өмірдегі бар нәрсе - Примеры

ПРИМЕРЫ

принимая во внимание, что народы Объединенных Наций подтвердили в Уставе свою веру в основные права человека, в достоинство и ценность человеческой личности и в равноправие мужчин и женщин и решили содействовать социальному прогрессу и улучшению условий жизни при большей свободе; и

Біріккен Ұлттар елдері өз Жарғысында негізгі адам құқықтарына, жеке адам басының қадір-қасиеті мен құндылығына және ерлер мен әйелдердің теңдігіне сенімдерін растап, әлеуметтік прогресс пен адамға ылайық өмір сүру деңгейін, нақтыланған бостандықтардан тыс, кең ауқымды бостандықтарды арттыруға жәрдемдесу керек деген шешімге келгендеріне назар аудара отырып,

Каждый человек имеет право на жизнь, на свободу и на личную неприкосновенность.

Әр адам өмір сүруге, бостандықта болуға және оның жеке басына қол сұғылмауына құқылы.

3. Каждый работающий имеет право на справедливое и удовлетворительное вознаграждение, обеспечивающее достойное человека существование для него самого и его семьи, и дополняемое, при необходимости, другими средствами социального обеспечения.

3. Жұмыс істеп жүрген әр адам өзінің және отбасының ылайықты өмір сүруін қамтамасыз ететіндей әділ және қанағаттанарлық, және, қажет болған кезде, басқа әлеуметтік қамсыздандыру құралдары арқылы толықтырылып отыратын, сый-сияпатқа құқылы.

1. Каждый человек имеет право на такой жизненный уровень, включая пищу, одежду, жилище, медицинский уход и необходимое социальное обслуживание, который необходим для поддержания здоровья и благосостояния его самого и его семьи, и право на обеспечение на случай безработицы, болезни, инвалидности, вдовства, наступления старости или иного случая утраты средств к существованию по не зависящим от него обстоятельствам.

1. Әр адам өзінің және отбасы мүшелерінің денсаулығын әл-ауқатын қамтамасыз ететіндей, тамақты, киімді, баспананы, медициналық күтімді қамтитын өмір сүру деңгейіне құқылы және де жұмыссыз қалған күнде, науқас болған кезде, мүгедек болып қалған, жесір болып қалған күнде, қартайған шақта, немесе өзіне байланысты емес басқа да себептермен тіршілік ету мүмкіншілігінен айырылып қалған жағдайда қамсыздандырылуына құқылы.

4. С учетом национального законодательства и наличия надлежащего разрешения супруге и несовершеннолетним или находящимся на иждивении детям иностранца, на законном основании проживающего на территории государства, разрешается сопровождать иностранца, приехать к нему и оставаться с ним.

4. Ұлттық заңнамалық негіздерді есепке ала отырып, ел аумағында заңды өмір сүруге рұқсат алған шетелдіктердің жары мен кәмелеттік жасқа толмаған балаларының бірге тұруына және оларға шетелден қонақтар келуге немесе олар шетелге кетуге құқылы.

1. Иностранцы, проживающие на законном основании на территории государства, пользуются также, в соответствии с национальными законами, следующими правами при условии выполнения своих обязанностей, указанных в статье 4:

1. Мемлекет аумағында заңды өмір сүретін шетелдіктер 4-бапта көрсетілген өзінің міндеттерін орындау шарттары кезінде ұлттық заңнамаларға сәйкес құқықтарды пайдалана алады.

1. Родители или, в соответствующих случаях, законные опекуны ребенка имеют право определять образ жизни в рамках семьи в соответствии со своей религией или убеждениями, а также исходя из нравственного воспитания, которое, по их мнению, должен получить ребенок.

1. Ата-аналар немесе тиісті жағдайларда, заңдық қамқоршылар өз діні және наным-сеніміне сәйкес, сонымен қатар олардың пікірінше бала алуға тиісті өнегелі тәрбиені негізіге алып, отбасы шеңберінде баланың өмір сүру қалпын айқындауға құқылы.

сознавая обязательства, взятые на себя государствами-членами в соответствии с Уставом Организации Объединенных Наций, действовать как совместно, так и индивидуально в сотрудничестве с Организацией в целях содействия повышению уровня жизни, полной занятости и обеспечению условий для прогресса и развития в экономической и социальной областях,

мүше мемлекеттердің Біріккен Ұлттар Ұйымының Жарғысына сәйкес өмір сүру деңгейін көтеруге, толықтай жұмыспен қамтуға және экономикалық, әлеуметтік салалардың ілгерілеуі мен дамуы үшін жағдай жасауға көмек көрсету мақсатында Ұйыммен ынтымақтастық орнатуда бірігіп, сонымен қатар жекеше түрде әрекет ету міндеттемелерін ұғына отырып,

1. Выражение "инвалид" означает любое лицо, которое не может самостоятельно обеспечить полностью или частично потребности нормальной личной и/или социальной жизни в силу недостатка, будь то врожденного или нет, его или ее физических или умственных способностей.

1. «Мүгедек» ұғымы туа біткеннен немесе басқалай пайда болған тұлғаның физикалық немесе ақыл-ой кемтарлығының себебінен өздігінен толықтай немесе жартылай қалыпты жеке және/немесе әлеуметтік өмір қажеттіліктерін қамтамасыз ете алмайтын кез-келген тұлға мағынасын білдіреді.

7. Инвалиды имеют право на экономическое и социальное обеспечение и на удовлетворительный уровень жизни. Они имеют право в соответствии со своими возможностями получить и сохранить за собой рабочее место или заниматься полезной, продуктивной и вознаграждаемой деятельностью и являться членами профсоюзных организаций.

7. Мүгедектер экономикалық және әлеуметтік қамтамасыздандырылуға және қанағаттанарлықтай өмір деңгейіне құқылы. Олар өз мүмкіндіктеріне сәйкес жұмыс орындарын алуға және сақтап қалуға немесе пайдалы, өнімді және табысты қызметпен айналасуға, кәсіподақ ұйымдардың мүшелері болуға құқылы.

9. Инвалиды имеют право жить в кругу своих семей или в условиях, заменяющих ее, и участвовать во всех видах общественной деятельности, связанных с творчеством или проведением досуга. Что касается его или ее места жительства, то ни один инвалид не может подвергаться какому-либо особому обращению, не требующемуся в силу состояния его или ее здоровья или в силу того, что это может привести к улучшению состояния его или ее здоровья. Если пребывание инвалида в специальном учреждении является необходимым, то среда и условия жизни в нем должны как можно ближе соответствовать среде и условиям нормальной жизни лиц его или ее возраста.

9. Мүгедектер өз отбасыларының ортасында немесе оны алмастыратын ортада өмір сүруге және шығармашылықпен немесе бос уақытын өткізуге байланысты қоғамдық қызметтің барлық түрлеріне қатысуға құқылы. Ал тұрғылықты жеріне келер болсақ, ешбір мүгедек денсаулық жағдайының себебінен немесе денсаулығының жақсаруына әкеліп соғу себебінен ерекше күтімді қажет етпейтін жағдайға ұшырамауы тиіс. Егер де мүгедектің арнайы мекемеде болуы қажет болса, онда сол мекемедегі орта мен өмір сүру жағдайлары соғұрлым сол жастағы басқа да азаматтардың қалыпты ортасы мен өмір сүру жағдайларына сәйкес болуы тиіс.

Каждый человек имеет право на жизнь, на свободу и на личную неприкосновенность.

Әр адам өмір сүруге, бостандықта болуға және оның жеке басына қол сұғылмауына құқылы.

1. Имея право на то, чтобы в международном и национальном плане был обеспечен такой экономический, социальный, культурный и правовой порядок, который позволит каждому человеку раскрыть свои способности на основе полного равенства прав и возможностей, каждый человек имеет соответствующие обязанности по отношению к себе подобным, к обществу, в котором он живет, и к международному сообществу. Следовательно, его долг - способствовать гармонии между народами, борьбе против расизма и расовых предрассудков и содействовать всеми средствами, которыми он располагает, ликвидации всех форм расовой дискриминации.

1. Құқықтар мен мүмкіндіктердің толыққанды теңдігінің негізінде әрбір адамға өз қабілеттерін паш етуге мүмкіндік беретін осындай экономикалық, әлеуметтік, мәдени және құқықтық тәртіптің халықаралық және ұлттық жоспар деңгейінде қамтамасыздандырылуына құқылы бола тұрып, әрбір адамның өзі секілділерге, өзі өмір сүріп келе жатқан қоғамға қатысты, халықаралық қоғамдастыққа қатысты атқаратын міндеттері бар. Осыған орай, оның борышы – халықтар арасындағы үндестікке, нәсілшілдік пен нәсілдік нанымдарға қарсы күреске өз үлесін қосу және қолында бар барлық құралдарды пайдалана отырып нәсілдік дискриминацияның барлық түрлерін жоюға ат салысу.

Недопустимо и с научной точки зрения лишено всякого основания использовать результаты психологических тестов, в частности интеллектуальный коэффициент, в целях остракизма и расовой дискриминации. В социальных науках ничто не позволяет утверждать, что расизм - это коллективное поведение, которое неизбежно проявляется в случае господства некоторых типов общественных отношений между различными этническими группами. Напротив, многообразие и сосуществование культур и рас в многочисленных обществах являются наиболее удачной формой взаимного обогащения народов.

Ғылыми көзқарас жағынан да психологиялық тесттердің нәтижелерін, негізінен остракизм мен нәсілдік дискриминация мақсатында интеллектуалды көрсеткішті ешбір негізсіз пайдаланылуына жол берілмейді. Әлеуметтік ғылымдарда нәсілшілдік бұл – түрлі этникалық топтар арасындағы әлеуметтік қарым-қатынастардың кейбір түрлерінің басымдылығы орын алған жағдайда міндетті түрде көрініс табатын ұжымдық іс-әрекет деп тұжырымдауға рұқсат берілмейді. Керісінше, сан алуан қоғамдардағы нәсілдер мен мәдениеттердің әралуандылығы мен қатар өмір сүруі халықтардың өзара құнарландыруының өте сәтті бір нысаны болып табылады.

Второй целью является соблюдение "принципа соразмерности". Этот принцип широко известен, как средство ограничения использования карательных санкций, выражающихся в основном в использовании принципа воздаяния по заслугам в соответствии с тяжестью правонарушения. Реакция на действия молодых правонарушителей должны основываться на учете не только тяжести правонарушения, но и особенностей личности. Индивидуальные особенности правонарушителя (например, социальный статус, положение в семье, ущерб, нанесенный правонарушителем, и прочие факторы, связанные с личностью правонарушителя) должны оказывать влияние на соразмерность ответных действий (например, принятие во внимание желания правонарушителя компенсировать ущерб, нанесенный жертве, или ее или его желание вести полноценную и полезную жизнь).

Екінші нысан бойынша «шамаластық принципін» ұстану болып табылады. Аталмыш принцип құқық бұзушылықтың салмағына қарай жазасын кесу бойынша қолданылатын жазалау ықпалшараларын азайту құралы ретінде кең танылған.Жас құқық бұзушылардың құқық бұзышылық әрекетін сол әрекеттің ауырлығына байланысты емес, сондай-ақ құқық бұзушының жеке ерекшеліктері ескеріліп, бағаланады. Құқық бұзушының жеке ерекшеліктері (мысалға әлеуеметтік мәртебесі, отбасылық жағдайы, құқық бұзушының тигізген зардаптары және құқық бұзушы тұлғасына байланысты басқа да факторлар) оған қатысты қолданылатын амалдарға тең қатынаста болуы керек (мысалға, құқық бұзушының жәбірленушіге тигізген зардабын өтеу ниетін және оның толыққанды пайдалы өмір сүруге деген ықыласын ескере отырып).

16.1. Во всех случаях, за исключением мелких правонарушений, до вынесения компетентным органом власти окончательного решения, предшествующего приговору, необходимо тщательно изучить окружение и условия, в которых живет несовершеннолетний, или обстоятельства, при которых было совершено правонарушение, с тем чтобы содействовать вынесению компетентным органом власти разумного судебного решения по делу.

16.1. Ұсақ құқық бұзушылықтан өзге барлық жағдайларда, құзіретті орган түпкілікті үкімін шығарғанға дейін, кәмелетке толмаған құқық бұзушының айналасын, ол өмір сүріп жатқан шарттарды, немесе құқық бұзушылық жасалған уақыттағы шарттарды іс бойынша орынды шешім шығаруға ықпалдасу үшін толықтай зерттеу керек.

Использование исследований как основы для рациональной политики в области правосудия в отношении несовершеннолетних широко признается в качестве важного механизма для поддержания соответствия практики уровню научных достижений и постоянного развития и совершенствования системы правосудия в отношении несовершеннолетних. Взаимная обратная связь между исследовательской работой и политикой имеет особо важное значение в области правосудия в отношении несовершеннолетних. В условиях быстрых и часто радикальных изменений в стиле жизни молодежи, а также формах и масштабах преступности несовершеннолетних, реакция общества и правосудия на правонарушения и преступность со стороны несовершеннолетних быстро становится устаревшей и неадекватной.

Зерттеулерді кәмелетке толмаған құқық бұзушыларға қатысты сот төрелігін орындау жүйесінің ғылыми жетістіктер деңгейіне сәйкестігін, ұдайы дамуын, жетілдірілуін қамтамасыз ететін негізгі құрылым ретінде пайдалану және ұтымды саясаттың негізі ретінде қолдану орын алып отыр. Зерттеу жұмыстары мен саясаттың арасындағы өзара кері байланыс кәмелетке толмаған құқық бұзушыларға қатысты сот төрелігін орындау процесінде айрықша зор мағынаға ие болып отыр. Жастардың өмір сүру ерекшеліктерінің, сондай-ақ кәмелетке толмаған құқық бұзушылар арасындағы қылмыстылық түрлерінің жылдам әрі жиі өзгеруі жағдайында, сол қылмыстарға қоғам мен сот төрелігінің қарым-қатынасы тез ескіріп, орынсыз болып отырады.

58. Целью и оправданием приговора к тюремному заключению или вообще к лишению свободы является в конечном расчете защита общества и предотвращение угрожающих обществу преступлений. Этой цели можно добиться только в том случае, если по отбытии срока заключения и по возвращении к нормальной жизни в обществе правонарушитель оказывается не только готовым, но и способным подчиниться законодательству и обеспечивать свое существование.

58. Түрмеге қамау немесе жалпы бостандықтан айыру үкімінің мақсаты мен ақтауы ақырында қоғамды қорғау және қоғамға қауіп төндіретін қылмыстарды болдырмау болып табылады. Бұл мақсатқа тек, егер құқық бұзушы қамау мерзімін бітіріп кеткен және қалыпты өмір жағдайына дайын ғана емес, сонымен бірге заңнамаға бағыну мен өзінің тіршілік етуін қамтамасыз етуге қабілетті болса ғана, жетуге болады.

60. 1) Режим, принятый в заведении, должен стремиться сводить до минимума разницу между жизнью в тюрьме и жизнью на свободе, которая убивает в заключенных чувство ответственности и сознание человеческого достоинства.

60. 1) Қамаудағылардың бойында жауапкершілік сезімі мен адамгершілік қадыр-қасиетті ойлауды жоятын түрмедегі өмір мен бостандықтағы өмір арасындағы айырмашылықты мекемеде қабылданған режим минимумға дейін жеткізуге тырысуы керек.

90. Все подследственные заключенные должны иметь возможность приобретать на собственные средства или за счет третьих лиц книги, газеты, письменные принадлежности и другие предметы, позволяющие им проводить время, при условии, что они совместимы с интересами отправления правосудия, требованиями безопасности и нормальным ходом жизни в заведении.

90. Егер мекемедегі қалыпты өмір барысына және қауіпсіздік талаптары, сот төрелігін іске асыру мүдделеріне үйлесімді болған жағдайда, барлық тергеудегілердің уақыт өткізуге мүмкіндік беретін кітап, газет, жазу құралдары мен басқа да заттарды өз қаражатына немесе үшінші тұлғалар есебінен алуға мүмкіндігі болуы тиіс.

92. Подследственные заключенные должны иметь возможность немедленно информировать семью о факте их заключения, пользоваться разумной возможностью общения с родственниками и друзьями и принимать их в тюрьме, подвергаясь при этом только тем ограничениям и надзору, которые необходимы для должного отправления правосудия, соблюдения требований безопасности и обеспечения нормальной работы заведения.

92. Тергеудегілердің мекемедегі қалыпты өмір барысына және қауіпсіздік талаптары, сот төрелігін тиісті іске асыруға қажетті шектеулер мен қадағалауда бола отырып, жанұясына өздерінің қамауға алынғаны туралы тез арада хабарлауға, туысқандары және достарымен қатынасуға, оларды түрмеде қабылдауға мүмкіндігі болуы тиіс.

сознавая обязательство, взятое на себя государствами - членами Организации Объединенных Наций в соответствии с Уставом, действовать как совместно, так и индивидуально в сотрудничестве с Организацией в целях содействия повышению уровня жизни, полной занятости и обеспечению условий для прогресса и развития в экономической и социальной областях,

3. Умственно-отсталое лицо имеет право на материальное обеспечение и на удовлетворительный жизненный уровень. Оно имеет право продуктивно трудиться или заниматься каким-либо другим полезным делом в полную меру своих возможностей.

3. Ақыл-есі кем тұлға материалдық қамтамасыздандырылуға және қанағаттанарлықтай өмір сүру деңгейіне құқылы. Мүмкіндігі толықтай жеткенше өнімді еңбек етуге немесе қандай да бір басқа да пайдалы іспен шұғылдануға құқылы.

4. В тех случаях, когда это возможно, умственно-отсталое лицо должно жить в кругу своей семьи или с приемными родителями и участвовать в различных формах жизни общества. Семьи таких лиц должны получать помощь. В случае необходимости помещения такого человека в специальное заведение, необходимо сделать так, чтобы новая среда и условия жизни как можно меньше отличались от условий обычной жизни.

4. Мүмкін болған жағдайларда, ақыл-есі кем тұлға өз отбасының ортасында немесе асыраушы отбасыен бірге тұрып, қоғам өмірінің түрлі нысандарына қатысуы тиіс. Мұндай тұлғалардың отбасыларына көмек көрсетілуі тиіс. Қажет болған жағдайда мұндай адамдар арнайы мекемелерге орналастырылатын болса жаңа ортасының және өмір сүру жағдайлары әдеттегі қалыпты өмір сүру жағдайларынан ерекшелігі кем де кем болуы тиіс.

памятуя об обязательстве членов Организации Объединенных Наций в соответствии с Уставом принимать совместные и самостоятельные действия в сотрудничестве с Организацией для содействия повышению уровня жизни, полной занятости населения и условиям экономического и социального прогресса и развития,

өмір сүру деңгейін арттыруға, халықты толық жұмыспен қамтуға, экономикалық және әлеуметтік ілгерілеу мен даму жағдайларына көмек беру үшін Ұйыммен ынтымақтастығы кезінде Жарлыққа сәйкес бірлескен және өз бетінше іс-әкереттер жасауға Біріккен Ұлттар Ұйымы мүшелерінің міндеттелігін ұмытпай,

убежденная в том, что мирное сосуществование, дружественные отношения и сотрудничество среди государств с различными социальными, экономическими и политическими системами может способствовать социальному развитию,

түрлі әлеуметтік, экономикалық, саяси жүйелері бар мемлекеттер арасындағы бейбіт өмір сүру жағдайлары, достық қарым-қатынастар және ынтымақтастық әлеуметтік дамуға өз септігін тигізетініне көзі жетіп,

признавая, что основную ответственность за развитие развивающихся стран несут сами эти страны, и подтверждая настоятельную необходимость уменьшить и в конечном итоге ликвидировать разрыв между уровнем жизни экономически более развитых и развивающихся стран, с этой целью государства - члены должны нести ответственность за проведение внутренней и внешней политики, направленной на содействие социальному развитию во всем мире и, в частности, на оказание помощи развивающимся странам в ускорении их экономического роста,

дамып келе жатқан елдер дамуына негізгі жауапкершілікті сол елдердің өздері алатынын мойындай отырып, және экономикалық жағынан аса дамыған және дамып келе жатқан мемлекеттердің өмір сүру деңгейі арасындағы алшақтықты қысқарту және ең соңында мүлдем жоюдың қажеттілігін растап, осы мақсатпен мүше мемлекеттер барлық әлемдегі әлеуметтік дамуға жәрдем беруге, соның ішінде, дамып келе жатқан елдерге олардың экономикалық өсімін тездету үшін көмек көрсетуге бағытталған, ішкі және сыртқы саясатты жүргізуге жауапкершілікті алуға міндетті,

Все народы и все люди, независимо от расы, цвета кожи, пола, языка, вероисповедания, национальности, этнического происхождения, семейного или социального положения, либо политических или иных убеждений, имеют право жить в достойных условиях и в условиях свободы и пользоваться плодами социального прогресса и должны со своей стороны способствовать ему.

Барлық халықтар мен барлық адамдар нәсіліне, түсіне, жынысына, дін тұтуына, ұлтына, этникалық шығу тегіне, отбасылық немесе әлеуметтік жағдайына, немесе саяси не өзге сенімдеріне қарамастан, лайықты жағдайларда және бостандық жағдайларында өмір сүруге және әлеуметтік ілгерілеу жетістіктерін пайдалануға құқылы және өз тарапынан оған жәрдемдесуге міндетті.

f) мирное сосуществование, мир, дружественные отношения и сотрудничество государств независимо от различий между их социальными, экономическими и политическими системами.

f) өз әлеуметтік, экономикалық және саяси жүйелері арасындағы айырмашылықтарға қарамастан мемлекеттердің бір бірімен татулықта өмір сүруі, бейбітшілік, достық қарым-қатынастар және ынтымақтастық.

d) обеспечение находящимся в неблагоприятных условиях или отсталым слоям населения равных возможностей социального и экономического развития в целях создания эффективного интегрированного общества.

d) тиімді біріктірілген қоғамды құру мақсатында жағымсыз жағдайларда өмір сүретін немесе халықтың кейін қалған таптарына әлеуметтік және экономикалық дамудың теңдестірілген мүмкіндіктерін қамтамасыз ету.

Социальный прогресс и развитие - общее дело международного сообщества, которое путем согласованных международных действий дополняет национальные усилия, направленные на повышение уровня жизни народов.

Әлеуметтік ілгерілеу мен даму – бұл халықаралық қауымдастықтың ортақ ісі, ол келісілген халықаралық іс-әрекеттер жолы арқылы халықтардың өмір сүру деңгейін арттыруға бағытталған ұлттық жігерлерді толықтырады.

a) Обеспечение права на труд на всех уровнях, права создавать профессиональные союзы и ассоциации рабочих и заключать коллективные договоры; содействие полной производительной занятости, создание справедливых и благоприятных условий работы для всех, включая улучшение санитарных условий и охраны труда, обеспечение без какой-либо дискриминации справедливого вознаграждения за труд, установление минимального уровня заработной платы, достаточно высокого для обеспечения удовлетворительного уровня жизни; защита потребителя;

a) Еңбек етуге қатысты барлық деңгейдегі құқықтарды, кәсіби одақтар пен жұмыскерлер қауымдастықтарын құру және ұжымдық келісім-шарттарды жасасу құқықтарын қамтамасыз ету; толық өндірістік жұмыспен қамтылуына жәрдем беру, барлық адамдарға әділетті және қолайлы жұмыс жағдайларын жасау, соның ішінде, санитарлық жағдайларды және еңбек қорғауды жақсарту, ешбір кемсітушіліксіз еңбек ақысын қамтамасыз ету, өмір сүрудің айтарлықтай жоғарғы, қанағаттандырарлық деңгейін қамтамасыз ету үшін еңбек ақының минималды деңгейін бекіту; тұтынушыны қорғау

c) Ликвидация нищеты; обеспечение неуклонного повышения уровня жизни, а также справедливого и равномерного распределения доходов;

c) Кедейлікті жою; өмір сүру деңгейінің үнемі арттылуын, сонымен қатартүскен табысты әділетті және теңдей етіп үлестірілуін қамтамасыз ету

e) Искоренение неграмотности, обеспечение права на всеобщий доступ к культуре и на бесплатное обязательное обучение на начальном уровне и на бесплатное обучение на всех уровнях; повышение общего уровня образования на протяжении всей жизни;

e) Сауатсыздықты мүлдем жою, жалпыға ортақ мәдениетке деген қолжетімділік, бастауыш деңгейде тегін міндетті оқу және барлық деңгейде тегін оқу құқығын қамтамасыз ету; өмір бойына білім алудың жалпы деңгейін арттыру

a) Предоставление всестороннего социального обеспечения и услуг социального попечительства, создание и улучшение системы социального обеспечения и страхования для всех лиц, которые ввиду болезни, нетрудоспособности или преклонного возраста временно или постоянно не могут зарабатывать на жизнь, с целью обеспечения надлежащего уровня жизни для таких лиц, их семей и иждивенцев;

a) Жан-жақты әлеуметтік қамсыздандыруды және әлеуметтік қамқорлық қызметтерін ұсыну, әлеуметтік қамсыздандыру жүйесін және ауру, еңбек етуге жарамсыздығы немесе жасы ұлғаю салдарынан отбасы және асырауындағы жандардың өмір сүрудің тиісті деңгейін қамтамасыз ету мақсатында уақытша немесе тұрақты түрде жүмыс істей алмайтын адамдардың сақтандыру жүйесін құру және жақсарту

a) Принятие мер для ускорения процесса индустриализации, особенно в развивающихся странах, с надлежащим учетом ее социальных аспектов в интересах всего населения; развитие соответствующей организационной и законодательной структуры, способствующей непрерывному и всестороннему росту промышленного сектора; принятие мер по преодолению неблагоприятных социальных последствий, которые могут возникнуть в результате урбанизации и индустриализации, включая автоматизацию; поддержание надлежащего равновесия между сельским и городским развитием, и, в частности, принятие по оздоровлению условий жизни прежде всего в крупных промышленных центрах;

a) Индустриализация процесін тездету үшін, әсіресе дамып келе жатқан мемлекеттерде, сол ел халқының мүддесінде оның әлеуметтік аспектілерін тиісті түрде ескере отырып, шаралар қабылдау; өнеркәсіп секторының үздіксіз және жан-жақты өсімін ынталандыратын тиісті ұйымдастырушылық және заңнамалық құрылымын дамыту; урбанизация және индустриализация, соның ішінде автоматтандыру нәтижесінде пайда болуы мүмкін қолайсыз әлеуметтік салдарды жеңу жөнінде шараларды қабылдау; ауылдық және қалалық даму арасындағы тиісті тепе-теңдікті сақтау, және, соның ішінде, ең бастысы ірі өнеркәсіптік орталықтарды өмір жағдайларын сауықтыруға қатысты шараларды қабылдау

c) Разработка всесторонних планов развития сельских районов с целью повышения жизненного уровня сельского населения и облегчения таких отношений между городом и деревней и соответствующего распределения населения, которые будут содействовать равномерному национальному развитию и социальному прогрессу;

c) Ұлттық даму мен әлеуметтік ілгерілеуге тең көлемде жәрдемдесе алатын ауылдық елді мекендер халқының өмір сүру деңгейін арттыру және қала мен ауыл арасындағы осындай қатынастарды жеңілдету, сонымен қатар халықты тиісті түрде үлестіру мақсатында ауылдық аудандарды дамыту жөніндегі жан-жақты жоспарларды әзірлеу

признавая далее, что лишь в тех случаях, когда во внутреннем праве государства признан и регулируется какой-либо конкретный институт, будут применяться положения настоящей Декларации, касающиеся данного института, и что эти положения никоим образом не будут затрагивать существующие альтернативные институты в других правовых системах,

іс жүзінде тек қана мемлекеттің ішкі құқығында қандайда бір нақты институт мойындалып және реттелетіндігін, осы институтқа қатысты осы Декларацияның ережелері қолданылатынын және осы ережелер басқа құқықтық жүйелердегі бар балама институттарды ешқалай қозғамайтынын мойындай отырып,

17. При предоставлении услуг и помощи жертвам следует уделять внимание тем, кто испытывает особые потребности, обусловленные характером причиненного ущерба или факторами, упомянутыми в п. 3, выше.

17. Құрбандарға қызмет көрсету барысында келтірілген залал сипатымен немесе жоғарыда 3 тармақта айтылған факторлармен сипатталған ерекше мұқтаждықтары бар тұлғаларға ерекше назар аудару қажет.

2. Все государства прилагают все усилия по принятию или отмене законодательства, когда это необходимо, для запрещения любой подобной дискриминации, а также для принятия всех соответствующих мер по борьбе против нетерпимости на основе религии или иных убеждений в данной области.

2. Барлық мемлекеттер, қажет болған жағдайда, кез келген осындай кемсітушілікке тыйым салу үшін сонымен қатар осы саладағы дін немесе өзге наным-сенім негізіндегі шыдамсыздыққа қарсы күрес жүргізуде тиісті шаралар қабылдау үшін заңнаманы қабылдау немесе жоққа шығаруға қатысты бар күш-жігерін салады.

2. Инвалиды должны пользоваться всеми правами, изложенными в настоящей Декларации. Эти права должны быть признаны за всеми инвалидами без каких бы то ни было исключений и без различия и дискриминации по признаку расы, цвета кожи, пола, языка, вероисповедания, политических или иных убеждений, национального или социального происхождения, материального положения, рождения или любого другого фактора, независимо от того, относится ли это к самому инвалиду или к его или ее семье.

2. Мүгедектер осы Декларацияда мазмұндалған барлық құқықтарды пайдалануға міндетті. Бұл құқықтар қандай да болмасын ерекшеліктерсіз, нәсілдік белгілері, терісінің түсі, жынысы, тілі, діни сенімі, саяси немесе басқа да көзқарастары, ұлттық немесе әлеуметтік болмысы, материалдық жағдайы, туылуы немесе басқа да кез-келген факторлар бойынша қандай да бір айырмашылықтар мен дискриминациясыз сол мүгедекке немесе оның отбасына қатысы бар ма жоқ па одан тәуелсіз барлық мүгедектерге қатысты болуы тиіс.

3. Этим специалистам надлежит, в частности, следить, используя все имеющиеся в их распоряжении средства, чтобы их труды не стали объектом фальсифицированного толкования, и помогать населению понять вытекающие из них выводы.

3. Осы мамандарға негізінен олардың қолдарында бар құралдарды пайдалана отырып, олардың еңбектері түсіндірудің фальсифицикацияланған объектісіне айналмауын бақылап, зерттеулердің нәтижесінде туындайтын қорытынды тұжырымдамаларды халықтың түсінуіне көмектесу міндеттері жүктелген.

с) применение огнестрельного оружия считается крайней мерой. Следует приложить все усилия к тому, чтобы исключить применение огнестрельного оружия, особенно против детей. Как правило, огнестрельное оружие не должно применяться, за исключением случаев, когда подозреваемый правонарушитель оказывает вооруженное сопротивление или иным образом ставит под угрозу жизнь других и когда другие меры, имеющие менее исключительный характер, недостаточны для обуздания или задержания подозреваемого правонарушителя. О каждом случае применения огнестрельного оружия должно быть незамедлительно сообщено компетентным властям.

с) оқпен ататын қаруды қолдану аса қатты қажеттілік болып есептеледі. Оқпен ататын қаруды қолдануға жол бермес үшін бар күшті салу қажет, әсіресе балаларға қарсы. Әдетте, оқпен ататын қару қолданылмауы тиіс, тек қана күдікті құқық бұзушының қарулы қарсылық көрсеткен немесе басқа түрде де басқалардың өміріне қауіп төндірген жағдайларды және күдікті құқық бұзушыны ұстау немесе тию үшін төтенше сипаты басқа шаралар қолдану жеткіліксіз болған жағдайларды есепке алмағанда. Оқпен ататын қаруды қолданудың әрбір жағдайында жедел түрде құзыретті билік органдарына хабарлану қажет.

а) "медицинская помощь", под которой подразумеваются услуги, оказываемые любым медицинским персоналом, включая врачей практиков, имеющих надлежащее удостоверение, и медицинский вспомогательный персонал, оказывается в случае необходимости или в ответ на просьбу;

а) «медициналық көмек» ұғымының астарында кез-келген медициналық дәрігердің, оның ішінде тиісті куәлігі бар практик дәрігер және медициналық қосалқы қызметкерлердің көрсететін қызметтері, аталмыш қызметтер қажет болған жағдайда немесе өтініш бойынша көрсетіледі

Должностные лица по поддержанию правопорядка уважают закон и настоящий Кодекс. Используя все свои возможности, они также предотвращают и всемерно препятствуют всем нарушениям таковых.

Тәртіпті сақтау бойынша лауазымды тұлғалар осы кодекс пен заңды құрметтейді. Сонымен қатар олар бар мүмкіндіктерін пайдалана отырып, барлық бұзушылықтарға барынша қолдан келер шаралармен қарсылық танытып, олардың алдын алады.

Цель правила 1.5 заключается в том, чтобы отразить существующие в государствах-членах условия, от которых могут зависеть формы применения конкретных правил; эти формы неизбежно будут отличаться от форм, применяемых другими государствами.

1.5 қағидаларының мақсаты – нақты ережелерді қолдану үлгісінің өзгеруіне әсер ететін мүше мемлекеттердің жүйесіндегі бар шарттарды сипаттау болып табылады; бұл үлгілер басқа мемлекеттердегі бар үлгілерден ерекшеленуі сөзсіз ықтимал.

b) правонарушением является любой проступок (действие или бездействие), наказуемый по закону в рамках существующей правовой системы;

b) құқық бұзушы дегеніміз қолданыстағы бар құқықтық жүйенің аясында заңмен жазаланатын кез-келген қылық (әрекет немесе әрекетсіздік) болып табылады.

В правиле 18.1 делается попытка перечислить некоторые важные меры воздействия и санкции, которые успешно применяются в различных правовых системах. В целом они перспективны и заслуживают применения и дальнейшего развития. В этом правиле не указываются какие-либо требования в отношении персонала, поскольку соответствующего персонала может не быть в некоторых регионах; в этих регионах можно разрабатывать и применять меры, для осуществления которых требуется меньше персонала.

18.1 қағидасында әртүрлі құқықтық жүйелерде нәтижелі қолданылып жүрген кейбір маңызды шаралар мен ықпалшараларын тізбелейді. Жалпы алғанда, олардың келешегі бар және қолданысқа, сондай-ақ әрі қарай дамытуға тұрарлық. Осы қағидада қызметкерлерге қатысты қандай да бір талаптар аталмайды, себебі кейбір аймақтарда ондай қызметкерлердің болмауы да мүмкін; аталмыш аймақтарда қызметкерлердің аз мөлшерін қажет ететін шараларды әзірлеуге және қолдануға болады.

21.1. Материалы дел несовершеннолетних правонарушителей должны храниться строго конфиденциально и не должны передаваться третьим лицам. Доступ к таким материалам должен быть ограничен кругом лиц, непосредственно занимающимся разбором данного дела, или других лиц, имеющих соответствующие полномочия.

21.1. Кәмелетке толмаған құқық бұзушылар ісінің материалдары қатаң құпиялылықпен сақталуы тиіс және үшінші тұлғаларға берілмеуі керек. Мұндай материалдарға қолжетімділік тек қана аталмыш істі қарауға қатысқан тұлғалар санымен шектелуі тиіс, немесе тиісті өкілеттігі бар тұлғаларға қатысты болуы тиіс.

В этом правиле делается попытка установить равновесие между конфликтующими интересами в связи с протоколами или материалами дел, а именно: интересами органов полиции, прокуратуры и других органов с целью совершенствования выполнения функций надзора и интересами несовершеннолетнего правонарушителя (см. также правило 8). Выражение "другие лица, имеющие соответствующие полномочия" обычно подразумевает, среди прочих лиц, исследователей.

Осы қағидада хаттамалар мен істің материалдары бойынша орын алатын мүдделер қайшылығының арасында тепе-теңдікті ұстап тұруға талпыныс жасалады. Дәлірек айтқанда, полиция органының, прокуратураның және басқа да ұйымдардың кәмелетке толмаған құқық бұзушыға бақылау жүргізу және оның игілігі үшін қызмет ету мақсатында орын алатын мүдделер қайшылығы (осымен қатар, 8 қағиданы қараңыз). «Тиісті өкілеттігі бар басқа да тұлғалар» тіркесі қосымша тұлғалармен бірге көбіне-көп тергеушілерді қамтиды.

Лица, в компетенцию которых входит принятие решений в отношении несовершеннолетних, могут иметь самую различную квалификацию (магистры в Соединенном Королевстве Великобритании и Северной Ирландии и в регионах, находящихся под влиянием системы общего права; судьи, имеющие юридическое образование, в странах, использующих римское право, и в регионах, на которые распространяется их влияние; выборные или назначаемые лица, не являющиеся профессионалами-юристами, или юристы в других странах, члены общинных советов и т.д.). Все эти лица должны иметь минимальную подготовку в области права, социологии, психологии, криминологии и наук о поведении. Это требование имеет столь же важное значение, как и организационная специализация и независимость компетентного органа власти.

Кәмелетке толмаған құқық бұзушыларға қатысты құзіреті бар тұлғалардың біліктілігі әртүрлі болуы мүмкін (мысалға, Ұлыбритания Біріккен Корольдігіндегі және Солтүстік Ирландиядағы магистрлер, сондай-ақ жалпы құқықтық жүйесі бар аумақтардағы магистрлер; римдік құқық тәжірибесін қолданатын елдерде білім алған төрешілер, және римдік құқықтың билігі жүрмейтін елдерде білім алған сот-төрешілері; кәсіпқой-заңгер болып табылмайтын таңдаулы немесе тағайындалған тұлғалар, немесе басқа мемлекеттердегі заңгерлер, қауымдық кеңестердің мүшелері және т.б.). Аталмыш осы тұлғалардың барлығы да құқық саласында, әлеуметтану, психология, криминология және мінез-құлық туралы ғылымдар саласында минималды әзірлігі болуы тиіс. Бұл талаптың маңыздылығы ұйымдық мамандандырылу мен құзіретті органның тәуелсіздігі маңыздылығымен теңбе тең.

23.2. Такие положения должны включать право компетентного органа периодически вносить, по мере необходимости, изменения в постановления при условии, что характер таких изменений будет определяться в соответствии с принципами, содержащимися в этих Правилах.

23.2. Мұндай ережелер құзіретті органдардың қаулыларға ұдайы, қажетінше өзгертулер енгізу құқығын қоса беруі керек, алайда мұндай өзгертулердің сипаты осы Ережелерде бар принциптермен сәйкесуі қажет.

26.6. Необходимо поощрять межминистерское и межведомственное сотрудничество с целью обеспечения соответствующей академической или, по возможности, профессиональной подготовки находящихся в исправительных учреждениях несовершеннолетних, с тем чтобы после их выхода из исправительного учреждения они имели полноценное образование.

26.6. Түзеу мекемелерінде отырған кәмелетке толмаған құқық бұзушыларды тиісті академиялық немесе бар мүмкіндігінше кәсіби дайындықпен қамтамасыз ету мақсатында, отырған кәмелетке толмаған құқық бұзушылар босап шыққаннан кейін толыққанды білімі болуы үшін Министрліктер аралық және ведомтсво аралық ынтымақтастықтарды барынша ынталандыру керек.

Необходимо избегать отрицательного влияния взрослых правонарушителей и охранять благополучие несовершеннолетних в условиях исправительного учреждения, как предусмотрено в правиле 26.3, что соответствует одному из основных руководящих принципов этих Правил, как он изложен шестым Конгрессом в его резолюции 4. Это правило не препятствует принятию государствами иных мер против отрицательного влияния взрослых правонарушителей, которые по крайней мере столь же эффективны, как и меры, упомянутые в данном правиле. (См. также правило 13.4).

Ересек құқық бұзушылардың кәмелетке толмаған құқық бұзушыларға ықпал етуін барынша тыю керек және алтыншы Конгрестің 4 қарарында бар осы Ережелердің негізгі басым принциптерінің біріне сәйкес келетін 26.3 қағидасында қарастырылғандай, кәмелетке толмаған құқық бұзушылардың игілікті өмірін мейлінше қорғау керек. Бұл қағида мүше мемлекеттерді ересек құқық бұзушылардың кері ықпалына қарсы қолданылатын өзге де осы қағидаларда көрсетілген шаралардай нәтижелі шараларды қолданудан тыйып тастамайды (осымен қатар 13.4 қағидасын қараңыз).

В процессе планирования на первый план, в частности, должна выдвигаться задача создания более эффективной и справедливой системы обеспечения необходимых услуг. В этих целях должен проводиться комплексный и регулярный анализ разнообразных конкретных нужд и проблем несовершеннолетних и выявление первоочередных задач. В этой связи необходимо также координировать использование имеющихся ресурсов, в том числе альтернатив и общественной поддержки, которые способствовали бы разработке конкретных процедур для осуществления и контроля над результатами разработанных программ.

Жоспарлаудың үдерісінде бірінші орынға, қажетті қызметтерді қамтамасыз етудегі нәтижелі және әділ жүйені жоспарлау шығады. Осы мақсаттарда, кәмелетке толмаған құқық бұзушылардың түрлі мұқтаждары мен олардың қиыншылықтарын талдаудың жиынтықты және ұдайы талдауы жүргізілуі тиіс және кезек күттірмейтін міндеттерді анықтау керек. Осыған байланысты, қолдағы бар ресурстардың атап айтқанда әзірленген бағдарламалардың нәтижелерін жүзеге асыруға және қадағалауға қажетті нақты процедураларды дайындауға ықпал ететін балама әдістер мер қоғамдық қолдау түрлерінің қолданылуын үйлестіру керек.

2) Там, где имеются общие камеры, размещаемых в них заключенных следует подвергать тщательному отбору, чтобы удостовериться, что они способны жить вместе в таких условиях. По ночам следует осуществлять постоянный надзор, совместимый с характером заведения.

2) Ортақ камера бар жерлерде, онда жайғасатын қамаудағыларға осындай жағдайда бірге тұруға қабілеті бар екендеріне көз жеткізу үшін, мұқият іріктеу жасау керек. Түнде мекеменің сипатына сай үздіксіз қадағалау жасап отырған дұрыс.

а) окна должны иметь достаточные размеры для того, чтобы заключенные могли читать и работать при дневном свете, и должны быть сконструированы так, чтобы обеспечивать доступ свежего воздуха, независимо от того, существует ли или нет искусственная система вентиляции;

а) терезелері қамаудағылар күндізгі жарықпен оқып және жұмыс жасай алатындай жеткілікті көлемде болуы және жасанды ауа алмастыру жүйесінің бар не жоқ екеніне қарамастан таза ауаның еркін келіп тұруын қамтамасыз ететіндей құрастырылуы тиіс.

2) Малолетним и другим заключенным подходящего возраста, находящимся в соответствующем физическом состоянии, следует обеспечивать физическую тренировку и возможность игр во время периода упражнений. Для этого нужно располагать необходимыми площадками, установками и оборудованием.

2) Жас өспірімдер мен тиісті дене бітімі бар басқа жарасымды жастағы қамаудағыларға дене жаттығуларын және жаттығу кезінде ойын ойнау мүмкіндігін қамтамасыз ету қажет, ол үшін қажетті алаң, қондырғылар және жабдықтарға ие болу керек.

22. 1) Все заведения должны иметь в своем распоряжении по крайней мере одного квалифицированного медицинского работника, имеющего познания в области психиатрии. Медицинское обслуживание следует организовывать в тесной связи с местными или государственными органами здравоохранения. Оно должно охватывать психиатрические диагностические службы и там, где это необходимо, лечение психических ненормальных заключенных.

22. 1) Барлық мекемелер қарамағында кем дегенде бір білікті психиатрия саласында танымы бар медициналық қызметкер болуы тиіс. Медициналық қызмет көрсетуді жергілікті немесе мемлекеттік денсаулық сақтау органдарымен тығыз байланыста ұйымдастыру керек. Бұл қызмет психиатрлық диагностикалық қызметті және қажеттілік болған жерде психикасы нормадан ауытқыған қамаудағыларды емдеуді де қамтуы керек.

с) орган, имеющий право налагать наказания.

с) жазаны беруге құқығы бар орган.

40. Каждое заведение должно иметь библиотеку, доступную для всех категорий заключенных и содержащую книги как развлекательного, так и образовательного содержания. Всех заключенных следует поощрять к пользованию библиотекой.

40. Әрбір мекемеде барлық қамаудағылар санатына қолжетімді қөңіл көтеретін, сонымен бірге білім алуға арналған кітаптары бар кітапхана болуы тиіс. Барлық қамаудағыларды кітапхананы пайдалануға ынталандыру керек.

41. 1) В заведениях, в которых находится достаточное число заключенных, принадлежащих к одному и тому же вероисповеданию, следует назначать квалифицированного служителя данного культа или разрешать ему отправлять там соответствующие обряды. Если число таких заключенных достаточно велико и имеются соответствующие возможности, такого служителя следует назначать на полное время.

41. 1) Белгілі бір діни сенімдегілердің жеткілікті саны бар мекемелерде осы діни танымның білікті дін басын тағайындау керек немесе оған онда тиісті діни жораларды жасауға рұқсат ету керек. Егер бұндай қамаудағылардың саны жеткілікті түрде көп болса, онда осындай дін басын толық уақытқа тағайындау керек.

44. 1) В случае смерти, серьезного заболевания или же серьезного ранения заключенного, или же в случае его перевода в заведение для психических больных директор немедленно уведомляет об этом его супруга или супругу, если таковые имеются, его ближайшего родственника и во всяком случае лицо, указанное ранее самим заключенным.

44. 1) Өлім жағдайында, қатты аурулы болуы немесе қатты жарақаттанғанда немесе оны психикалық ауруларға арналған мекемеге ауыстырған жағдайда, директор тез арада ол туралы, егер ондайлар бар болса, оның жұбайына немесе зайыбына, оның ең жақын туысқандары және алдында қамаудағы адамның өзі көрсеткен адамға хабар береді.

3) Для достижения вышеуказанных целей сотрудников тюремной администрации следует назначать на полное рабочее время в качестве специализированных работников тюремного управления, пользующихся статусом государственных служащих и имеющих уверенность в сохранении их в должности при условии их хорошего поведения, эффективности их работы и физической способности выполнять возлагаемые на них задачи. Их заработная плата должна устанавливаться с таким расчетом, чтобы привлекать и удерживать на этой работе способных заниматься ею мужчин и женщин. Принимая во внимание исключительно трудные условия данной работы, этим людям следует обеспечивать соответствующие льготы и условия труда.

3) Жоғарда көрсетілген мақсаттарға жету үшін түрме әкімшілігі қызметкерлерін мемлекеттік қызметкер мәртебесін пайдаланушы және оларға жүктелген міндеттерді орындауға білек қабілеті бар және олардың жұмыстарының тиімділігі, олардың жақсы тәртібі жағдайында, олар өз қызметтерін сақтай алатындарына сенімдері мол түрме басқармасының мамандандырылған қызметкерлері ретінде толық жұмыс уақытына тағайындау керек. Олардың еңбек ақысы бұл жұмысқа қабілеті бар ер адамдар мен әйелдерді осы жұмысқа тарту және ұстап қалу есебімен тағайындалуы тиіс. Осы жұмыстың ерекше қиын жағдайын ескере отырып, бұл адамдарға тиісті жеңілдіктер мен еңбек жағдайын қамтамасыз ету керек.

53. 1) В заведениях, где содержатся как мужчины, так и женщины, женское отделение должно находиться в ведении ответственного сотрудника женского пола, в руках которого должны находиться ключи, открывающие доступ к данному отделению.

53. 1) Ер адамдар да, әйел адамдар да бар мекемелерде әйелдер бөлімі жауапты әйел қызметкердің қол астында болуы тиіс, осы мекемеге кіруге рұқсат ететін кілт оның қолында болуы керек.

81. Правительственные или другие органы и учреждения, помогающие освобожденным заключенным находить свое место в обществе, должны там, где это возможно и необходимо, заботиться о том, чтобы такие заключенные получали необходимые документы и удостоверения личности, находили подходящее жилье и работу, имели подходящую и достаточную для данного климата и времени года одежду и располагали средствами, достаточными для проезда на место их назначения и для жизни в течение периода, непосредственно следующего за их освобождением.

81. Бостандыққа шыққан қамауда болған адамға қоғамнан өз орынын табуға көмектесетін үкіметтік немесе басқа органдар мен мекемелер қажетті және мүмкін болатын жерлерде бұндай қамауда болған адамдар қажетті құжаттары мен жеке куәліктерін алулары, лайықты баспана мен жұмыс табуы үшін, осы климат пен жыл мезгіліне ыңғайлы әрі жеткілікті киімі болуын және олардың белгіленген жерлеріне жетулеріне және олардың тікелей бостандығынан кейінгі өміріне жеткілікті қаражаты бар болуын ойластырулары керек.

В. Душевнобольные и страдающие умственными недостатками заключенные

В. Есі ауысқандар және ақыл-ойында ауытқуы бар қамаудағылар

84. 1) Лица, арестованные или находящиеся в заключении по обвинению в уголовном преступлении и содержащиеся либо в полицейских участках, либо в тюремных заведениях, но еще не вызванные на суд и не осужденные, называются в нижеследующих правилах "подследственными" заключенными.

84. 1) Тұтқындалған немесе қылмыстық күнәсі бар деп айыпталған қамауға алынған тұлғалар және полиция бөлімшесінде немесе түрмеде отырған, бірақ сотқа әлі шақырылмаған және жаза кесілмегендер төмендегі аталған ережелерде «тергеудегілер» деп аталады.

2. Умственно-отсталое лицо имеет право на надлежащее медицинское обслуживание и лечение, а также право на образование, обучение, восстановление трудоспособности и покровительство, которые позволят ему развивать свои способности и максимальные возможности.

2. Ақыл-есі кем тұлға тиісті түрде медициналық қызметке және ем алуға құқылы, сондай-ақ өз қабілеттері мен бар мүмкіндіктерін дамытуға мүмкіндік беретіндей білім алуға, оқуға, еңбекке жарамдылығын қалпына келтіруге және қамқорлыққа құқылы.

полагая, что первоочередной задачей всех государств и международных организаций является устранение из жизни общества всех зол и препятствий на пути социального прогресса и прежде всего таких, как неравенство, эксплуатация, война, колониализм и расизм,

қоғам өміріндегі және әлеуметтік ілгерілеу жолындағы теңсіздік, қанаушылық, соғыс, отаршылдық және нәсілдік сияқты барлық жамандықтарды және кедергілерді жою дүниежүзіндегі бар мемлекеттер мен халықаралық ұйымдардың бірінші кезектегі міндеті болып табылатынын пайымдап,

c) Защита прав и обеспечение благосостояния детей, престарелых и инвалидов; обеспечение защиты людей, страдающих физическими и умственными недостатками;

c) Балалар, қарттар мен мүгедектердің құқықтарын қорғау және әл-ауқатын қамтамасыз ету; дене және ақыл-ой кемшіліктері бар адамдар қорғанысын қамтамасыз ету

d) Принятие надлежащих мер по восстановлению трудоспособности лиц с умственными или физическими недостатками, особенно детей и молодежи, с тем чтобы помочь им в возможно полной мере стать полезными членами общества; такие меры должны включать предоставление лечения и технических приспособлений, возможностей образования, профессиональной и социальной ориентации, обучения и льгот при трудоустройстве, а также предоставление других видов необходимой помощи, создание социальных условий, в которых нетрудоспособные лица не подвергались бы дискриминации из-за своих недостатков.

d) Ақыл-ой және физикалық кемшіліктері бар адамдар, әсіресе жастар мен балалар толыққанды түрде қоғамның пайдалы мүшелері болуына көмек беру мақсатында, олардың еңбекке жарамсыздығын қалпына келтіру жөнінде тиісті шараларды қабылдау; бұндай шаралар емдеу және техникалық бейімдеулерді, білім алу, кәсіби және әлеуметтік бағыт алу, жұмысқа орналасу кезінде оқу және жеңілдіктерге ие болу мүмкіндіктерін, сонымен қатар қажетті көмектің өзге түрлерін беруді, еңбекке жарамсыз тұлғалар өз кемшіліктері салдарынан кемсітушілікке тап болмайтын әлеуметтік жағдайларды жасауды қамтиды.

b) Предоставление большей помощи на более благоприятных условиях; выполнение задания по оказанию помощи в объеме не менее 1 процента валового национального продукта (в рыночных ценах) передовых в экономическом отношении стран; общее облегчение условий предоставления займов развивающимся странам путем установления низких процентных ставок на займы и длительных льготных сроков погашения займов, а также гарантия того, что предоставление таких займов будет основываться строго на социально-экономических критериях, не зависящих от каких-либо политических соображений;

b) Айтарлықтай қолайлы жағдайлар негізінде қомақты көмек көрсету; экономикалық қатынаста озық болып саналатын елдердегі жалпы ұлттық өнімнің (нарықтық бағаларда) 1 пайызынан кем емес мөлшерде көмек көрсету жөніндегі тапсырманы орындау; дамып келе жатқан елдерге займдардың төмен пайыздық ставкаларды орнату және займдарды өтеудің жеңілдігі бар ұзақ мерзімдерді ұсыну арқылы займдарды беру жағдайларын жалпы жеңілдету және осындай займдарды беру қандай да бір саяси пікірлерге тәуелді болмай, қатаң түрде әлеуметтік-экономикалық критерийлерге сүйенетініне кепіл беру

b) Возможно более широкое международное техническое, научное и культурное сотрудничество и взаимное использование опыта стран с различными экономическими и социальными системами и с различным уровнем развития на основе взаимной выгоды и строгого соблюдения и уважения национального суверенитета;

b) Аса кең халықаралық, техникалық, ғылыми және мәдени ынтымақтастық және өзара пайда болатын, сондай-ақ қатаң түрде ұлттық егемендікті сақтау және құрметтеу негізінде түрлі экономикалық және әлеуметтік жүйелері бар мемлекеттер тәжірибесін өзара пайдалану мүмкіндігі

вновь выражая свою признательность Исполнительному комитету Всемирной организации здравоохранения, который постановил на своей шестьдесят третьей сессии в январе 1979 года одобрить принципы, изложенные в докладе, озаглавленном "Разработка кодексов медицинской этики", в приложении к которому содержался проект свода принципов, подготовленный Советом международных медицинских организаций и озаглавленный "Принципы медицинской этики, относящиеся к роли работников здравоохранения в защите лиц от пыток и других жестоких, бесчеловечных или унижающих достоинство видов обращения и наказания",

1979 жылғы қаңтардағы өзінің алпыс үшінші сессиясында қосымшасында Халықаралық медициналық ұйымдар кеңесімен әзірленіп, «Азаптау немесе басқа қатыгез, адамгершілікке жатпайтын немесе қадір-қасиетті қорлайтын қарым-қатынас пен жазалаудың түрлеріне шалдыққан тұлғалардың қорғанысындағы денсаулық сақтау саласы қызметкерлірінің рөліне қатысты медициналық этика принциптері» деп аталған принциптер жиынтығының жобасы бар «Медициналық этика кодексін әзірлеу» деп аталған баяндамада атап айтылған принциптерді мақұлдауды қаулы еткен Дүниежүзілік денсаулық сақтау ұйымының Атқарушы комитетіне қайта алғысын білдіре отырып,

будучи обеспокоен тем не менее, что на пути осуществления этих правил все еще существуют препятствия различного рода, о чем свидетельствуют периодические доклады Организации Объединенных Наций об их выполнении,

Біріккен Ұлттар Ұйымының олардың орындалуы туралы мерзімді баяндамаларында көрсетілгендей, осы ережелерді жүзеге асыру жолында әлі де болса алуан түрлі кедергілер бар екендігіне алаңдаушылық білдіре отырып,

Государства будут информировать Генерального секретаря Организации Объединенных Наций один раз в пять лет в форме ответов на вопросы анкеты, направляемой Генеральным секретарем, о масштабах осуществления мер и достигнутом прогрессе в отношении применения Минимальных стандартных правил, а также о факторах и трудностях, если такие будут иметь место, влияющих на их применение. Такая анкета должна быть подготовлена в соответствии с особой схемой, быть выборочной и ограничиваться специально отобранными вопросами, с тем чтобы обеспечить глубокий обзор и исследование намеченных проблем. Генеральный секретарь, принимая во внимание доклады правительств, а также другую соответствующую информацию, доступную в рамках системы Организации Объединенных Наций, будет осуществлять подготовку отдельных периодических докладов, касающихся применения Минимальных стандартных правил. Для подготовки этих докладов Генеральный секретарь может также осуществлять сотрудничество со специализированными учреждениями и другими соответствующими межправительственными и неправительственными организациями, имеющими консультативный статус при Экономическом и Социальном Совете. Генеральный секретарь будет передавать вышеупомянутые доклады на рассмотрение Комитету по предупреждению преступности и борьбе с ней, с тем чтобы последний предпринимал дальнейшие соответствующие действия.

Бас хатшы арқылы жіберілетін Ең төменгі стандартты ережелерді пайдалануға қатысты үрдістегі жетістіктер мен шараларды жүзеге асыру көлемі бойыншамемлекет Біріккен Ұлттар Ұйымының Бас хатшысын сауалнамасының сұрақтарына жауап ретінде бес жылда бір рет ақпараттандырып отырады. Мұндай сауалнама белгіленген сұрақтарды зерттеу мен терең шолуда арнайы іріктелген сұрақтармен шектеліп, ерекше жоспарға сәйкес дайындалуға тиісті. Бас хатшы үкіметтің баяндамаларын, Біріккен Ұлттар Ұйымы жүйесінің көлемінде қол жетімді тиісті ақпараттарды назарға алған кезде, Ең төменгі стандарттық ережелердің қолданысына қатысты басқа да мерзімді баяндамалардың дайындығын жүзеге асырады. Осындай баяндамаларды дайындау үшін Бас хатшы Экономикалық және Әлеуметтік кеңестегі кеңестік дәрежесі бар арнайы мекемелермен және басқа да үкіметаралық және үкіметтік емес ұйымдарға сәйкес келетін мекемелермен қызметтес бола алады. Бас хатшы жоғарыда аталған баяндамаларды тиісті шараларды қолдану үшін Қылмыстың алдын-алу және онымен күрес комитетіне ұсынады.

b) любые данные и материалы описательного характера о программах обращения с правонарушителями, персонале, работающем в исправительных учреждениях, и числе лиц, подвергшихся любой форме заключения, а также статистические материалы, если такие имеются;

b) тұтқындаудың қандай да түріне душар болған тұлғаларға, түзеу мекемесінде жұмыс істейтін қызметкерлердің, құқықбұзушылардың үкімдерінің бағдарламалары туралы сипаттық мінездемесі бар кез келген мәліметтер мен материалдарды, егер ондай бар болса, статистикалық материалдарды

Настоящая процедура призвана обеспечить использование программ технической помощи Организации Объединенных Наций и учебных мероприятий региональных институтов Организации Объединенных Наций в качестве косвенных средств применения Стандартных минимальных правил и настоящих процедур их применения. Помимо регулярных учебных курсов для персонала исправительных учреждений, учебных инструкций и т.п., в частности, на уровне директивных органов, необходимо предусмотреть консультации специалистов по вопросам, выдвинутым государствами-членами, включая систему предоставления услуг экспертов заинтересованным государствам. Наличие этой системы предоставления услуг экспертов представляется особенно необходимым в целях применения правил в соответствии с их духом и с учетом социально-экономического строя стран, обращающихся за такой помощью.

Осы іс-шара Ең төменгі стандарттық ережелер мен оның қолданысының қазіргі іс-шараларының қолданысының жанама жабдықтары ретінде Біріккен Ұлттар Ұйымының техникалық көмек бағдарламасы мен Біріккен Ұлттар Ұйымының аймақтық институттарының оқу іс-шараларын қамтамасыз етуге шақырады. Түзеу мекемесінің қызметкерлеріне арналған мерзімді оқу курстары, оқу нұсқаулықтары және т.б. басқа, әсіресе, директивалық мекеме деңгейінде қызығушылық танытқан мемлекеттерге сарапшылардың қызметін ұсыну жүйесін қоса алғанда, мемлекеттік мүшелер арқылы ұсынылған сұрақтар бойынша мамандардың кеңесін қарастыру қажет. Сарапшылар қызметін ұсыну жүйесінің бар болуы осындай көмек сұраған елдің әлеуметтік-экономикалық қатарын есепке алу мен рухына сәйкес ережені қолдану мақсатында өте қажет.

жүйелік маңызы бар немесе маңызды төлем жүйесінің жұмыс істеуін бағалау - осы төлем жүйесінің халықаралық стандарттарға сәйкестігін айқындау мақсатында төлем жүйесінің операторы, төлем жүйесінің операциялық орталығы, Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкі немесе халықаралық қаржы ұйымдары жүзеге асыратын шаралар кешені

оценка функционирования системно значимой или значимой платежной системы - комплекс мер, осуществляемых оператором платежной системы, операционным центром платежной системы, Национальным Банком Республики Казахстан или международными финансовыми организациями в целях определения соответствия данной платежной системы международным стандартам

жүйелік маңызы бар төлем жүйелерінің мониторингі - төлем жүйелеріне қадағалауды (оверсайтты) жүзеге асыру шеңберінде төлемдерді және (немесе) ақша аударымдарын жүзеге асыру кезінде туындайтын тәуекелдерді басқару, барынша азайту және болжау мақсатында Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкі жүзеге асыратын, жүйелік маңызы бар төлем жүйелерін бақылап отыру және байқау процесі

мониторинг системно значимых платежных систем - процесс отслеживания и наблюдения за системно значимыми платежными системами, осуществляемый Национальным Банком Республики Казахстан в целях управления, минимизации и прогнозирования рисков, возникающих при осуществлении платежей и (или) переводов денег, в рамках осуществления надзора (оверсайта) за платежными системами

жүйелік маңызы бар төлем жүйесі - үздіксіз жұмысы Қазақстан Республикасы қаржы нарығының тұрақты жұмыс істеуіне ықпал ететін және жұмысының тоқтауы (іркілуі) Қазақстан Республикасының қаржы нарығында тәуекелдердің туындауына әкеп соғуы мүмкін төлем жүйесі

системно значимая платежная система - платежная система, бесперебойная работа которой способствует стабильному функционированию финансового рынка Республики Казахстан и остановки (сбои) в работе которой могут привести к возникновению рисков на финансовом рынке Республики Казахстан

Тефлон тиекті краны бар жиынтықтағы бюретка, 50 мл, шкаланың бөліктері 0,1 мл

Бюретка, 50 мл, в комплекте с тефлоновым запорным краном, деления шкалы 0,1 мл

«Sargent-Welch Scientific Co.» компаниясы шығарған тефлон қабаты бар магниттік айналмасымен жабдықталған магниттік араластырғыш, Сан.

Мешалка, магнитная, оборудованная магнитной вертушкой с тефлоновым покрытием, производства компании «Sargent-Welch Scientific Co.», Кат.

Американдық химия қоғамының аналитикалық реактивтер жөніндегі Комитетімен орнатылған техникалық шарттар талаптарына (өзгесі көрсетілмесе, осындай техникалық шарттардың бар болуы кезінде) жауап беретін барлық реактивтер.

Все реактивы должны отвечать требованиям технических условий, установленных Комитетом по аналитическим реактивам Американского химического общества, при наличии таких технических условий имеются, если не указано иное.

В правиле 11.3 подчеркивается важное значение обязательного согласия несовершеннолетнего нарушителя (или его родителей, или опекуна), на рекомендованную форму прекращения дела. (Без такого согласия прекращение дела с передачей его службам общины противоречило бы Конвенции об упразднении принудительного труда). (Конвенция № 105, принятая Генеральной конференцией Международной организации труда на ее сороковой сессии 25 июня 1957 года. Что касается текста Конвенции, см. сноску 67). Однако такое согласие не должно восприниматься как нечто неоспоримое, поскольку оно может иногда быть дано несовершеннолетним в состоянии отчаяния. В правиле подчеркивается, что следует свести к минимуму возможность принуждения и запугивания на всех уровнях процесса прекращения дела. Несовершеннолетние не должны чувствовать, что на них оказывается давление (например, чтобы избежать судебного процесса), или подвергаться давлению с целью получения согласия на ту или иную форму прекращения дела. Поэтому предлагается разработать положение об объективной оценке уместности вынесения решений, касающихся молодых правонарушителей, "компетентным органом власти на основании заявления" ("компетентный орган власти" может быть иным, нежели тот, о котором говорится в правиле 14).

11.3 қағидасында кәмелетке толмаған құқық бұзушының ұсынбалы үлгіде толтырылған келісімінің маңыздылығы баса көрсетілген (ата-анасының, қамқоршысының келісімі). (Мұндай келісімсіз істі басқа ұйымдарға тапсыру арқылы тоқтату Еріксіз еңбекті жою Конвенциясына қайшы келер еді). (Халықаралық еңбек ұйымының Бас конференциясының қырықыншы сессиясында 1957 жылы 25 маусымда қабылданған № 105 Конвенция, Конвенция мәтініне қатысты 67 сілтемені қараңыз). Алайда, мұндай келісім талассыз нәрсе ретінде қабылданбауы керек, себебі кейде кәмелетке толмаған құқық бұзушының торығу сезіміне байланысты берілген болуы мүмкін. Ережелерде істі тоқтатудың барлық кезеңінде күштеу және қорқыту тәсілдерін барынша болдырмау керектігі баса айтылған. Кәмелетке толмаған құқық бұзушылар өздеріне қысым көрсетіліп жатыр деп (сот процесін болдырмау үшін) немесе істі тоқтату келісімін алу мақсатында қысымға түсіп жатырмын деп санамау керек. Сондықтан, кәмелетке толмаған құқық бұзушыларға қатысты «арыз негізінде құзырлы орган» («құзырлы орган» ретінде 14 қағидада көрсетілгеннен басқа тұлға бола алады) шығаратын шешімнің орындылығының әділ бағасы туралы ережені әзірлеу ұсынылады.