
      Лица, отвечающие за процедуры передачи детей на воспитание или усыновления, должны иметь профессиональную или иную соответствующую подготовку.
      Балаларды тәрбиеге немесе асырап алуға жауап беретін тұлғалардың кәсіби немесе басқа сәйкес дайындығы болу керек.
      Лица, ответственные за заботу о ребенке, должны признавать желание переданного им на воспитание или усыновленного ребенка знать о своем происхождении, если только это не противоречит наилучшему обеспечению интересов ребенка.
      Балаға қамқорлық көрсетуге жауапты тұлғалар оларға тәрбиелеуге немесе асырап алуға берілген баланың, егер бұл баланың мүддесін ең жақсы қамтамасыз етуге қайшы келмесе, шығу тегі туралы білгісі келу ынтасын мойындау керек.
      В решении всех вопросов о передаче ребенка на воспитание в другую семью надлежащее участие должны принимать будущие приемные родители и, если это возможно, сам ребенок и его собственные родители. Компетентные власти или учреждения должны нести ответственность за контроль за обеспечением благополучия ребенка.
      Баланы тәрбиелеуге басқа отбасына беруге қатысты барлық мәселелерді шешуге баланың болашақ асырап алушы ата-анасы, мүмкін болса, баланың өзі мен оның өзінің ата-анасы қатысу керек. Құзіретті билік немесе мекемелер баланың амандығын қамтамасыз етуге жауапты.
      При рассмотрении возможного выбора для усыновления лица, ответственные за усыновление ребенка, должны выбрать наиболее подходящие для ребенка условия.
      Асырап алушы тұлғаны мүмкін таңдауды қарастыру кезінде баланы асырап алуға жауапты тұлғалар балаға ең жағымды жағдайларды таңдау керек.
      Если ребенка не представляется возможным передать другой семье на воспитание или для усыновления, или обеспечить для него надлежащую заботу в стране происхождения, в качестве альтернативного решения вопроса обеспечения ребенка семьей может рассматриваться усыновление его за границей.
      Егер шыққан мемлекетте баланы тәрбиелеуге немесе асырап алуға басқа отбасына беруге, немесе оған тиісті қамқорлықты қамтамасыз ету мүмкіндік болмаса, баланы отбасымен қамтамасыз ету мәселенің балама шешімі ретінде оны шетелдік асырап алу қарастырылады.
      Правительствам следует установить политику, законодательство и эффективный контроль для защиты интересов детей, усыновляемых за границей. Усыновление за границей должно, по возможности, производиться лишь в том случае, если в соответствующих государствах разработаны такие меры.
      Үкіметтерге шетелдік асырап алу кезінде баланың мүдделерін қорғайтын саясатты, заңнаманы, тиімді бақылауды орнату керек. Мүмкіндігінше шетелдік асырап алу сәйкес мемлекеттерде бұндай шаралар әзірленген жағдайда ғана жүзеге асырылу керек.
      Усыновление за границей должно, как правило, производиться через компетентные органы или учреждения с применением гарантий и норм, аналогичных тем, которые действуют при усыновлении в стране происхождения. Ни в коем случае усыновление не должно приводить к получению сторонами, принимающими участие в усыновлении, неоправданных финансовых выгод.
      Шетелге асырап алу, әдетте, асырап алу кезінде шыққан мемлекетте әрекет етуші кепілдемелер және нормалардың қолданылуымен, құзіретті органдар немесе мекемелер арқылы жүзеге асырылады. Еш бір жағдайда асырап алу асырап алуға қатысушы тараптардың ақталмаған қаржылық пайдаларына әкелмеу керек.
      При усыновлении за границей через лиц, выступающих в качестве представителей будущих приемных родителей, особое внимание должно уделяться вопросу защиты правовых и социальных интересов ребенка.
      Шетелге асырап алу болашақ асырап алушы ата-аналардың өкілі арқылы жүргізілген кезде баланың құқықтық және әлеуметтік мүдделерін қорғау мәселелеріне басты назар аударылу қажет.
      Вопрос об усыновлении за границей может рассматриваться лишь после того, как будет установлено, что не имеется юридических препятствий для усыновления ребенка и что будут представлены соответствующие документы, необходимые для завершения процедуры усыновления, например согласие компетентных органов. Необходимо также установить, что ребенок сможет переехать в страну будущих приемных родителей и сможет получить их гражданство.
      Асырап алу туралы мәселе тек қана асырап алуға заңдылық бөгеттердің жоқтығы анықталып, асырап алу үдерісін аяқтауға қажетті, құзіретті органдардың келісімі сынды сәйкес құжаттар ұсынылған кезде ғана қаралады. Сондай-ақ бала болашақ асырап алушы ата-ананың мемлекетіне көшіп, олардың азаматтығын ала алатындығын орнықтыру керек.
      При усыновлении за границей в каждой из участвующих в нем стран должна, как правило, быть обеспечена юридическая сила этого усыновления.
      Шетелдік асырап алу кезінде оған қатысушы әр мемлекетте, әдетте, осы асырап алудың заңдылық күші қамтамасыз етілу керек.
      4. К жертвам следует относиться с состраданием и уважать их достоинство. Они имеют право на доступ к механизмам правосудия и скорейшую компенсацию за нанесенный им ущерб в соответствии с национальным законодательством.
      4. Құрбандарға аянышпен қарап, олардың абыройын құрметтеу қажет. Олар әділ сот механизмдеріне қол жеткізуге және келтірілген залал үшін ұлттық заңнамаға сәйкес жедел түрде өтемақы алуға құқылы.
      8. При соответствующих обстоятельствах правонарушители или третьи стороны, несущие ответственность за их поведение, должны предоставлять справедливую реституцию жертвам, их семьям или иждивенцам. Такая реституция должна включать возврат собственности или выплату за причиненный вред или ущерб, возмещение расходов, понесенных в результате виктимизации, предоставление услуг и восстановление в правах.
      8. Белгілі бір жағдайларда құқық бұзушылар немесе олардың іс-әрекеттері үшін жауапкершілік тартатын үшінші жақ тұлғалар құрбандарды, олардың отбасыларын немесе қамқорлығындағы тағы басқа да адамдарды әділ реституциямен қамтамасыздандыру қажет. Мұндай реституция мүлікті қайтару немесе келтірілген залал немесе зиян үшін төлемақы, виктимизация салдарынан болған шығындарды өтеу, қажетті қызметтермен қамтамасыз ету және құқықтарын қалпына келтіру сияқты іс-шараларды қамтиды.
      11. Когда государственные должностные лица или другие представители, действующие в официальном или полуофициальном качестве, нарушают национальные уголовные законы, жертвы должны получать реституцию от государства, должностные лица или представители которого несут ответственность за причиненный ущерб. В тех случаях, когда правительство, при котором имело место приведшее к виктимизации действие или бездействие, уже не существует, реституция жертвам должна предоставляться государством или правительством - преемником.
      11. Мемлекеттік лауазымды тұлғалар немесе ресми немесе жартылай ресми түрде әрекет ететін өкілдер ұлттық қылмыстық заңдарда бұзған жағдайда, құрбандар лауазымды тұлғалардың немесе келтірілген залалға жауапкершілік тартатын өкілдердің мемлекетінен реституция алуы қажет. Виктимизацияға әкеліп соққан әрекет немесе әрекетсіздік орын алған үкімет жоқ болған жағдайда, құрбандарды орын басушы үкіметпен немесе мемлекетпен қамтамасыздандырады.
      2. Инвалиды должны пользоваться всеми правами, изложенными в настоящей Декларации. Эти права должны быть признаны за всеми инвалидами без каких бы то ни было исключений и без различия и дискриминации по признаку расы, цвета кожи, пола, языка, вероисповедания, политических или иных убеждений, национального или социального происхождения, материального положения, рождения или любого другого фактора, независимо от того, относится ли это к самому инвалиду или к его или ее семье.
      2. Мүгедектер осы Декларацияда мазмұндалған барлық құқықтарды пайдалануға міндетті. Бұл құқықтар қандай да болмасын ерекшеліктерсіз, нәсілдік белгілері, терісінің түсі, жынысы, тілі, діни сенімі, саяси немесе басқа да көзқарастары, ұлттық немесе әлеуметтік болмысы, материалдық жағдайы, туылуы немесе басқа да кез-келген факторлар бойынша қандай да бір айырмашылықтар мен дискриминациясыз сол мүгедекке немесе оның отбасына қатысы бар ма жоқ па одан тәуелсіз барлық мүгедектерге қатысты болуы тиіс.
      7. Инвалиды имеют право на экономическое и социальное обеспечение и на удовлетворительный уровень жизни. Они имеют право в соответствии со своими возможностями получить и сохранить за собой рабочее место или заниматься полезной, продуктивной и вознаграждаемой деятельностью и являться членами профсоюзных организаций.
      7. Мүгедектер экономикалық және әлеуметтік қамтамасыздандырылуға және қанағаттанарлықтай өмір деңгейіне құқылы. Олар өз мүмкіндіктеріне сәйкес жұмыс орындарын алуға және сақтап қалуға немесе пайдалы, өнімді және табысты қызметпен айналасуға, кәсіподақ ұйымдардың мүшелері болуға құқылы.
2. Все люди несут ответственность за развитие в индивидуальном и коллективном плане с учетом необходимости полного уважения прав человека и основных свобод, а также своих обязанностей перед обществом, которое только и может обеспечить свободное и полное развитие человеческой личности, и поэтому они должны поощрять и защищать соответствующий политический, социальный и экономический порядок, необходимый для развития.
      2. Барлық адамдар адам құқықтары мен негізгі бостандықтарын толықтай құрметтеу қажеттілігін, сонымен қатар адамның жеке басының толыққанды және еркін дамуын қамтамасыз ете алатын қоғам алдындағы өз міндеттерін есепке ала отырып, жеке және ұжымдық түрде даму үрдісі үшін жауапкершілік тартады. Сондықтан да олар даму үшін қажетті тиісті саяси, әлеуметтік, экономикалық тәртіпті қорғауы және көтермелеуі тиіс.
1. Государства несут основную ответственность за создание национальных и международных условий, благоприятных для осуществления права на развитие.
      1. Мемлекеттер даму құқығын жүзеге асыру үшін қолайлы ұлттық және халықаралық жағдайларды жасау үшін негізгі жауапкершілікті тартады.
      принимая во внимание Международную конвенцию о предупреждении преступления геноцида и наказании за него, Международную конвенцию о пресечении преступления апартеида и наказании за него, Конвенцию о неприменимости срока давности к военным преступлениям и преступлениям против человечества,
      геноцид қылмысын алдын алу және оның жазасы туралы Халықаралық конвенцияны, апартеид қылмысын бұлтартпау және оның жазасы туралы Халықаралық конвенцияны, әскери қылмыстарға және адамзатқа қарсы жасалған қылмыстарға ескіру мерзімінің қолданылмауы туралы Конвенцияны назарға ала отырып,
      2. Государство, в соответствии со своими конституционными принципами и процедурами, а также все компетентные органы и все работники образования несут ответственность за то, чтобы ресурсы в области образования всех стран использовались для борьбы с расизмом, в частности добиваясь того, чтобы в программах и учебниках отводилось место научным и этическим понятиям о единстве и различиях людей и не допускалось проведения различий, унижающих достоинство какого-нибудь народа; обеспечивая подготовку преподавательского состава в этих целях, предоставляя ресурсы школьной системы в распоряжение всех групп населения без ограничения или расовой дискриминации и принимая меры, способные устранить ограничения, от которых страдают отдельные расовые или этнические группы как в отношении уровня образования, так и в отношении уровня жизни, и в особенности для того, чтобы избежать перенесения этих ограничений на детей.
      2. Мемлекет өзінің конституциялық қағидалары мен ұстанымдарына сәйкес, сонымен қатар барлық құзыретті органдар мен барлық білім қызметкерлері барлық мемлекеттердің білім саласындағы ресурстарының нәсілшілдікпен күрес мақсатында пайдаланылуы үшін жауапкершілік тартады, атап айтқанда, бағдарламалар мен оқулықтарда адамдардың бірлігі мен еркшеліктері жайлы ғылыми да этикалық ұғымдарға да назар аударылып, орын берілуі тиіс және де қандай да бір халықтың абыройын төмендететін айырмашылықтардың нұсқалуына жол берілмеуі тиіс; осы мақсатта оқытушылар құрамының дайындығы қамтамасыздандырылып, қандай да бір шектеулер немесе нәсілдік дискриминациясыз барлық тұрғындар топтарына мектеп жүйесінің қорлары ұсынылуы тиіс; және де білім деңгейіне қатысты, сондай-ақ тұрмыстық деңгейіне қатысты жекелеген нәсілдік немесе этникалық топтарға жапа шектіретін шектеулерді жоюға бағытталған іс-шараларды қолға алу қажет, себебі мұндай шектеулердің балаларға ауысу қаупі төнуінің алдын алу шараларын қолданбасқа болмайды.
      1. Государство в первую очередь несет ответственность за осуществление всеми людьми и всеми группами людей прав человека и основных свобод на основе полного равенства в достоинстве и правах.
      1. Мемлекет ең алдымен барлық адамдар мен барлық топтардың абыройы мен құқықтарының толықтай теңдігінің негізінде адамдық құқықтары мен негізгі бостандықтарын жүзеге асырылуына жауапты болып табылады.
      1. Принцип равенства в достоинстве и правах всех людей и всех народов, независимо от расы, цвета кожи и происхождения, является общепринятым принципом, признанным в международном праве. Следовательно, любая форма расовой дискриминации, проводимая государством, является нарушением международного права, влекущим за собой международную ответственность государства.
      1. Нәсіліне, тері түсі мен тегіне тәуелсіз бүкіл адамдар мен барлық халықтардың абыройы мен құқықтары теңдігінің қағидасы халықаралық құқықта бекітілген жалпыға ортақ қағида болып табылады. Осыған орай, мемлекетте орын алатын нәсілдік дискриминацияның кез-келген түрі халықарлық құқықты бұзу болып табылып, сол мемлекеттің халықаралық жауапкершілік тартуына әкеліп соғады.
      Расизм состоит также в отрицании за некоторыми народами их истории и в непризнании их вклада в прогресс человечества.
      Нәсілшілдік сонымен қатар, кейбір елдердің тарихын жоққа шығару және олардың адамзаттың дамуына қосқан үлестерін мойындамау болып табылады.
      Участие в научном поиске предполагает большую ответственность за социальные судьбы своих современников. По отношению к расизму эта ответственность означает необходимость политического и этического выбора. Любое научное исследование, особенно в области гуманитарных и социальных наук, не должно ущемлять человеческое достоинство.
      Ғылыми ізденіске қатысу замандастарының әлеуметтік тағдырлары үшін жауапкершілік ретінде қабылданады. Нәсілшілдікке қатысты айтар болсақ, бұл жауапкершілік саяси және этикалық таңдау қажеттілігі болады. Кез-келген ғылыми зерттеу, әсіресе гуманитарлық және әлеуметтік ғылымдар саласында зерттеулер адам абыройын төмендетпеуі тиіс.
      а) указанные права человека устанавливаются и защищаются национальным и международным правом. К соответствующим международным документам относятся Всеобщая декларация прав человека, Международный пакт о гражданских и политических правах, Декларация о защите всех лиц от пыток и других жестоких, бесчеловечных или унижающих достоинство видов обращения и наказания, Декларация Организации Объединенных Наций о ликвидации всех форм расовой дискриминации, Международная конвенция о ликвидации всех форм расовой дискриминации, Международная конвенция о пресечении преступления апартеида и наказании за него, Конвенция о предупреждении преступления геноцида и наказания за него, Минимальные стандартные правила обращения с заключенными и Венская конвенция о консульских сношениях;
      а) белгіленген адам құқықтары ұлттық және халықаралық құқықпен орнатылады және қорғалады. Тиісті халықаралық құжаттарға жатады адам құқықтарының Жалпыға ортақ декларациясы, азаматтық және саяси құқықтар туралы Халықаралық пакті, азаптаулар және де басқа да қатыгез, адамгершілікке жатпайтын немесе абыройын төмендететін қарым-қатынас пен жаза түрлерінен барлық тұлғаларды қорғау туралы Декларация, Біріккен Ұлттар Ұйымының нәсілдік дискриминацияның барлық түрлерін жою туралы Декларациясы, нәсілдік дискриминацияның барлық түрлерін жою туралы Халықаралық конвенция, апартеид қылмысын бұлтартпау және оны жазалау туралы Халықаралық конвенция, геноцид қылмысы және ол үшін жазалау туралы Конвенция, қамауға алынғандармен қарым-қатынастың Минималды стандартты ережелері және консулдық қатынастар туралы Вена конвенциясы.
      с) применение огнестрельного оружия считается крайней мерой. Следует приложить все усилия к тому, чтобы исключить применение огнестрельного оружия, особенно против детей. Как правило, огнестрельное оружие не должно применяться, за исключением случаев, когда подозреваемый правонарушитель оказывает вооруженное сопротивление или иным образом ставит под угрозу жизнь других и когда другие меры, имеющие менее исключительный характер, недостаточны для обуздания или задержания подозреваемого правонарушителя. О каждом случае применения огнестрельного оружия должно быть незамедлительно сообщено компетентным властям.
      с) оқпен ататын қаруды қолдану аса қатты қажеттілік болып есептеледі. Оқпен ататын қаруды қолдануға жол бермес үшін бар күшті салу қажет, әсіресе балаларға қарсы. Әдетте, оқпен ататын қару қолданылмауы тиіс, тек қана күдікті құқық бұзушының қарулы қарсылық көрсеткен немесе басқа түрде де басқалардың өміріне қауіп төндірген жағдайларды және күдікті құқық бұзушыны ұстау немесе тию үшін төтенше сипаты басқа шаралар қолдану жеткіліксіз болған жағдайларды есепке алмағанда. Оқпен ататын қаруды қолданудың әрбір жағдайында жедел түрде құзыретті билік органдарына хабарлану қажет.
      ".... пытка означает любое действие, посредством которого человеку намерено причиняется сильная боль или страдание, физического или умственного, со стороны официального лица или по его подстрекательству с целью получения от него или от третьего лица информации или признаний, наказания его за действия, которые он совершил, или в совершении которых подозревается, или запугивания его или других лиц. В это толкование не включаются боль или страдание, возникающие только из - за законного лишения свободы, ввиду состояния, присущего этому, или вследствие этого, в той степени, насколько это совместимо с Минимальными стандартными правилами обращения с заключенными";
      «... азаптау адамға қасақана қатты жапа шектіру немесе азап көрсету, денесіне немесе санасына,одан немесе үшінші жақ тұлғадан ақпарат алу немесе мойындату, жасаған іс-әрекеті үшін немесе жасады деп күдіктеніп жазалау немесе оны немесе басқа адамдарды қорқыту мақсатында ресми тұлға тарапынан немесе айдап салу арқылы орындалатын кез-келген іс-әрекетті білдіреді. Бұл анықтама құрамына Минималды стандартты қамауға алынғандармен қарым-қатынас ережелеріне барынша сәйкес тек қана заңды түрде бас бостандығынан айырылу салдарынан және осындай жағдайға тап болу әсерінен немесе салдарынан туындайтын жапа немесе азап».
      b) настоящая статья направлена на сохранение равновесия между, с одной стороны, необходимостью внутренней дисциплины в учреждении, от которого в большой степени зависит общественная безопасность, и, с другой стороны, необходимостью борьбы с нарушениями основных прав человека. Должностные лица по поддержанию правопорядка сообщают о нарушениях по инстанциям и предпринимают иные правовые действия за пределами инстанций лишь в то случае, когда все остальные возможности отсутствуют или неэффективны. Понимается, что должностные лица по поддержанию правопорядка не подвергаются административным или иным мерам наказания из - за того, что они сообщили об имевшем место нарушении настоящего Кодекса или о возможности такового;
      b) осы бап біріншіден көбіне қоғамдық қауіпсіздік соған байланысты болғандықтан, мекемедегі ішкі тәртіпті сақтау қажеттілігімен, екіншіден адам құқықтарының негізгі құқықтарының бұзылуына қарсы күрес қажеттілігі арасындағы теңдікті сақтауға бағытталған. Тәртіпті сақтау бойынша лауазымды тұлғалар инстанциялар бойынша орын алған бұзушылықтар туралы хабарлайды және басқа қалған мүмкіндіктер болмаған немесе тиімді болған жағдайда ғана инстанциядан тыс өзге құқықтық іс-әрекеттерді қолданады. Тәртіпті сақтау бойынша лауазымды тұлғаларға қатысты әкімшілік немесе өзге де жаза түрлері қолданылмайды, себебі олар осы Кодекстің бұзылуы туралы немесе бұзылу мүмкіндігі туралы хабарлады.
      а) несовершеннолетним является ребенок или молодой человек, который в рамках существующей правовой системы может быть привлечен за правонарушение к ответственности в такой форме, которая отличается от формы ответственности, применимой к взрослому;
      а) кәмелетке толмаған бала немесе бозбала дегеніміз құқық бұзушылыққа жауапкершілікке тартылу түрі ересек адам тартылатын жауапкершілік түрінен ерекшеленетін тұлға саналады.
      3.1. Соответствующие положения Правил применяются не только к несовершеннолетним правонарушителям, но и к несовершеннолетним, которые могут быть привлечены к ответственности за любой конкретный поступок, не наказуемый в случае его совершения взрослым.
      3.1. Ережелердің тиісті қағидалары тек қана кәмелетке толмаған құқық бұзушыларға қатысты орындалмайды, сондай-ақ ересек адам жасаған құқық бұзушылықтың себебінен жазаланбаған кәмелетке толмаған құқық бұзушыға да қатысты қолданылады.
      Минимальные пределы возраста уголовной ответственности весьма различны в зависимости от исторических и культурных особенностей. Использование современного подхода заключается в определении способности ребенка перенести связанные с уголовной ответственностью моральные и психологические аспекты, то есть в определении возможности привлечения ребенка, в силу индивидуальных особенностей его или ее восприятия и понимания, к ответственности за явно антиобщественное поведение. Если возрастной предел уголовной ответственности установлен на слишком низком уровне или вообще не установлен, понятие ответственности становится бессмысленным. В целом существует тесная взаимосвязь между понятием ответственности за правонарушение или преступное поведение и другими социальными правами и обязанностями (такими, как семейное положение, гражданское совершеннолетие и т.д.).
      Қылмыстық жауапкершілікке тартылу жас шамасының ең төменгі шегі әр алуан және тарихи-мәдени ерекшеліктерге байланысты анықталады. Жаңа тәсіл бойынша, баланың қылмыстық жауапкершілікке байланысты, ағлақтық және психологиялық ауыртпашылықты көтеру мүмкіншілігін анықтауды қажет етеді, яғни баланың жеке ерекшеліктері және оның ұғымы мен қоғамға қарсы әрекетінің жауапкершілігін түсінуіне қарай оны жауапкершілікке тарту мүмкіншілігін анықтаумен байланысты болады. Если возрастной предел уголовной ответственности установлен на слишком низком уровне или вообще не установлен, понятие ответственности становится бессмысленным. Егер қылмыстық жауапкершілікке тартылу бойынша жас шектеулері тым аз белгіленсе немесе тіпті белгіленбесе, онда жауапкершілік түсінігі өз мәнін жоғалтады. Жалпылай алғанда, құқықтық бұзушылық пен қылмыстық әрекет жауапкершілігінің және басқа да әлеуметтік құқықтар мен міндеттердің (отбасылық жағдай, азаматтық кәмелеттілік және т.б.) арасында тығыз байланыс бар.
      Аналогично, ответные действия, направленные на обеспечение благополучия молодого правонарушителя, могут выходить за рамки необходимого и тем самым наносить ущерб основным правам конкретного молодого человека, как это наблюдается в некоторых системах правосудия в отношении несовершеннолетних. В этом случае следует также обеспечить соразмерность ответных действий с учетом особенностей обстоятельств правонарушения и личности правонарушителя, а также жертвы.
      Сәйкесінше, жасөспірім құқық бұзушының игілігіне бағытталған амалдар кейде шектен тыс орындалып, кейбір құқық қорғау жүйелерінде байқалғандай, сол жасөспірімнің құқықтарына бұзуы мүмкін. Бұл жағдайда, оларға қатысты қолданылатын амалдардың құқық бұзушылық жағдайлары мен құқық бұзушы мен жәбірленушінің тұлғалық ерекшеліктерін ескере отырып тең қатынаста болуын қамтамасыз ету керек.
      6.1. Ввиду различных особых потребностей несовершеннолетних, а также многообразия имеющихся мер, следует предусмотреть соответствующий объем дискреционных полномочий на всех этапах судебного разбирательства и на различных уровнях отправления правосудия в отношении несовершеннолетних, в том числе при расследовании, рассмотрении дела в суде, вынесении судебного решения и осуществлении контроля за выполнением судебных решений.
      6.1. Кәмелетке толмағандардың ерекше мұқтаждарына қарай, сондай-ақ шаралардың сан алуандығына орай, тиісті дискрециялық өкілеттерді сот істерінің барлық кезеңінде және кәмелетке толмағандарға қатысты сот төрелігін орындаудың барлық кезеңінде, атап айтқанда істің сотта қаралуы, сот үкімінің шығарылуы және сот шешімдеріне бақылау жүргізу кезеңдерінде қарастыру керек.
      15.1. В ходе всего судебного разбирательства несовершеннолетний имеет право быть представленным его или ее адвокатом или право на обращение за бесплатной правовой помощью, если предоставление такой помощи предусмотрено в этой стране законодательством.
      15.1. Сот ісінің қаралуы кезінде кәмелетке толмаған құқық бұзушы қорғаушы жалдауға немесе егер сол мемлекеттің заңнамасында қарастырылған болса, тегін құқықтық көмекке жүгінуге құқылы.
      16.1. Во всех случаях, за исключением мелких правонарушений, до вынесения компетентным органом власти окончательного решения, предшествующего приговору, необходимо тщательно изучить окружение и условия, в которых живет несовершеннолетний, или обстоятельства, при которых было совершено правонарушение, с тем чтобы содействовать вынесению компетентным органом власти разумного судебного решения по делу.
      16.1. Ұсақ құқық бұзушылықтан өзге барлық жағдайларда, құзіретті орган түпкілікті үкімін шығарғанға дейін, кәмелетке толмаған құқық бұзушының айналасын, ол өмір сүріп жатқан шарттарды, немесе құқық бұзушылық жасалған уақыттағы шарттарды іс бойынша орынды шешім шығаруға ықпалдасу үшін толықтай зерттеу керек.
      17.2. Ни за какое преступление, совершенное несовершеннолетним, смертный приговор не выносится.
      17.2. Кәмелетке толмаған құқық бұзушы жасаған ешқандай құқық бұзушылық үшін өлім жазасы кесілмейді.
      Подпункт с правила 17.1 отвечает одному из руководящих принципов резолюции 4 шестого Конгресса, направленного на то, чтобы избегать заключения несовершеннолетних в тюрьму, за исключением тех случаев, когда нет другой соответствующей меры, которая обеспечивала бы безопасность общества.
      17.1 қағидасының тармақшасы алтыншы Конгресстің 4 қарарының кәмелетке толмаған құқық бұзушыны қоғамның қауіпсіздігін қорғаудың басқа жолы қалмаған жағдайда түрмеге қамаудан алдын алуға байланысты негізгі принциптеріне жауап береді.
      В правиле 18.2 указывается на важную роль семьи, которая, в соответствии со статьей 10.1 Международного пакта об экономических, социальных и культурных правах, является "естественной и основной ячейкой общества". В рамках семьи родители имеют не только право, но и обязаны обеспечить уход и надзор за своими детьми. Поэтому в соответствии с правилом 18.2 разлучение детей и родителей является крайней мерой. К ней можно прибегать лишь в тех случаях, когда факты дела оправдывают этот серьезный шаг (например, жестокое обращение с детьми).
      18.2 қағидасында отбасының маңыздылығына мән беріледі, себебі отбасы Экономикалық, әлеуметтік және мәдени құқықтар туралы халықаралық шарттың 10.1 бабына сәйкес, «қоғамның кәнігі және негізгі ұясы» болып табылады. Отбасындағы ата-аналар өз балаларына күтім жасауға және бақылауына құқылы болып қана қоймай, сондай-ақ осыларды жүзеге асыруға міндетті болып табылады. Сондықтан да, 18.2 қағидасына орай, балалары мен ата-аналарының айырылуы төтенше шара болып табылады. Бұл шараны жүзеге асыру – істің дерегі осы шараны жасауға мәжбүр қылған жағдайда ғана рұқсат етіледі (мысалға, ата-аналардың балаларға мейірімсіз қарым-қатынасы кезінде).
      Прогрессивная криминология выступает за предпочтительное использование мер, не предусматривающих содержания в исправительных учреждениях. Установлено, что в лучшем случае имеется незначительная разница в результатах, достигнутых посредством содержания в исправительных учреждениях по сравнению с результатами, достигнутыми без применения этой меры. Многочисленные неблагоприятные последствия для личности, которые, по-видимому, являются неизбежными при любом помещении в исправительное учреждение, совершенно очевидно не могут быть компенсированы исправительной работой. Это особенно справедливо в отношении несовершеннолетних, которые подвержены отрицательным влияниям. Кроме того, негативные последствия, связанные не только с лишением свободы, но и с изоляцией от общества, сказываются на несовершеннолетнем в большей степени, чем на взрослом, поскольку они затрагивают несовершеннолетнего на начальной стадии его развития.
      Ілгерінді криминология бойынша кәмелетке толмаған құқық бұзушыны түзеу мекемесіне орналастыруды талап етпейтін шараларды қолдануды жөн көреді. Түзеу мекемелерінде кәмелетке толмаған құқық бұзушыны ұстау мен осы шараны қолданбау әдісінің беретін нәтижелерінің арасында айырмашылықтың шамалы екендігі анықталған. Тұлғаны түзеу мекемелеріне орналастырудан болатын көптеген жағымсыз салдарлар әлбетте түзеу жұмыстары арқылы өтелмейтіні айдан анық. Бұл әсіресе кері ықпалға түскен кәмелетке толмаған құқық бұзушыларға қатысты әділ шешім болып табылады. Бұдан өзге де, кәмелетке толмаған құқық бұзушының еркіндіктен айырумен және қоғамнан оқшаулаудың себебінен болатын теріс нәтижелер кәмелетке толмаған құқық бұзушыға ересек адамға тигізетін кері әсерден де жоғары болады, себебі бұл кәмелетке толмаған құқық бұзушының бастапқы даму кезінде орын алып отыр.
      Цель правила 19 заключается в ограничении содержания в исправительных учреждениях в двух отношениях: количественном ("крайняя мера") и временном ("минимального срока"). В правиле 19 отражен один из руководящих принципов резолюции 4 шестого Конгресса Организации Объединенных Наций: несовершеннолетний нарушитель не должен заключаться в тюрьму, за исключением тех случаев, когда не имеется других соответствующих мер. Поэтому в данном правиле содержится призыв к тому, чтобы в тех случаях, когда несовершеннолетний должен быть помещен в исправительное учреждение, лишение свободы должно быть ограничено минимально необходимым сроком и при этом должны быть осуществлены специальные организационные мероприятия по содержанию несовершеннолетнего и учтены различные типы правонарушений и учреждений. Фактически, предпочтение должно отдаваться "открытым" учреждениям перед "закрытыми". Кроме того, все учреждения должны быть исправительного или образовательного типа, а не тюремного.
      19 қағиданың негізгі міндеті мына екі қатынасқа байланысты түзеу мекемелерінде ұстауды тыю болып табылады: мөлшерлік қатынас («төтенше шара») және уақыттық қатынас («минималды мерзім»). 19 қағидада Біріккен Ұлттар Ұйымының алтыншы Конгресінде қабылданған 4 қарарындағы негізі басым принциптердің бірі аталған: кәмелетке толмаған құқық бұзушы басқа тиісті шаралар қалмаған болмаса, түрмеге қамалмауы тиіс. Сондықтан, осы қағидада кәмелетке толмаған құқық бұзушы түзеу мекемесіне отырғызылуға мәжбүр болған жағдайда, оның бас бостандығын шектеу барынша аз мерзімге тағайындалуы керек және бұл ретте кәмелетке толмаған құқық бұзушыны ұстау бойынша арнайы ұйымдастырушылық шаралар жүргізілуі тиіс және құқық бұзушылықтың түрлері мен мекемелер ескерілуі тиіс. Негізінде, «жабық» мекемелерге қарағанда «ашық» мекемелерге басымдық берілуі тиіс. Сондай-ақ, барлық мекемелер түрме түріндегі емес, түзеу немесе білім беру түрінде болуы керек.
      Решение по делам несовершеннолетних, в большей степени чем по делам взрослых, может оказать влияние на жизнь правонарушителя в течение длительного периода времени. Поэтому важное значение имеет надзор за исполнением решения со стороны компетентного органа власти или независимого органа (комиссии по делам поручительства, службы системы пробации, учреждения социального обеспечения молодежи и других), полномочия которого аналогичны полномочиям компетентного органа власти, принявшего первоначальное решение по делу. С этой целью в некоторых странах учреждена должность juge de 1' execution des peines.
      Кәмелетке толмаған құқық бұзушылар ісі бойынша шешімдер ересектерге қарағанда кәмелетке толмаған құқық бұзушының өміріне ұзақ уақыт бойына үлкен әсерін тигізуі мүмкін. Сондықтан, шешімнің орындалуын құзіретті органның немесе тәуелсіз орган тарапынан бақылау аса зор мәнге ие (кепілгерлік істері бойынша комиссиялар, пробация жүйесінің қызметтері, жастардың әлеуметтік қамтамасыз етілуіне жауап беретін мекемелер т.б.). Сондықтан, шешімнің орындалуын құзіреттілігі істі қабылдаған органның құзіреттілігімен тең болатын құзіретті орган немесе тәуелсіз орган тарапынан (кепілгерлік ісі бойынша комиссия, пробация жүйесінің қызметі, жастарды әлеуметтік қамсыздандыру мекемелері т.б.) бақылау маңызды болып табылады. Осы мақсатта, кейбір елдерде juge de 1' execution des peines лауазымы тағайындалған.
      d) лиц, осужденных за невыполнение долговых обязательств, и других заключенных по гражданским делам следует помещать отдельно от лиц, совершивших уголовное преступление;
      d) қарызы жөніндегі міндетін орындамаған және басқа азаматтық істер бойынша қамауға алынғандарды қылмыс жасағандардан бөлек орналастыру керек
      2) Больных заключенных, нуждающихся в услугах специалиста, следует переводить в особые заведения или же в гражданские больницы. Тюремные больницы должны располагать оборудованием, установками и лекарствами, необходимыми для должного медицинского ухода за больными и для их лечения, а также достаточно квалифицированным персоналом.
      2) Мамандардың қызметіне мұқтаж қамаудағы ауру адамдарды ерекше мекемелерге немесе азаматтық ауруханаларға ауыстыру керек. Түрме ауруханасының ауруларға тиісті медициналық күтім жасау мен оларды емдеу үшін қажетті дәрі-дәрмегі, қондырғылары және жабдықтары, сонымен бірге жеткілікті түрде білікті мамандары болуы тиіс.
      23. 1) Женские заведения должны располагать особыми помещениями для ухода за беременными женщинами и роженицами. Там, где это возможно, следует заботиться о том, чтобы роды происходили не в тюремном, а в гражданском госпитале. Если же ребенок рождается в тюрьме, то об этом обстоятельстве не следует упоминать в метрическом свидетельстве.
      23. 1) Әйелдерге арналған мекемелерде жүкті және босанған әйелдерді күту үшін ерекше жайлар болуы тиіс. Мүмкін болған жерлерде әйелдердің бала босануы түрменің емес, азаматтық госпиталде болуының қамын ойлау керек. Егер сәби түрмеде туылған болса, бұл туралы оның туу туралы куәлігіне жазудың қажеті жоқ.
      2) Директор должен принимать во внимание доклады и советы, направляемые ему врачом в соответствии с правилами 25(2) и 26 и, если он согласен с рекомендациями последнего, немедленно принимать меры по проведению их в жизнь; если же эти рекомендации выходят за рамки его компетенции или если он с ними не согласен, то он должен немедленно представить вышестоящим органам как свой собственный доклад, так и рекомендации врача.
      2) Директор 25(2) және 26 ережелеріне сәйкес дәрігердің өзіне жіберген баяндамалары мен кеңестерін назарға алуы тиіс және егер ол дәрігердің ұсыныстарымен келісетін болса, онда тез арада оларды жүзеге асыруға шаралар алуы керек; егер бұл ұсыныстар оның құзыретінің шегінен шығатын болса немесе директор дәрігердің ұсыныстарымен келіспейтін болса, онда ол тез арада жоғардағы органдарға өзінің баяндамасымен қатар дәрігердің ұсыныстарын да беруі керек.
      2) Однако это правило не должно препятствовать должному функционированию системы самоуправления, при которой ответственность за определенные виды социальной, воспитательной или спортивной деятельности возлагается на самих заключенных, которые работают под надзором в составе групп, создаваемых в целях их перевоспитания.
      2) Алайда бұл ереже қамаудағыларды қайта тәрбиелеу мақсатында құрылған топтардың құрамында қадағалаумен жұмыс істейтін, ондағы белгілі бір әлеуметтік, тәрбиелік, спорттық қызмет түрлеріне жауапкершілік қамаудағылардың өздеріне жүктелген өзін-өзі басқару жүйесінің тиісті қызмет етуіне кедергі келтірмеуі тиіс.
ақша жөнелтуші - төлем және (немесе) ақша аударымы өз есебінен жүзеге асырылатын тұлға
отправитель денег - лицо, за счет которого осуществляются платеж и (или) перевод денег
      Принимая во внимание, что признание достоинства, присущего всем членам человеческой семьи, и равных и неотъемлемых прав их является основой свободы, справедливости и всеобщего мира; и
      Адам баласы үйелменінің барлық мүшелеріне тән қадір-қасиетін, құқықтарының теңдігі мен тартып алынбайтындығын тану, бостандық пен әділдіктің және жалпыға бірдей бейбітшіліктің негізі болып табылатынына назар аудара отырып,
      принимая во внимание, что пренебрежение и презрение к правам человека привели к варварским актам, которые возмущают совесть человечества, и что создание такого мира, в котором люди будут иметь свободу слова и убеждений и будут свободны от страха и нужды, провозглашено как высокое стремление людей; и
      адам құқықтарына деген елемеушілік, менсінбеушілік адам баласы арының зығырданын қайнататын тағылық жағдайға әкеліп соғатынына және дүние жүзі адамдары сөз бен наным-сенім бостандықтарына ие болып, үрей мен мұқтаждықтан ада бола алатын ортаны құру – адам баласының жоғары мәртебелі ұмтылысы деп жарияланғанына назар аудара отырып,
      принимая во внимание, что необходимо, чтобы права человека охранялись властью закона в целях обеспечения того, чтобы человек не был вынужден прибегать, в качестве последнего средства, к восстанию против тирании и угнетения; и
      адам баласы зорлық-зомбылық пен қанауға қарсы көтеріліске мәжбүр болатын жағдайды тудырмау үшін, адам құқықтары заң билігімен қорғалуы керек екеніне назар аудара отырып,
      принимая во внимание, что необходимо содействовать развитию дружественных отношений между народами; и
      халықтар арасында достық қарым-қатынастың дамуына жәрдемдесу керек екеніне назар аудара отырып,
      принимая во внимание, что народы Объединенных Наций подтвердили в Уставе свою веру в основные права человека, в достоинство и ценность человеческой личности и в равноправие мужчин и женщин и решили содействовать социальному прогрессу и улучшению условий жизни при большей свободе; и
      Біріккен Ұлттар елдері өз Жарғысында негізгі адам құқықтарына, жеке адам басының қадір-қасиеті мен құндылығына және ерлер мен әйелдердің теңдігіне сенімдерін растап, әлеуметтік прогресс пен адамға ылайық өмір сүру деңгейін, нақтыланған бостандықтардан тыс, кең ауқымды бостандықтарды арттыруға жәрдемдесу керек деген шешімге келгендеріне назар аудара отырып,
      принимая во внимание, что государства-члены обязались содействовать, в сотрудничестве с Организацией Объединенных Наций, всеобщему уважению и соблюдению прав человека и основных свобод; и
      мүше-мемлекеттер Біріккен Ұлттар Ұйымымен ынтықтамаса отырып, адам құқықтары мен негізгі бостандықтары жалпыға бірдей құрметтеліп сақталуына ықпал жасауға міндеттенгендеріне назар аудара отырып,
      принимая во внимание, что всеобщее понимание характера этих прав и свобод имеет огромное значение для полного выполнения этого обязательства,
      осы міндеттемелерді толыққанды жүзеге асыру жолында осы құқықтар мен бостандықтардың мән-мағынасы мен ерекшеліктерін ұғынып түсінудің маңызы зор екендігіне назар аудара отырып,
      1. Каждый человек имеет право на образование. Образование должно быть бесплатным по меньшей мере в том, что касается начального и общего образования. Начальное образование должно быть обязательным. Техническое и профессиональное образование должно быть общедоступным, и высшее образование должно быть одинаково доступным для всех на основе способностей каждого.
      1. Әр адамның білім алуға құқығы бар. Білім беру, ең болмағанда бастауыш және жалпы білім, тегін болуы тиіс. Бастауыш білім баршаға міндетті болуы тиіс. Техникалық және кәсіптік білім көпшіліктің қолы жетерліктей болуы тиіс және жоғары білім де, әркімнің қабілетіне қарай көпшіліктің қолы жетерліктей болуы тиіс.
      учитывая, что Устав Организации Объединенных Наций поощряет всеобщее уважение и соблюдение прав человека и основных свобод для всех, без различия расы, пола, языка и религии,
      Біріккен Ұлттар Ұйымы Жарлығында және басқа халықаралық құжаттарда жария етілген қағидаттарға сәйкес, тілдік, діни және нәсілдік еркіндіктерін негіздеріндегі адам құқықтарының сақталуын назарға ала отырып,
      учитывая, что во Всеобщей декларации прав человека провозглашается, что все люди рождаются свободными и равными в своем достоинстве и правах и что каждый человек должен обладать всеми правами и свободами, провозглашенными в этой Декларации, без какого бы то ни было различия, как то в отношении расы, цвета кожи, пола, языка, религии, политических или иных убеждений, национального или социального происхождения, имущественного, сословного или иного положения,
      Осы Декларацияда айтылған пен әр адамға тиселі құқықтарды иелену құқықтары, адамдардың тең құқылығы, адамдардың азат болып туатындығы, олардың тілі, діні, жынысы саяси көзқарастары, ұлттық немесе әлеуметтік шыққан тегі, мүлкі жөнінде айтылған Адам құқықтарының жалпыға бірдей декларациясын есепке ала отырып,
      учитывая, что Всеобщая декларация прав человека далее провозглашает, что каждый человек, где бы он ни находился, имеет право на признание его правосубъектности, что все люди равны перед законом и имеют право без всякого различия на равную защиту закона и что все люди имеют право на равную защиту от какой бы то ни было дискриминации, нарушающей эту Декларацию, и от какого бы то ни было подстрекательства к такой дискриминации,
      Осы Декларациян бұзу жағдайларынан бөлек барлық адамдардың тең құқылық адам баласы зорлық-зомбылық пен қанауға қарсы көтеріліске мәжбүр болатын жағдайды тудырмау үшін, адам құқықтары заң билігімен қорғалуы керек екеніне назар аудара отырып,
      сознавая, что государства - участники Международных пактов о правах человека обязуются обеспечить осуществление прав, провозглашенных в этих пактах, без какой - либо дискриминации в отношении расы, цвета кожи, пола, языка, религии, политических или иных убеждений, национального или социального происхождения, имущественного положения, рождения или иного обстоятельства,
      Адам құқықтарының жалпыға бірдей Декларациясын бүкіл халықтар мен мемлекеттердің ұмтылыстары арқылы әр адаммен қатар, қоғамның әр органы осы декларацияны үнемі жадында тұтып, білім беру және ағарту жұмыстары арқылы осы құқықтар мен бостандықтарды қадір тұтуға ықпал жасап, ұлттық халықаралық шаралар арқылы Ұйымның мүше-мемлекеттерінің халықтарымен қоса, олардың юрисдикциясына қарасты территорялардың халықтары арасында да, жалпыға бірдей тиімді түрде танылып, жүзеге асырылуы үшін алға қойылған мақсат ретінде жария етіп отырып,
      сознавая, что по мере совершенствования средств сообщения и развития мирных и дружественных отношений между странами все большее число лиц проживают в странах, гражданами которых они не являются,
      Тұратын елдің азаматтары болып табылмайтын тұлғалардың саны көп мемлекеттер арасындағы бейбітшілік және достық қарым-қатынастарды дамыту қоғамдастықтарын жетілдіру іс шараларын назарға ала отырып,
      признавая, что защита прав человека и основных свобод, предусмотренных в международных документах, должна быть также обеспечена в отношении лиц, не являющихся гражданами страны, в которой они проживают,
      Халықаралық құжаттарда көрсетілген сол тұратын елдің азаматтары болып табылмайтын тұлғалардың адам құқықтары мен бостандығын қорғауды тани отырып,
      с) правом на охрану здоровья, медицинское обслуживание, социальное обеспечение, социальное обслуживание, образование и отдых при условии, что они выполняют требования согласно соответствующим правилам и что это не возлагает на ресурсы государства чрезмерного бремени.
      с) денсаулығын сақтауға, медициналық қызмет көрсетулерді пайдалануға, әлеуметтік қызмет көрсетулерді пайдалануға, білім алуға және демалуға құқылы, олар оны сәйкес талаптар бойынша орындайды және онда мемлекеттік ресурстарды шектен тыс пайдалану ұсынылмайды.
      учитывая, что во всех процедурах передачи детей на воспитание или их усыновления первостепенное значение имеет наилучшее обеспечение интересов ребенка,
      балаларды тәрбиеге немесе асырап алуға беру кезіндегі барлық үдерістерінде бірінші кезекте бала мүддесін ең жақсы қамтамасыз ету екендігін ескере отырып,
      вновь подтверждая принцип 6 этой Декларации, который предусматривает, что ребенок должен, когда это возможно, расти на попечении и под ответственностью своих родителей и, во всяком случае, в атмосфере любви и моральной и материальной обеспеченности,
      бала мүмкіндігіне қарай, өз ата-анасының қарауы мен жауапкершілігінде және кез келген жағдайда махаббат пен рухани және материалды қамтамасыз етілу жағдайында өсірілу керектігін қарастыратын осы декларацияның 6 принципін қайта қуаттай отырып,
      признавая, что в основных правовых системах мира существует различные общественно полезные альтернативные институты, такие как кафала в мусульманском праве, которые предусматривают замену семейной заботы о тех детях, о которых не могут заботиться их собственные родители,
      әлемнің негізгі құқықтық жүйелерінде олардың өздерінің ата-аналары қамқорлық көрсете алмайтын балаларға отбасы қамқорлығын алмастыруды қарастыратын, мұсылман құқығындағы кафала сынды, түрлі қоғамдық пайдалы балама институттар барын мойындай отырып,
      признавая далее, что лишь в тех случаях, когда во внутреннем праве государства признан и регулируется какой-либо конкретный институт, будут применяться положения настоящей Декларации, касающиеся данного института, и что эти положения никоим образом не будут затрагивать существующие альтернативные институты в других правовых системах,
      іс жүзінде тек қана мемлекеттің ішкі құқығында қандайда бір нақты институт мойындалып және реттелетіндігін, осы институтқа қатысты осы Декларацияның ережелері қолданылатынын және осы ережелер басқа құқықтық жүйелердегі бар балама институттарды ешқалай қозғамайтынын мойындай отырып,
      учитывая, однако, что изложенные ниже принципы не налагают на государства обязательства по созданию таких правовых институтов, как передача на воспитание или усыновление,
      бірақ, төменде көрсетілген принциптер мемлекетке тәрбиеге беру немесе асырап алу сияқты құқықтық институттарды құру бойынша міндеттемелерді арттырмайтындығын есекере отырып,
      Вопрос об усыновлении за границей может рассматриваться лишь после того, как будет установлено, что не имеется юридических препятствий для усыновления ребенка и что будут представлены соответствующие документы, необходимые для завершения процедуры усыновления, например согласие компетентных органов. Необходимо также установить, что ребенок сможет переехать в страну будущих приемных родителей и сможет получить их гражданство.
      Асырап алу туралы мәселе тек қана асырап алуға заңдылық бөгеттердің жоқтығы анықталып, асырап алу үдерісін аяқтауға қажетті, құзіретті органдардың келісімі сынды сәйкес құжаттар ұсынылған кезде ғана қаралады. Сондай-ақ бала болашақ асырап алушы ата-ананың мемлекетіне көшіп, олардың азаматтығын ала алатындығын орнықтыру керек.
      принимая во внимание, что согласно одному из основных принципов Устава Организации Объединенных Наций достоинство и равенство присущи каждому человеку и что все государства - члены обязались предпринимать совместные и самостоятельные действия в сотрудничестве с Организацией Объединенных Наций для содействия и поощрения всеобщего уважения и соблюдения прав человека и основных свобод для всех, без различия расы, пола, языка или религии,
      Біріккен Ұлттар Ұйымы Жарлығының негізгі принциптерінің біріне сәйкес, әрбір адам абырой мен теңдік қасиеттеріне ие екенін және барлық мүше мемлекеттер нәсілі, жынысы, тілі немесе дініне қарамастан, барлық адамдардың құқықтары мен негізгі бостандықтарын жалпыға ортақ құрметі мен сақталуына көмектесу және мадақтау мақсатында Біріккен Ұлттар Ұйымымен ынтымақтастықта бірлескен және өз бетінше іс-әрекеттер жасауға міндеттелгенін ескере отырып,
      принимая во внимание, что во Всеобщей декларации прав человека и в Международных пактах о правах человека провозглашаются принципы недискриминации и равенства перед законом и право на свободу мысли, совести, религии или убеждений,
      Адам құқықтарының жалпыға ортақ декларациясында және Адам құқықтары туралы Халықаралық пактілерде заң алдындағы кемсітушілікке жол бермеу және теңдік принциптері, сонымен қатар ой, ұят, дін немесе намым-сенім бостандығының құқықтары жария етілгенін назарға алып,
      принимая во внимание, что игнорирование и нарушение прав человека и основных свобод, в частности, права на свободу мысли, совести, религии или убеждений любого рода, являются прямо или косвенно причиной войн и тяжелых страданий человечества, особенно когда они служат средством иностранного вмешательства во внутренние дела других государств и приводят к разжиганию ненависти между народами и государствами,
      адам құқықтарын, соның ішінде ой, ұят, кез келген сипаттағы дін немесе наным-сенім құқықтарын елемеу және бұзу соғыстар мен адамзаттың ауыр қасіреттерінің, әсіресе олар өзге мемлекеттердің ішкі мәселелеріне шетелдердің араласуының құралы және халықтар мен мемлекеттер арасындағы жеккөрініске әкелетін, тікелей немесе жанама түрдегі себеп болып табылатынын назарға алып,
      принимая во внимание, что религия или убеждения являются для каждого, кто их придерживается, одним из основных элементов его понимания жизни и что свободу религии или убеждений следует полностью соблюдать и гарантировать,
      дін немесе наным-сенімді ұстанатын әрбір адам үшін ол өз өмірінің мәні деп түсінетін негізгі элементтерінің бірі болып табылатынын және дін немесе наным-сенім бостандығын толық сақтап, оған кепіл беруді ескере отырып,
      будучи убеждена в том, что свобода религии или убеждений должна также содействовать достижению целей всеобщего мира, социальной справедливости и дружбы между народами и ликвидации идеологий и практики колониализма и расовой дискриминации,
      дін немесе наным-сенім бостандығы жаппай бейбітшілік, әлеуметтік әділеттілік және халықтар арасындағы достық мақсаттарына жету үшін, сонымен қатар отаршылдық пен нәсілдік кемсітушіліктің идеологиялары мен тәжірибелерін жоюға жәрдемдесуі керектігіне көзін жеткізіп,
      3. Ребенок ограждается от любой формы дискриминации на основе религии или убеждений. Он должен воспитываться в духе понимания, терпимости, дружбы между народами, мира и всеобщего братства, уважения к свободе религии или убеждений других людей, а также с полным осознанием того, что его энергия и способности должны быть посвящены служению на благо других людей.
      3. Бала дін немесе наным-сенім негізіндегі кемсітушіліктің кез келген түрінен шектетіледі. Ол түсініктік, шыдамдылық, халықтар арасындағы достық, бейбітшілік және жалпыға ортақ бауырмалдық, өзге адамдардың діні мен наным-сенімінің құқығына құрмет көрсету, сонымен қатар оның энергиясы мен қабілеттері өзге адамдардың игілігіне қызмет етуге толықтай сезіну рухында тәрбиеленуі тиіс.
      подчеркивая, что в Декларации социального прогресса и развития провозглашается необходимость защиты прав, обеспечения благосостояния и восстановления трудоспособности людей с физическими и умственными недостатками,
      Әлеуметтік ілгерілеу мен даму Декларациясында *(5) физикалық кемтар және ақыл-есі кем адамдардың құқықтарын қорғау, әл-ауқатын қамтамасыз ету және еңбекке жарамдылық қабілетін қалпына келтіру қажеттіліктері жарияланатынына ерекше назар аудара отырып,
      сознавая, что некоторые страны на данном этапе своего развития могут посвятить этим целям лишь ограниченные усилия,
      кейбір елдердің дамудың мұндай кезеңінде аталмыш мақсаттарға тек шектеулі ғана күш жұмсайтынын мойындай отырып,
      3. Инвалиды имеют неотъемлемое право на уважение их человеческого достоинства. Инвалиды, каковы бы ни были происхождение, характер и серьезность их увечий или недостатков, имеют те же основные права, что и их сограждане того же возраста, что в первую очередь означает право на удовлетворительную жизнь, которая была бы как можно более нормальной и полнокровной.
      3. Мүгедектердің өздерінің адамзатқа тән абыройын құрметтелуі болып табылатын тартып алынбайтын құқыққа ие. Мүгедектер, болмысы, зағиптылығы немесе кемтарлығының сипаты мен қиыншылығы қандай да болмасын сол жастағы басқа да азаматтар секілді дәл сондай негізгі құқықтарға ие, бұл бірінші кезекте неғұрлым қалыпты және толыққанды болатын қанағаттанарлықтай өмірге құқығына ие дегенді білдіреді.
      4. Инвалиды имеют те же гражданские и политические права, что и другие лица; пункт 7 Декларации о правах умственно отсталых лиц применяется к любому возможному ограничению или ущемлению этих прав в отношении умственно неполноценных лиц.
      4. Мүгедектер басқа датұлғалар секілді азаматтық және саяси құқықтарға ие; ақыл-ойы кемтар тұлғалардың құқықтары туралы Декларацияның 7 тармағы ақыл-ойы кем тұлғаларға қатысты аталмыш құқықтарды кез-келген мүмкін болатын шектеулер немесе қысым жасауға қатысты қолданылады.
      9. Инвалиды имеют право жить в кругу своих семей или в условиях, заменяющих ее, и участвовать во всех видах общественной деятельности, связанных с творчеством или проведением досуга. Что касается его или ее места жительства, то ни один инвалид не может подвергаться какому-либо особому обращению, не требующемуся в силу состояния его или ее здоровья или в силу того, что это может привести к улучшению состояния его или ее здоровья. Если пребывание инвалида в специальном учреждении является необходимым, то среда и условия жизни в нем должны как можно ближе соответствовать среде и условиям нормальной жизни лиц его или ее возраста.
      9. Мүгедектер өз отбасыларының ортасында немесе оны алмастыратын ортада өмір сүруге және шығармашылықпен немесе бос уақытын өткізуге байланысты қоғамдық қызметтің барлық түрлеріне қатысуға құқылы. Ал тұрғылықты жеріне келер болсақ, ешбір мүгедек денсаулық жағдайының себебінен немесе денсаулығының жақсаруына әкеліп соғу себебінен ерекше күтімді қажет етпейтін жағдайға ұшырамауы тиіс. Егер де мүгедектің арнайы мекемеде болуы қажет болса, онда сол мекемедегі орта мен өмір сүру жағдайлары соғұрлым сол жастағы басқа да азаматтардың қалыпты ортасы мен өмір сүру жағдайларына сәйкес болуы тиіс.
признавая, что развитие является всесторонним экономическим, социальным, культурным и политическим процессом, направленным на постоянное повышение благосостояния всего населения и всех лиц на основе их активного, свободного и конструктивного участия в развитии и в справедливом распределении создаваемых в ходе его благ,
      даму үрдісі сол үрдіс барысында туындайтын игіліктерді әділ үлестіруге және дамуға белсенді, еркін және сындарлы түрде қатысуға негізделе отырып, бүкіл халықтардың және барлық тұлғалардың әл-ауқатын тұрақты түрде арттыруға бағытталған жалпыға ортақ экономикалық, әлеуметтік, мәдени және саяси үрдіс болып табылатынын мойындап,
учитывая, что в соответствии с положениями Всеобщей декларации прав человека каждый человек имеет право на социальный и международный порядок, при котором права и свободы, изложенные в Декларации, могут быть полностью осуществлены,
      адам құқықтарының Жалпыға ортақ декларациясының ережелеріне сәйкес әрбір адам әлеуметтік және халықаралық тәртіпке құқылы, бұл реттегі Декларацияда берілген құқықтар мен бостандықтар толықтай жүзеге асырылатынын ескере отырып,
считая, что ликвидация массовых и грубых нарушений прав человека народов в лиц, затрагиваемых такими ситуациями, которые являются результатом колониализма, неоколониализма, апартеида, всех форм расизма и расовой дискриминации, иностранного господства и оккупации, агрессии и угроз национальному суверенитету, национальному единству и территориальной целостности и угрозы войны, способствовала бы созданию условий, содействующих развитию значительной части человечества,
      колониализм, неколониализм, апартеид, нәсілшілдіктің барлық түрлері мен нәсілдік дискриминация, шет елдік үстемдік пен басқыншылық, ұлттық егемендікке, ұлттық бірлікке және территориялық тұтастыққа қарсы көрсетілетін агрессия мен қауіп-қатер, соғыстық өршу қаупінің туындауы нәтижесінде халықтардың осындай жағдайлар орын алған тұлғаларының адам құқықтарының бұқаралық және дөрекі түрде бұзылуын жою адамзаттың айтарлықтай бөлігінің дамуына көмектесетін жағдайлардың жасалуына септігін тигізеді деп, есептеп,
испытывая озабоченность в связи с существованием серьезных препятствий на пути развития и полного самовыражения человека и народов, связанных, в частности, с отрицанием гражданских, политических, экономических, социальных и культурных прав, и считая, что все права человека и основные свободы неделимы и взаимозависимы и что для содействия развитию должно уделяться одинаковое внимание и первостепенное значение осуществлению, содействию и защите гражданских, политических, экономических, социальных и культурных прав и что вследствие этого содействие, уважение и осуществление некоторых прав человека и основных свобод не может служить оправданием отказа в других правах человека и основных свободах,
      адам мен халықтардың дамуы мен толыққанды өзін-өзі көрсету жолындағы негізінен азаматтық, саяси, экономикалық, әлеуметтік және мәдени құқықтарды жоққа шығаруен байланысты ауыр кедергілердің болуына байланысты қамкөңілдікті бастан кеше отырып, және адамның барлық құқықтары мен негізгі бостандықтары бір-бірінен ажырамас және бір-бірімен байланысты және оның дамуы үшін азаматтық, саяси, экономикалық, әлеуметтік және мәдени құқықтарды қорғау мен оған қолғабыс етуге, жүзеге асыруға барлығына бірдей көңіл бөлінуі қажет және мұндай іс-шараларға жоғары мән берілуі тиіс және осының салдарынан адамның кейбір құқықтары мен негізгі бостандықтарын құметтеу, жүзеге асыру және оларға қолғабыс етілуі адамның басқа да құқықтары мен негізгі бостандықтарынан бас тартуын ақтай алмайды.
считая, что международный мир и безопасность являются важнейшими факторами осуществления права на развитие,
      Халықаралық бейбітшілік пен қауіпсіздік даму құқықтарын жүзеге асырудың маңызды факторлары болып табылады деп есептеп,
подтверждая, что существует тесная связь между разоружением и развитием и что прогресс в области разоружения значительно ускорил бы прогресс в области развития и что средства, высвобождаемые в результате осуществления мер по разоружению, должны быть направлены на экономическое и социальное развитие и благосостояние всех народов, и в частности народов развивающихся стран,
      Қарусыздандыру мен даму арасында тығыз байланыс барын, және қарусыздандыру саласындағы ілгерілеу, даму саласындағы ілгерілеуді тездетуін, және қарусыздандыру шараларының жүзеге асырылуының нәтижесінде босатылатын құралдар барлық халықтардың, негізінен дамушы елдердің халықтарының экономикалық және әлеуметтік дамуы мен әл-ауқатының жақсаруына бағытталуы тиіс екенін растай отырып,
признавая, что человек является основным субъектом процесса развития и что вследствие этого в политике в области развития человек должен рассматриваться как главный участник и бенефициарий развития,
      адам даму үрдісінің негізгі субъектісі болып табылатынын, және соның салдарынан адамның даму саласындағы саясатта адам жалпы дамудың басты қатысушысы мен бенефициарийі ретінде қарастырылуы тиіс екенін мойындай отырып,
признавая, что создание благоприятных условий для развития народов и индивидуумов является основной обязанностью их государств,
      халықтар мен адамдардың жеке бастарының дамуы үшін қолайлы жағдайлар жасау сол мемлекеттердің негізгі міндеттемесі болып табылатынын мойындай отырып,
сознавая, что усилия на международном уровне, направленные на содействие развитию и защиту прав человека, должны сопровождаться усилиями по установлению нового международного экономического порядка,
      адам құқықтарының қорғалуы мен дамуына қолғабыс етуге бағытталған халықаралық деңгейдегі салынатын күштер жаңа халықаралық экономикалық тәртіпті орнату бойынша салынатын күштермен қосарлана жүруі тиіс екенін ұғына отырып,
подтверждая, что право на развитие является неотъемлемым правом человека и что равенство возможностей для развития является прерогативой как государств, так и людей, составляющих государство,
      даму құқығы адамның тартып алынбайтын құқығы болып табылатынын, және даму мақсатындағы мүмкіндіктердің теңдігі мемлекеттердің, сондай-ақ сол мемлекетті құрайтын адамдардың да дәргейі болып табылатынын растай отырып,
1. Государства должны принимать на национальном уровне все необходимые меры для осуществления права на развитие и обеспечить, в частности, равенство возможностей для всех в том, что касается доступа к основным ресурсы, образованию, здравоохранению, питанию, жилью, занятости и справедливому распределению доходов. Должны быть приняты эффективные меры по обеспечению активной роли женщин в процессе развития. В целях ликвидации всех социальных несправедливостей должны быть проведены соответствующие экономические и социальные реформы.
      1. Мемлекеттер даму құқығын жүзеге асыру үшін барлық қажетті шараларды ұлттық деңгейде қолдануы тиіс, және негізгі қорларға, білімге, денсаулық сақтауға, азық-түлікке, тұрғын үйге, еңбекке және кірістің әділ бөлінуіне қол жетімділікке қатысты барлық мүмкіндіктердің теңдігін қамтамасыз етуі тиіс. Даму үрдісіне әйелдердің де белсенді үлес қосуы қамтамасыздандырылу бойынша тиімді шаралар қолданылуы қажет. Барлық әлеуметтік әділетсіздіктерді жою мақсатында тиісті экономикалық және әлеуметтік реформалар өткізілуі қажет.
      напоминая, что в преамбуле к Уставу ЮНЕСКО, принятому 16 ноября 1945 г., говорится, что "только что закончившаяся ужасная мировая война стала возможной вследствие отказа от демократических принципов уважения достоинства человеческой личности, равноправия и взаимного уважения людей, а также вследствие насаждаемой на основе невежества и предрассудков доктрины неравенства людей и рас" и, что, согласно статье I упомянутого Устава, ЮНЕСКО "ставит себе задачей содействовать укреплению мира и безопасности путем расширения сотрудничества народов в области образования, науки и культуры в интересах обеспечения всеобщего уважения справедливости, законности и прав человека, а также основных свобод, провозглашенных в Уставе Организации Объединенных Наций, для всех народов без различия расы, пола, языка или религии",
      1945 жылдың 16 қарашасында қабылданған ЮНЕСКО Жарғысының кіріспе сөзбасында «енді ғана біткен сұрапыл дүниежүзілік соғыс адамның жеке бсының абыройын құрметтеу, құқықтар теңдігін және адамдардың өзара сыйластығын сақтау секілді демократиялық ұстанымдарынан бас тарту салдарынан, сонымен қатар надандық пен жалған нанымдардың негізінде үстемдік еткен адамдар мен нәсілдердің теңсіздік доктринасының салдарынан орын алды» делінгенін, және де аталған Жарғының 1 бабына сәйкес ЮНЕСКО «нәсіл, жыныс, тіл және дін айырмашылықтарын есепке алмай барлық халықтар үшін бірдей әділдікті, заңдылықты және адам құқықтарының жалпыға ортақ құрметтелуін, Біріккен Ұлттар Ұйымының Жарғысында жарияланған негізгі бостандықтарды қамтамасыздандыру мүддесіне орай білім, ғылым және мәдениет салаларында халықтардың ынтымақтастығын кеңейту арқылы бейбітшілік пен қауіпсіздікті нығайту мақсатында көмек көрсету міндеттерін алдына қоятынын» еске сала отырып,
      признавая, что спустя более трех десятилетий после основания ЮНЕСКО эти принципы так же актуальны, как и в период, когда они были записаны в ее Уставе,
      ЮНЕСКО-ның құрылғанына үш онжылдықтан астам уақыт өте аталмыш қағидалардың Жарғыда алғаш жазылған кездегі өзектілігін сақтап келе жатқанын мойындай отырып,
      сознавая, что в процессе деколонизации и других исторических изменений большинство в прошлом зависимых народов вновь обрело свой суверенитет, в результате чего международное сообщество превратилось в единое целое, универсальное в своем многообразии, и открылись новые возможности для ликвидации бедствий расизма и пресечения его гнусных проявлений во всех областях социальной и политической жизни в национальном и международном масштабе,
      деколонизация және тағы басқа да тарихи өзгерістердің барысында өткен кезеңдерде тәуелді болған көптеген халықтар өздерінің егемендігіне қол жеткізіп, соның нәтижесінде халықаралық қоғамдастық өзінің әралуандылығымен қатар біртұтастылық және әмбебаптылық сипатқа ие болды да, нәсілшілдік ауыртпалығын жою мен оның ұлттық және халықаралық деңгейдегі әлеуметтік және саяси өмірдің барлық салаларындағы сұмпайы көріністерін бұлтартпау үшін қажетті жаңа мүмкіндіктер ашылғанын ұғына отырып,
      будучи убежденной в том, что органическое единство человечества и, следовательно, основное равенство всех людей и народов, находящее выражение в самых возвышенных понятиях философии, морали и религии, отражает идеал, к которому в настоящее время стремится этика и наука,
      адамзаттың органикалық бірлігі және осыған орай философияның, адамгершілік пен діннің асқақ ұғымдарында көрініс табатын барлық адамдар мен халықтардың негізгі теңдігі қазіргі заманғы әдеп пен ғылымның ұмтылып жатқан идеалының көрінісі болып табылатынына сенім білдіре отырып,
      будучи убежденной в том, что все народы и все группы людей, каков бы ни был их состав или этническое происхождение, вносят свой самобытный вклад в расцвет цивилизаций и культур, которые, в своем плюрализме и благодаря своему взаимопроникновению, составляют всеобщее достояние человечества,
      барлық халықтар мен барлық адам топтары, олардың құрамы немесе этникалық шығу тегі қандай да болмасын плюрализмі мен өзара сіңісуінің арқасында бүкіл адамзаттың игілігіне айналған өркениеттер мен мәдениеттердің жандануына өзіндік үлесін қосатынына сенім білдіре отырып,
      отмечая с глубоким беспокойством, что расизм, расовая дискриминация, колониализм и апартеид все еще свирепствуют в мире, принимая все новые и новые формы, что выражается как в сохранении в силе законодательных положений и практики правительственного и административного аппарата, несовместимых с принципами уважения прав человека, так и в неизменности политических и социальных структур, отношений и позиций, отмеченных печатью несправедливости и пренебрежения к человеческой личности и порождающих изоляцию, унижение и эксплуатацию или принудительную ассимиляцию членов групп, находящихся в менее благоприятном положении,
      нәсілшілдік, нәсілдік дискриминация, колониализм және апартеид – барлығы қайталана жаңаша түрленіп, адам құқықтарын құрметтеу қағидаларымен жанаспайтын үкіметтік және әкімшілік аппараттың заңнамалық ережелері мен тәжірибесінің күшімен сақталуынан, сондай-ақ адам баласына деген әділетсіздік пен елемеушілік сипатымен таңба басқан, әрі әл-ауқат жағдайы төмен топтардың мүшелерін мәжбүрлі ассимиляцияға немесе абыройын төмендетуге, пайдалануға, қоғамнан оқшаулауға әкеліп соғатын қарым-қатынас пен ұстанымның, саяси және әлеуметтік құрылымдардың өзгеріссіз қалпында көрініс тапқан дүниежүзінде қаһарлы үстемдігін орнатуын асқан алаңдаушылықпен атап өтіп,
      1. Культура, являющаяся творением всех людей и общим достоянием человечества, и образование, в самом широком смысле этого слова, предоставляют мужчинам и женщинам все более эффективные средства адаптации, позволяющие им не только утверждать, что они рождаются равными в достоинстве и правах, но также признавать, что они должны уважать право всех групп людей на культурную самобытность и на развитие своей собственной культурной жизни в национальных и международных рамках, при этом имеется в виду, что каждая группа сама свободно решает вопрос о сохранении и, в случае необходимости, об адаптации или обогащении ценностей, которые она считает основополагающими для ее самобытности.
      1. Бүкіл адамзаттың жаратқан туындысы және адамзаттың ортақ игілігі болып табылатын мәдениет пен сөз мәнінің тамыры тереңде жатқан білім ер адамдар мен әйелдерге аса тиімді бейімделу құралдарын ұсынады, оларға теңдей ар-намыспен және құқықтармен туылатынын растауға мүмкіндік беріп қана қоймай, сонымен қатар ұлттық және халықаралық деңгей шегінде өздерінің мәдени өмірлерін дамыту және мәдени тұрмыс қалыптастыру мақсатында барлық адам топтарының құқықтарын құрметтеуі қажет. Бұл ретте, әрбір топ тұрмыстық өмірі үшін қажетті негіз болып табылады деп білген өз құндылықтарын сақтау, қажет болған жағдайда бейімдеу немесе байыту туралы мәселені қалауынша шешуге ерікті.