16. Для того, чтобы заключенные могли сохранять внешний вид, совместимый с их человеческим достоинством, им нужно давать возможность заботиться о своей прическе и бороде, позволяя мужчинам регулярно бриться.
16. Қамаудағылар өздерінің адамдық қадір-қасиетіне лайықты сырт бейнесін сақтау үшін ер адамдарға әрдайым қырынуға және оларға өздерінің шашы мен сақалын сәндеуіне мүмкіндік беру керек.
37. Заключенным следует давать возможность общаться через регулярные промежутки времени и под должным надзором с их семьями или пользующимися незапятнанной репутацией друзьями, как в порядке переписки, так и в ходе посещений.
37. Қамаудағыларға олардың жанұяларымен немесе беделі төмен емес достарымен белгілі уақыт аралығында және тиісті қадағалаумен хат-хабар алысу, сол сияқты келіп-кету арқылы қарым-қатынас жасауға мүмкіндік беру керек.
7.1. Основные процессуальные гарантии, такие, как презумпция невиновности, право быть поставленным в известность о предъявленном обвинении, право на отказ давать показания, право иметь адвоката, право на присутствие родителей или опекуна, право на очную ставку со свидетелями и их перекрестный допрос и право на апелляцию в вышестоящую инстанцию должны быть гарантированы на всех этапах судебного разбирательства.
7.1. Кінәсіздік презумпциясы, тағылған айып туралы хабардар болу құқығы, түсінік беруден бас тарту құқығы, қорғаушы жалдау құқығы, ата-аналардың немесе қамқоршының қатысуына рұқсат құқығы, куәгерлермен көзбе-көз беттесу құқығы, тұс-тұсынан жауап алу құқығы, жоғары инстанцияға шағымдану құқығы секілді негізгі іс жүргізу кепілдіктері сот ісінің барлық кезеңінде берілуі тиіс.
Процедура обращения с несовершеннолетними правонарушителями должна в любом случае следовать минимальным стандартам, которые применимы почти повсеместно ко всем обвиняемым в соответствии с процедурой, известной как "надлежащая законная процедура". В соответствии с надлежащей процедурой, понятие "справедливый и беспристрастный суд" включает такие основные гарантии, как презумпция невиновности, представление и изучение доказательств, общеправовая защита, право на отказ давать показания, право на последнее слово во время слушания дела, право на апелляцию и т.д. (см. также правило 7.1).
Кәмелетке толмаған құқық бұзушылармен қарым-қатынас процедурасы қандай жағдайда да барлық жердегі айыптыларға қатысты қолданылатын «тиісті заң процедурасы» деп аталатын минималды стандарттарға сай орындалуы керек. Тиісті процедураға орай, «әділ, бейтарап сот» түсінігі кінәсіздік презумпциясы, айғақтарды ұсыну және тексеру, жалпы құқықтық қорғау, түсініктеме беруден бас тарту құқығы, істі тыңдау кезінде қорытынды сөз сөйлеу құқығы, апелляция құқығы және т.б. сияқты негізгі кепілдіктерді қамтиды. (Осымен қатар, 7.1 қағидасын қараңыз)
16. Для того, чтобы заключенные могли сохранять внешний вид, совместимый с их человеческим достоинством, им нужно давать возможность заботиться о своей прическе и бороде, позволяя мужчинам регулярно бриться.
16. Қамаудағылар өздерінің адамдық қадір-қасиетіне лайықты сырт бейнесін сақтау үшін ер адамдарға әрдайым қырынуға және оларға өздерінің шашы мен сақалын сәндеуіне мүмкіндік беру керек.
37. Заключенным следует давать возможность общаться через регулярные промежутки времени и под должным надзором с их семьями или пользующимися незапятнанной репутацией друзьями, как в порядке переписки, так и в ходе посещений.
37. Қамаудағыларға олардың жанұяларымен немесе беделі төмен емес достарымен белгілі уақыт аралығында және тиісті қадағалаумен хат-хабар алысу, сол сияқты келіп-кету арқылы қарым-қатынас жасауға мүмкіндік беру керек.
4) Обеспечиваемая заключенным работа должна быть, по мере возможности, такой, чтобы повышать или давать им квалификацию, позволяющую им заняться честным трудом после освобождения.
4) Қамаудағыларға берілетін жұмыс, мүмкіндігінше, олардың бостандыққа шыққаннан кейін адал еңбекпен айналысу үшін мамандық алуға жағдай туғызатын не болмаса біліктілігін көтеретін болуы керек.
15. Следует информировать жертвы о наличии медицинских и социальных услуг и другой соответствующей помощи и обеспечить им полную возможность пользоваться ими.
15. Құрбандарды медициналық және әлеуметтік қызметтердің және тағы басқа да көмектердің көрсетілуі туралы ақпараттандырып, оларды пайдалану мүмкіндігімен қамтамасыздандыру қажет.
5. В тех случаях, когда это необходимо, следует создать и укрепить судебные и административные механизмы, с тем чтобы обеспечить жертвам возможность получать компенсацию с помощью официальных или неофициальных процедур, которые носили бы оперативный характер, являлись бы справедливыми, недорогостоящими и доступными. Жертв, стремящихся получить компенсацию с помощью таких механизмов, следует информировать об их правах.
5. Қажет болған жағдайларда құрбандарға жедел әрі әділ түрде, қымбатқа түспейтін және қол жетімді түрде ресми немесе ресми емес рәсімдер арқылы өтемақы алу мүмкіндігін қамтамасыздандыру мақсатында соттық және әкімшілік механизмдерді құрып, оларды бекіту қажет. Осындай механизмдер көмегімен өтемақы алуға тырысқан құрбандарға олардың құқықтары туралы хабарлау қажет.
9. Правительствам следует рассмотреть возможность включения реституции в свою практику, положения и законы в качестве одной из мер наказания по уголовным делам в дополнение к другим уголовным санкциям.
9. Үкіметтерге реституцияны басқа да қылмыстық санкцияларға қосымша қылмыстық істер бойынша қолданылатын жазалау шараларының бірі ретінде өз тәжірибесіне, ережелеріне, заңдарына енгізу мүмкіндігін қарастыру қажет.
20. Государствам следует рассмотреть возможность заключения многосторонних международных договоров, касающихся жертв, определение которых приводится в п. 18.
20. Мемлекеттерге анықтамасы 18 тармақта берілген құрбандарға қатысты жан-жақты халықаралық келісімшарттарды жасау мүмкіндігін қарастыру қажет.
5. Инвалиды имеют право на меры, предназначенные для того, чтобы дать им возможность приобрести как можно большую самостоятельность.
5. Мүгедектер өздеріне неғұрлым дербес болу мүмкіндігін беруге бағытталған шараларға құқылы.
11. Инвалиды должны иметь возможность пользоваться квалифицированной юридической помощью, когда подобная помощь является необходимой для защиты их личности и имущества: если они являются объектом судебного преследования, они должны пользоваться обычной процедурой, полностью учитывающей их физическое или умственное состояние.
11. Мүгедектер жеке бастарын және мүліктерін қорғау үшін қажет болған жағдайда білікті заңгерлік көмек алу мүмкіндігіне ие болуы тиіс, егер де олар соттық қудалау нысанына айналса, олар өздерінің физикалық немесе ақыл-ес жағдайының толықтай ескерілуімен әдеттегі іс-шараларды қолдануы тиіс.
3. Средства массовой информации и те, кто контролирует или обслуживает их, а также любая группа, созданная внутри национальных обществ, призваны, учитывая надлежащим образом принципы, провозглашенные во Всеобщей декларации прав человека, и в частности принцип свободы выражения, развивать взаимопонимание, терпимость и дружбу между отдельными людьми и группами людей и содействовать ликвидации расизма, расовой дискриминации и расовых предрассудков, в частности избегая подачи стереотипных, фрагментарных, односторонних или вводящих в заблуждение представлений об отдельных людях и различных группах людей. Коммуникация между расовыми и этническими группами должна быть взаимным процессом, обеспечивающим им полную и совершенно свободную возможность высказываться и быть услышанными. Средства массовой информации должны, следовательно, быть восприимчивы к идеям отдельных людей и групп людей, облегчающим эту коммуникацию.
3. Бұқаралық ақпарттар құралдары және де оларды бақылайтындар немесе оларға қызмет көрсететіндер, сонымен қатар ұлттық қоғамдар ішінде құрылатын кез-келген топ адам құқықтарының Жалпыға ортақ декларацияда жарияланған ұстанымдарды, атап айтқанда еркін сөйлеу ұстанымының тиісті түрде ескере отырып, жекелеген адамдар арасында және топтар арасындағы өзара түсіністікті, төзімділікті және достықты дамытуға, жекелеген адамдар туралы және түрлі адам топтары туралы стереотипті, фрагментарлы, бір жақты немесе теріс көзқарас қалыптастыратын ой-пікірлерден аулақ болып, нәсілшілдікті, нәсілдік дискриминацияны және нәсілдік нанымдарды жоюға ат салысуға шақырылады. Нәсілдік және этникалық топтар арасындағы қарым-қатынас ойын ашық айту және айтылған ойының естірте алатын толықтай және еркін мүмкіндігін қамтамасыз ететін өзара бірінен-бірі ауыспалы үдеріс болуы тиіс. Бұқаралық ақпарат құралдары осыған орай, сол қарым-қатынасты жеңілдететін жекелеген адамдар мен топтар идеяларына құлақ түріп отыруы қажет.
В правиле 11.3 подчеркивается важное значение обязательного согласия несовершеннолетнего нарушителя (или его родителей, или опекуна), на рекомендованную форму прекращения дела. (Без такого согласия прекращение дела с передачей его службам общины противоречило бы Конвенции об упразднении принудительного труда). (Конвенция № 105, принятая Генеральной конференцией Международной организации труда на ее сороковой сессии 25 июня 1957 года. Что касается текста Конвенции, см. сноску 67). Однако такое согласие не должно восприниматься как нечто неоспоримое, поскольку оно может иногда быть дано несовершеннолетним в состоянии отчаяния. В правиле подчеркивается, что следует свести к минимуму возможность принуждения и запугивания на всех уровнях процесса прекращения дела. Несовершеннолетние не должны чувствовать, что на них оказывается давление (например, чтобы избежать судебного процесса), или подвергаться давлению с целью получения согласия на ту или иную форму прекращения дела. Поэтому предлагается разработать положение об объективной оценке уместности вынесения решений, касающихся молодых правонарушителей, "компетентным органом власти на основании заявления" ("компетентный орган власти" может быть иным, нежели тот, о котором говорится в правиле 14).
11.3 қағидасында кәмелетке толмаған құқық бұзушының ұсынбалы үлгіде толтырылған келісімінің маңыздылығы баса көрсетілген (ата-анасының, қамқоршысының келісімі). (Мұндай келісімсіз істі басқа ұйымдарға тапсыру арқылы тоқтату Еріксіз еңбекті жою Конвенциясына қайшы келер еді). (Халықаралық еңбек ұйымының Бас конференциясының қырықыншы сессиясында 1957 жылы 25 маусымда қабылданған № 105 Конвенция, Конвенция мәтініне қатысты 67 сілтемені қараңыз). Алайда, мұндай келісім талассыз нәрсе ретінде қабылданбауы керек, себебі кейде кәмелетке толмаған құқық бұзушының торығу сезіміне байланысты берілген болуы мүмкін. Ережелерде істі тоқтатудың барлық кезеңінде күштеу және қорқыту тәсілдерін барынша болдырмау керектігі баса айтылған. Кәмелетке толмаған құқық бұзушылар өздеріне қысым көрсетіліп жатыр деп (сот процесін болдырмау үшін) немесе істі тоқтату келісімін алу мақсатында қысымға түсіп жатырмын деп санамау керек. Сондықтан, кәмелетке толмаған құқық бұзушыларға қатысты «арыз негізінде құзырлы орган» («құзырлы орган» ретінде 14 қағидада көрсетілгеннен басқа тұлға бола алады) шығаратын шешімнің орындылығының әділ бағасы туралы ережені әзірлеу ұсынылады.
Различные физические и психологические особенности молодых людей, содержащихся под стражей, могут служить основанием для классификации мер, на основании которых некоторые молодые люди содержатся под стражей до суда отдельно, что дает возможность избежать нанесения им ущерба и успешнее оказать необходимую помощь.
Абақтыдағы жасөспірім құқық бұзушының әртүрлі физикалық және психологиялық ерекшеліктері оларға зардап келтіруден алдын алу мақсатында және оларға қажетті көмек беру мақсатында, бөлек отырғызуға негіз болатын шараларды жіктеуге мүмкіндік береді.
Для компетентных органов власти, которые стремятся надлежащим образом рассмотреть дело, видимо было бы полезным, в частности, сотрудничество со стороны юридических представителей несовершеннолетнего (или какого-либо другого помощника, которому несовершеннолетний может верить и действительно верит). Это положение может утратить свое значение в том случае, когда присутствие родителей или опекунов при слушании дела оказывает отрицательное влияние, например, если они проявляют враждебное отношение к несовершеннолетнему; поэтому должна быть предусмотрена возможность отказа им в таком участии.
Істі тиісінше қарауға ұмтылатын құзіретті органдарға кәмелетке толмаған құқық бұзушының заңды өкілдерімен ынтымақтаса әрекет еткен пайдалы болар еді (немесе кәмелетке толмаған құқық бұзушы сенім танытатын немесе толықтай сенетін көмекшісімен әрекет ету). Ата-анасының немесе қамқоршысының кәмелетке толмаған құқық бұзушымен қарым-қатынасы қырынқабақ болған жағдайда, онда олардың кері ықпалын болдырмау мақсатында, осы қағиданың күші жүрмейді; сондықтан ата-аналарға сот ісіне қатысуға рұқсат беру мәселесі қайта қаралуы тиіс.
16. Для того, чтобы заключенные могли сохранять внешний вид, совместимый с их человеческим достоинством, им нужно давать возможность заботиться о своей прическе и бороде, позволяя мужчинам регулярно бриться.
16. Қамаудағылар өздерінің адамдық қадір-қасиетіне лайықты сырт бейнесін сақтау үшін ер адамдарға әрдайым қырынуға және оларға өздерінің шашы мен сақалын сәндеуіне мүмкіндік беру керек.
2) Малолетним и другим заключенным подходящего возраста, находящимся в соответствующем физическом состоянии, следует обеспечивать физическую тренировку и возможность игр во время периода упражнений. Для этого нужно располагать необходимыми площадками, установками и оборудованием.
2) Жас өспірімдер мен тиісті дене бітімі бар басқа жарасымды жастағы қамаудағыларға дене жаттығуларын және жаттығу кезінде ойын ойнау мүмкіндігін қамтамасыз ету қажет, ол үшін қажетті алаң, қондырғылар және жабдықтарға ие болу керек.
3) Каждый заключенный должен иметь возможность прибегать к услугам квалифицированного зубного врача.
3) Әрбір қамаудағы адамның білікті тіс дәрігерінің қызметіне жүгіну мүмкіндігі болуы керек.
3) Там, где это необходимо и осуществимо, заключенному следует предоставлять возможность выступать в свою защиту через переводчика.
3) Қажетті және жүзеге асуы мүмкін жерлерде қамаудағы адамға өзін қорғау үшін аудармашы арқылы тілдесуге мүмкіндік берілуі керек.
36. 1) Каждый заключенный должен иметь возможность обращаться в будние дни к директору заведения или уполномоченному им сотруднику с заявлениями или жалобами.
36. 1) Әрбір қамаудағы адамның жұмыс күні мекеме директорына немесе оның уәкілетті қызметкеріне өтініш не шағыммен жолығуына мүмкіндігі болуы керек.
3) Каждый заключенный должен иметь возможность обращаться к органам центрального тюремного управления, судебным властям или другим компетентным органам с заявлениями или жалобами, которые не подвергаются цензуре с точки зрения содержания, но должны быть составлены в должной форме и передаваться по предписанным каналам.
3) Әрбір қамаудағы адамның орталық түрме басқармасына, сот билігіне немесе басқа құзыретті органдарға мазмұны жағынан цензураға түспейтін өтініш немесе шағыммен шығу мүмкіндігі болуы керек.
37. Заключенным следует давать возможность общаться через регулярные промежутки времени и под должным надзором с их семьями или пользующимися незапятнанной репутацией друзьями, как в порядке переписки, так и в ходе посещений.
37. Қамаудағыларға олардың жанұяларымен немесе беделі төмен емес достарымен белгілі уақыт аралығында және тиісті қадағалаумен хат-хабар алысу, сол сияқты келіп-кету арқылы қарым-қатынас жасауға мүмкіндік беру керек.
38. 1) Иностранным гражданам, находящимся в заключении, следует обеспечивать разумную возможность поддерживать связь с дипломатическими и консульскими представителями их страны.
38. 1) Қамауда отырған шетел азаматтарына олардың елдерінің дипломатикалық және консулдық өкілдерімен байланыс жасап тұруға орынды мүмкіндікті қамтамасыз ету керек.
2) Заключенные, являющиеся гражданами стран, которые не имеют дипломатического или консульского представительства в данном государстве, а также беженцы и лица, не имеющие гражданства, должны иметь возможность поддерживать связь с дипломатическими представителями государства, взявшего на себя охрану их интересов, или же с любым национальным или международным органом, занимающимся их защитой.
2) Осы мемлекетте дипломатикалық және консулдық өкілдігі жоқ елдердің азаматтары болып танылатын қамаудағылардың, сонымен қатар босқындар мен азаматтығы жоқ тұлғалардың олардың мүдделерін қорғауға алған мемлекеттің дипломатикалық өкілдерімен немесе оларды қорғаумен айналысатын кез келген ұлттық немесе халықаралық органмен байланыс жасап тұруға мүмкіндігі болуы тиіс.
2) Квалифицированный служитель культа, назначаемый или допускаемый в заведение на основе пункта 1, должен иметь возможность регулярно отправлять религиозные обряды и в отведенное для этого время периодически посещать наедине заключенных, принадлежащих к его вероисповеданию, для бесед на религиозные темы.
2) 1-тармақтың негізінде мекемеде тағайындалған немесе рұқсат алған білікті дін басы діни жораларды жасауға және оларға берілген уақытта діни сенім тақырыбында әңгіме айту мақсатында қамаудағылармен оңаша жолығу үшін дүркін-дүркін келіп тұруға мүмкіндігі болуы тиіс.
42. В пределах осуществимого каждый заключенный должен иметь возможность удовлетворять свои религиозные потребности, участвуя в религиозных обрядах в стенах его заведения и имея в своем распоряжении религиозные писания, свойственные его вероисповеданию.
42. Әрбір қамаудағы адамның өзінің діни қажеттіліктерін мекеменің қабырғасында діни жораларға қатысу және өзінің діни сеніміне сәйкес діни жазбаларына иелік етуін жүзеге асыруға болатын шекте қанағаттандыруға мүмкіндігі болуы тиіс.
6) Заключенные должны иметь возможность выполнять работу по своему выбору, если это совместимо с правильным выбором ремесла и требованиями управления и дисциплины в заведении.
6) Егер дұрыс кәсіп таңдалған және ол мекемедегі тәртіп пен басқару талаптарына үйлесетін болса, онда қамаудағылардың өздерінің таңдауы бойынша жұмыс істеу мүмкіндігі болуы керек.
62. Медицинские службы заведения должны выявлять все физические и психические заболевания или недостатки, могущие воспрепятствовать перевоспитанию заключенного, и заботиться об их извлечении. С этой целью заведения должны иметь возможность обеспечивать все необходимое медицинское, хирургическое и психиатрическое обслуживание.
62. Мекеменің медициналық қызметтері барлық дене және психикалық ауруларды немесе қамаудағыны қайта тәрбиелеуге кедергі келтіретін кемшіліктерді анықтауға және оларды табуды ойлауы керек. Осы мақсатта мекемелерде барлық қажетті медициналық, хирургиялық және психиатрлық қызметті қамтамасыз ететін мүмкіндік болуы тиіс.
2) В соответствии с этой системой заключенные должны иметь возможность расходовать по крайней мере часть заработанных ими денег на приобретение дозволенных предметов личного обихода и посылать часть своих заработков семье.
2) Осы жүйеге сәйкес қамаудағылардың өздерінің еңбек ақы ақшасының бір бөлігін рұқсат етілген күнделікті тұрмыста қолданылатын жеке заттарға шығындауға және өз еңбек ақысының бір бөлігін жанұясына жіберуге мүмкіндігі болуы керек.
77. 1) Заключенным, способным извлечь из этого пользу, следует обеспечивать возможность дальнейшего образования, включая религиозное воспитание в странах, где таковое допускается. Обучение неграмотных и молодежи следует считать обязательным, и органы тюремного управления должны обращать на него особое внимание.
77. 1) Оқудан пайда таба білетін қамаудағыларға ары қарай білім алу мүмкіндігін, рұқсат етілген елдерде діни тәрбие алуды қосқанда, қамтамасыз ету керек. Сауатсыздарды және жастарды оқытуды міндетті деп есептеген жөн және түрме басқармасы бұған ерекше назар аударуы тиіс.
2) Аккредитованные представители таких учреждений должны иметь возможность посещать тюремные заведения и заключенных в них лиц. С ними следует консультироваться о перспективах дальнейшей жизни заключенных с самого начала срока их заключения.
2) Осындай мекемелердің аккредиттелген өкілдерінің түрме мекемесіне және ондағы қамаудағыларға барып тұратын мүмкіндігі болуы керек. Олармен қамау мерзімінің ең басынан бастап қамаудағылардың алдағы өмірінің болашағы туралы кеңесу керек.
89. Подследственным заключенным всегда следует предоставлять возможность трудиться. Однако труд им в обязанность не вменяется. Если такой заключенный решает работать, его труд должен оплачиваться.
89. Тергеудегілерге әруақытта еңбек етуге мүмкіндік беру керек. Бірақ еңбек оларға міндетті болып жүктелмейді. Егер бұндай қамаудағы адам жұмыс істеуге шешім қабылдаса, оның еңбегі төленуі тиіс.
90. Все подследственные заключенные должны иметь возможность приобретать на собственные средства или за счет третьих лиц книги, газеты, письменные принадлежности и другие предметы, позволяющие им проводить время, при условии, что они совместимы с интересами отправления правосудия, требованиями безопасности и нормальным ходом жизни в заведении.
90. Егер мекемедегі қалыпты өмір барысына және қауіпсіздік талаптары, сот төрелігін іске асыру мүдделеріне үйлесімді болған жағдайда, барлық тергеудегілердің уақыт өткізуге мүмкіндік беретін кітап, газет, жазу құралдары мен басқа да заттарды өз қаражатына немесе үшінші тұлғалар есебінен алуға мүмкіндігі болуы тиіс.
92. Подследственные заключенные должны иметь возможность немедленно информировать семью о факте их заключения, пользоваться разумной возможностью общения с родственниками и друзьями и принимать их в тюрьме, подвергаясь при этом только тем ограничениям и надзору, которые необходимы для должного отправления правосудия, соблюдения требований безопасности и обеспечения нормальной работы заведения.
92. Тергеудегілердің мекемедегі қалыпты өмір барысына және қауіпсіздік талаптары, сот төрелігін тиісті іске асыруға қажетті шектеулер мен қадағалауда бола отырып, жанұясына өздерінің қамауға алынғаны туралы тез арада хабарлауға, туысқандары және достарымен қатынасуға, оларды түрмеде қабылдауға мүмкіндігі болуы тиіс.
Улучшение положения развивающихся стран в международной торговле, в частности путем обеспечения развивающимся странам благоприятных условий торговли и справедливых и выгодных цен для сбыта их товаров, необходимо для того, чтобы дать возможность увеличить национальный доход и способствовать социальному развитию.
Дамып келе жатқан елдердің халықаралық саудадағы жағдайын, соның ішінде, дамып келе жатқан елдерге сауданың қолайлы жағдайларын және өз тауарларын өткізу үшін әділетті және оңтайлы бағаларды қамтамасыз ету арқылы жақсарту сол елдерге ұлттық табысын молайтуға мүмкіндік туғызу және әлеуметтік дамуға жәрдем беру үшін қажетті болып табылады.
c) Ликвидация всех форм иностранной экономической эксплуатации, в частности эксплуатации, осуществляемой международными монополиями, для того чтобы дать народу каждой страны возможность полностью воспользоваться благами своих национальных ресурсов.
c) Әрбір ел халқына өз ұлттық ресурстардың игілігін толықтай пайдалану мүмкіндігін беру мақсатында шетел экономикалық пайдаланудың, соның ішінде халықаралық монополиялар жүзеге асыратын пайдаланудың барлық түрлерін жою.
b) Разработка и введение в необходимых случаях программ в области народонаселения в рамках национальной демографической политики и в качестве составной части общего медицинского обслуживания, в том числе программ обучения, подготовки персонала и предоставления семьям знаний и средств, которые дали бы им возможность осуществлять свое право на свободное и ответственное решение вопроса о числе детей и промежутках между их рождением;
b) Ұлттық демографиялық саясат шеңберінде және жалпы медициналық қызмет көрсетудің маңызды бөлігі ретінде тұрғылықты халық саласындағы бағдарламаларды, соның ішінде қызметкерлерді оқыту, дайындау бағдарламаларды қажетті жағдайларда әзірлеу және енгізу, сонымен қатар отбасыларға балалар саны және олардың туылуы арасындағы мерзімі мәселелеріне қатысты еркін әрі жауапты шешім қабылдауда өз құқығын жүзеге асыру мүмкіндігін бере алатын білім мен амалдарды ұсыну
считая, что для достижения этих целей необходимо, чтобы иностранцам, лишенным свободы в результате совершения уголовного преступления, была предоставлена возможность отбывать наказание в своем обществе,
Бұл мақсатты жүзеге асыру қылмыстық іс жасау нәтижесінде босатандықтан айырылған шетелдіктердің жазаларын өз қоғамында өтеуге мүмкіндік беру үшін қажет деп санап,
7. Государство исполнения приговора должно иметь возможность убедиться в добровольном согласии заключенного.
7. Үкімді орындаушы мемлекеттің қамаудағының ерікті түрде келіскені туралы көз жеткізуіне мүмкіндігі болуы керек.
8. Следовало бы содействовать контактам заключенных-иностранцев с их семьями и органами по месту их жительства, предоставляя все необходимые возможности, с согласия заключенного, для посещения и переписки. Международным гуманитарным организациям, таким, как Международный комитет Красного Креста, следовало бы предоставлять возможность оказывать помощь заключенным-иностранцам.
8. Шетелдік тұтқын қоныстанған жергілікті жердің органдарымен немесе олардың жанұяларымен байланысқа көмек көрсетіп, тұтқынның келісімімен хат алмасу мен кездесулерге қажетті барлық мүмкіндіктер жасалу керек. Халықаралық гуманитарлық мекемелерге, атап айтқанда Қызыл крест халықаралық комитетіне, шетелдік тұтқындарға көмек көрсетуді ұсынған жөн болар еді.