ПРИМЕРЫ
      Кроме того, не должно проводиться никакого различия на основе политического, правового или международного статуса страны или территории, к которой человек принадлежит, независимо от того, является ли эта территория независимой, подопечной, несамоуправляющейся или как-либо иначе ограниченной в своем суверенитете.
      Сонымен қатар, ешкім де өзі тұратын елінің, не болмаса территорияның саяси, құқықтық, немесе халықаралық мәртебесінің негізі бойынша, және де ол территория тәуелсіз, әлде біреудің қарамағында, әлде өзін-өзі басқарушы емес, немесе оның егемендігі әртүрлі нысанда шектеулі болған күннің өзінде де, алаланбауы тиіс.
      2. Каждый человек имеет право на защиту его моральных и материальных интересов, являющихся результатом научных, литературных или художественных трудов, автором которых он является.
      2. Әр адам өзі автор болып табылатын ғылыми еңбегінің, әдеби немесе көркем шығармаларының нәтижесінде туындайтын рухани және материалды мүдделерін қорғауға құқылы.
      Иностранцы обязаны соблюдать законы государства, в котором они проживают или находятся, и с уважением относиться к обычаям и традициям народа этого государства.
      Шетелдіктер өзі тұрған мемлекеттің дәстүрлерін мен ғұрыптарына құрметпен қарауға және сол елдің заңдарын сақтауға міндеттенеді.
      Любому иностранцу должна быть предоставлена свобода в любое время связаться с консульством или дипломатическим представительством государства, гражданином которого он является, или, при отсутствии таковых, с консульством или дипломатическим представительством любого другого государства, которому поручено защищать интересы государства, гражданином которого он является, в государстве, в котором он проживает.
      Кез келген шетелдік ол өзі тұрған мемлекеттің азаматы болып табылатын мемлекеттің мүддесін қорғау міндеттері жүктелген дипломатиялық өкілмен немесе кеңес берушілер болмаған жағдайларда, өз елінің азаматы болып табылатын мемлекеттің дипломатиялық өкілімен немесе кеңесшісімен жеке мәселелеріне қатысты кездесуге құқылы.
      В решении всех вопросов о передаче ребенка на воспитание в другую семью надлежащее участие должны принимать будущие приемные родители и, если это возможно, сам ребенок и его собственные родители. Компетентные власти или учреждения должны нести ответственность за контроль за обеспечением благополучия ребенка.
      Баланы тәрбиелеуге басқа отбасына беруге қатысты барлық мәселелерді шешуге баланың болашақ асырап алушы ата-анасы, мүмкін болса, баланың өзі мен оның өзінің ата-анасы қатысу керек. Құзіретті билік немесе мекемелер баланың амандығын қамтамасыз етуге жауапты.
2. Право человека на развитие предполагает также осуществление в полной мере права народов на самоопределение, которое включает согласно соответствующим положениям обоих Международных пактов о правах человека осуществление их неотъемлемого права на полный суверенитет над всеми своими природными богатствами и ресурсами.
      2. Адамның даму құқығы, сонымен қатар халықтардың өзін өзі анықтау құқықтарын толыққанды жүзеге асырылуын білдіреді. Бұл ретте өзін өзі анықтау құқығының құрамына адам құқықтары туралы Халықаралық пактілердің екеуінің де тиісті ережелеріне сәйкес өзінің барлық табиғи байлықтарына және қорларына толықтай егемендік ету секілді тартып алынбайтын құқықтарын жүзеге асыру құқығы кіреді.
Государства должны принимать решительные меры, направленные на ликвидацию массовых и грубых нарушений прав человека народов и лиц, затрагиваемых такими ситуациями, которые являются результатом апартеида, всех форм расизма и расовой дискриминации, колониализма, иностранного господства и оккупации, агрессии, иностранного вмешательства и угроз национальному суверенитету, национальному единству и территориальной целостности, угрозы войны и отказа признать основополагающее право народов на самоопределение.
      Мемлекеттер апартеид, нәсілшілдіктің барлық түрлері мен нәсілдік дискриминация, колониализм, шет елдік үстемдік пен басқыншылық, ұлттық егемендікке, ұлттық бірлікке және территориялық тұтастыққа қарсы көрсетілетін агрессия мен қауіп-қатер, соғыстың өршу қаупінің төнуі және және халықтарға өзін өзі анықтау негізгі құқығын мойындаудан бас тарту нәтижесінде халықтардың және осындай жағдайлар орын алған тұлғаларының адам құқықтары бұқаралық және дөрекі түрде бұзылуын жоюға бағытталған шешуші шаралар қолдануы тиіс.
      Любое различие, исключение, ограничение или предпочтение, основанное на признаках расы, цвета кожи, этнического или национального происхождения или религиозной нетерпимости, исходящей из расистских воззрений, которое нарушает или ставит под угрозу суверенное равенство государств и право народов на самоопределение или которое произвольным или дискриминационным образом ограничивает право на всестороннее развитие любого человека или группы людей, которое предполагает абсолютно равный доступ к средствам прогресса и полного расцвета личности и коллектива в атмосфере уважения ценностей, а также национальной и мировой культуры, несовместимо с требованиями справедливого международного порядка, гарантирующего уважение прав человека.
      Мемлекеттердің егемендік теңдігін және өзін өзі анықтауға деген халықтардың құқықтарын бұзатын немесе оған қауіп төндіретін немесе кез-келген бір адамның немесе адамдар топтарының жекелей және ұжымдық түрде құндылықтарды, сондай-ақ ұлттық және әлемдік мәдениетті құрметтеу атмосферасында ілгерілеу және толықтай жандану құралдарына теңдей қол жетімділіктң қамтамасыздандыратын жан-жақты даму құқығын жанама түрде немесе дискриминациялық түрде шектейтін нәсілі, тері түсі, этникалық немесе ұлттық тегі немесе нәсілдік көзқарастардан келіп шығатын діни төзімсіздікке негізделген кез-келген айырмашылық, ерекшелік, шектеулер немесе артықшылықтар адам құқықтарының құрметтелуіне кепілдік беретін әділетті халықаралық тәртіп талаптарымен үйлесім таппайды.
      1. Имея право на то, чтобы в международном и национальном плане был обеспечен такой экономический, социальный, культурный и правовой порядок, который позволит каждому человеку раскрыть свои способности на основе полного равенства прав и возможностей, каждый человек имеет соответствующие обязанности по отношению к себе подобным, к обществу, в котором он живет, и к международному сообществу. Следовательно, его долг - способствовать гармонии между народами, борьбе против расизма и расовых предрассудков и содействовать всеми средствами, которыми он располагает, ликвидации всех форм расовой дискриминации.
      1. Құқықтар мен мүмкіндіктердің толыққанды теңдігінің негізінде әрбір адамға өз қабілеттерін паш етуге мүмкіндік беретін осындай экономикалық, әлеуметтік, мәдени және құқықтық тәртіптің халықаралық және ұлттық жоспар деңгейінде қамтамасыздандырылуына құқылы бола тұрып, әрбір адамның өзі секілділерге, өзі өмір сүріп келе жатқан қоғамға қатысты, халықаралық қоғамдастыққа қатысты атқаратын міндеттері бар. Осыған орай, оның борышы – халықтар арасындағы үндестікке, нәсілшілдік пен нәсілдік нанымдарға қарсы күреске өз үлесін қосу және қолында бар барлық құралдарды пайдалана отырып нәсілдік дискриминацияның барлық түрлерін жоюға ат салысу.
      Правило 10.3 касается некоторых основных аспектов процедуры и поведения полицейских и других должностных лиц по обеспечению правопорядка в уголовных делах несовершеннолетних. Выражение "избегать причинения ущерба", по общему признанию, является весьма гибкой формулировкой и охватывает многие стороны возможных действий (например, грубые формы словесного обращения, физическое насилие, осуждение окружающих). Уже само участие в процессах правосудия в отношении несовершеннолетних может "причинять ущерб" несовершеннолетним, поэтому термин "избегать причинения ущерба" следует толковать широко как причинение прежде всего наименьшего ущерба несовершеннолетним, а также любого дополнительного или излишнего ущерба. Это особенно важно при первоначальном контакте с органами по обеспечению правопорядка, который может оказать весьма значительное влияние на отношение несовершеннолетнего к государству и обществу. Кроме того, успех любого дальнейшего вмешательства во многом зависит от подобных первоначальных контактов. При этом весьма важное значение имеет сострадание и мягкий, но требовательный подход.
      10.3 қағидасы кәмелетке толмағандардың қылмыстық ісінде құқықтық тәртіпті қамтамасыз ететін полиция немесе басқа да лауазымдық тұлғаның жүргізетін негізгі процедуралары мен тәртібі туралы негізгі аспектілерді қозғайды. «Зардап келтірудің алдын алу» түсінігі барынша жан-жақты тұжырымдама болып табылады, сондықтан ықтимал әрекеттердің көптеген қырын қамтиды (мысалға, қаратпа сөздердің дөрекі түрлерін, физикалық күштеу, айналадағыларды кәналау жатады). Кәмелетке толмағандарға қатысты іске қатысудың өзі – кәмелетке толмағандарға «зардап келтіруі» мүмкін, сондықтан «зардап келтірудің алдын алу» тіркесін кәмелетке толмаған құқық бұзушыға барынша аз зардап тигізу, немесе қосымша, артық зардап тигізбеу ретінде түсінген жөн. Бұл мәселе әрісересе құқық қорғау органдарымен байланысқа түсудің бастапқы кезеңінде маңызды, себебі олар кәмелетке толмаған құқық бұзушының мемлекетке және қоғамға деген көзқарасына мейлінше үлкен әсерін тигізуі мүмкін. Сондай-ақ, бұдан әрі орын алуы ықтимал араласулардың нәтижелі болуы көбіне осы бастапқы байланыс құруға байланысты болады. Осы ретте, жанашырлық пен жұмсақ, бірақ талапшыл әдіс аса маңызды мәнге ие.
      44. 1) В случае смерти, серьезного заболевания или же серьезного ранения заключенного, или же в случае его перевода в заведение для психических больных директор немедленно уведомляет об этом его супруга или супругу, если таковые имеются, его ближайшего родственника и во всяком случае лицо, указанное ранее самим заключенным.
      44. 1) Өлім жағдайында, қатты аурулы болуы немесе қатты жарақаттанғанда немесе оны психикалық ауруларға арналған мекемеге ауыстырған жағдайда, директор тез арада ол туралы, егер ондайлар бар болса, оның жұбайына немесе зайыбына, оның ең жақын туысқандары және алдында қамаудағы адамның өзі көрсеткен адамға хабар береді.
      Кроме того, не должно проводиться никакого различия на основе политического, правового или международного статуса страны или территории, к которой человек принадлежит, независимо от того, является ли эта территория независимой, подопечной, несамоуправляющейся или как-либо иначе ограниченной в своем суверенитете.
      Сонымен қатар, ешкім де өзі тұратын елінің, не болмаса территорияның саяси, құқықтық, немесе халықаралық мәртебесінің негізі бойынша, және де ол территория тәуелсіз, әлде біреудің қарамағында, әлде өзін-өзі басқарушы емес, немесе оның егемендігі әртүрлі нысанда шектеулі болған күннің өзінде де, алаланбауы тиіс.
      2. Каждый человек имеет право на защиту его моральных и материальных интересов, являющихся результатом научных, литературных или художественных трудов, автором которых он является.
      2. Әр адам өзі автор болып табылатын ғылыми еңбегінің, әдеби немесе көркем шығармаларының нәтижесінде туындайтын рухани және материалды мүдделерін қорғауға құқылы.
Пайдаланушылардың ескертулері пайдаланушы өзі қатыса алатын жауапты техникалық комитеттің отырысында мұқият қаралатын болады.
Замечания пользователей будут внимательно рассмотрены на заседании ответственного технического комитета, на котором может присутствовать сам пользователь.
Егер пайдаланушы өзі берген ескертулер әділ қаралмаған деген шешімге келсе, онда ол өз пікірін төменде көрсетілген мекен-жай бойынша ASTM стандарттары жөніндегі комиссиясының (ASTM Committee on Standards) назарына жеткізу қажет.
Если пользователь посчитает, что его замечания не были рассмотрены беспристрастно, ему следует довести свое мнение до сведения комитета по стандартам ASTM (ASTM Committee on Standards) по адресу, указанному ниже.
Пайдаланушылардың ескертулері пайдаланушы өзі қатыса алатын жауапты техникалық комитеттің отырысында мұқият қаралатын болады.
Замечания пользователей будут внимательно рассмотрены на заседании ответственного технического комитета, на котором может присутствовать сам пользователь.
Егер пайдаланушы өзі берген ескертулер әділ қаралмаған деген шешімге келсе, онда ол өз пікірін төменде көрсетілген мекен-жай бойынша ASTM стандарттары жөніндегі комиссиясының (ASTM Committee on Standards) назарына жеткізу қажет.
Если пользователь посчитает, что его замечания не были рассмотрены беспристрастно, ему следует довести свое мнение до сведения комитета по стандартам ASTM (ASTM Committee on Standards) по адресу, указанному ниже.
Пайдаланушылардың ескертулері пайдаланушы өзі қатыса алатын жауапты техникалық комитеттің отырысында мұқият қаралатын болады.
Замечания пользователей будут внимательно рассмотрены на заседании ответственного технического комитета, на котором может присутствовать сам пользователь.
Егер пайдаланушы өзі берген ескертулер әділ қаралмаған деген шешімге келсе, онда ол өз пікірін төменде көрсетілген мекен-жай бойынша ASTM стандарттары жөніндегі комиссиясының (ASTM Committee on Standards) назарына жеткізу қажет.
Если пользователь посчитает, что его замечания не были рассмотрены беспристрастно, ему следует довести свое мнение до сведения комитета по стандартам ASTM (ASTM Committee on Standards) по адресу, указанному ниже.
      Каждый человек, для определения его прав и обязанностей и для установления обоснованности предъявленного ему уголовного обвинения, имеет право, на основе полного равенства, на то, чтобы его дело было рассмотрено гласно и с соблюдением всех требований справедливости независимым и беспристрастным судом.
      Әр адам, өзінің құқықтары мен міндеттерін анықтап, өзіне тағылған қылмыстық айыптаудың негізділігін белгілеу үшін, ісі толық теңдік негізінде, әділеттік талаптарға сай, тәуелсіз және әділ сот арқылы ашық қаралуына құқығы бар.
      1. Каждый человек имеет право на такой жизненный уровень, включая пищу, одежду, жилище, медицинский уход и необходимое социальное обслуживание, который необходим для поддержания здоровья и благосостояния его самого и его семьи, и право на обеспечение на случай безработицы, болезни, инвалидности, вдовства, наступления старости или иного случая утраты средств к существованию по не зависящим от него обстоятельствам.
      1. Әр адам өзінің және отбасы мүшелерінің денсаулығын әл-ауқатын қамтамасыз ететіндей, тамақты, киімді, баспананы, медициналық күтімді қамтитын өмір сүру деңгейіне құқылы және де жұмыссыз қалған күнде, науқас болған кезде, мүгедек болып қалған, жесір болып қалған күнде, қартайған шақта, немесе өзіне байланысты емес басқа да себептермен тіршілік ету мүмкіншілігінен айырылып қалған жағдайда қамсыздандырылуына құқылы.
      Родителям ребенка, будущим приемным родителям и, в зависимости от обстоятельств, самому ребенку следует предоставлять достаточно времени и обеспечивать надлежащие консультации для скорейшего решения вопроса о дальнейшей судьбе ребенка.
      Баланың әрі қарайғы тағдыры туралы мәселенің жылдамырақ шешілуі үшін баланың ата-анасына, болашақ асырап алушы ата-анаға және жағдайға байланысты, баланың өзіне жеткілікті уақыт беріп, тиісті кеңеспен қамтамасыз ету керек.
      Для примеров, указанных в правиле 18.1, общим является прежде всего, опора на общину как на инструмент эффективного осуществления альтернативных решений. Перевоспитание с привлечением общины представляет собой традиционную меру, которая заключает в себе многие аспекты. В связи с этим соответствующим властям следует поощрять предоставление общинами своих услуг.
      18.1 қағидаларында көрсетілген мысалдар үшін ұйымдарға сүйену балама шешімдерді жүзеге асыруға қажетті құрал ретінде көрсетілген. Ұйымдарды тарта отырып, қайта тәрбиелеу өзіне көптеген аспектілерді қамтитын дәстүрлі шараны білдіреді. Осыған байланысты, тиісті билік органдары ұйымдардың қызметтерін ынталандырғаны жөн болады.
      2) Директор должен принимать во внимание доклады и советы, направляемые ему врачом в соответствии с правилами 25(2) и 26 и, если он согласен с рекомендациями последнего, немедленно принимать меры по проведению их в жизнь; если же эти рекомендации выходят за рамки его компетенции или если он с ними не согласен, то он должен немедленно представить вышестоящим органам как свой собственный доклад, так и рекомендации врача.
      2) Директор 25(2) және 26 ережелеріне сәйкес дәрігердің өзіне жіберген баяндамалары мен кеңестерін назарға алуы тиіс және егер ол дәрігердің ұсыныстарымен келісетін болса, онда тез арада оларды жүзеге асыруға шаралар алуы керек; егер бұл ұсыныстар оның құзыретінің шегінен шығатын болса немесе директор дәрігердің ұсыныстарымен келіспейтін болса, онда ол тез арада жоғардағы органдарға өзінің баяндамасымен қатар дәрігердің ұсыныстарын да беруі керек.
      с) по приказу директора, если другие меры оказываются недействительными, когда заключенному нужно помешать причинить вред себе самому или другим или же нанести материальный ущерб; в таких случаях директор обязан немедленно проконсультироваться с врачом и представить доклад вышестоящим административным органам.
      с) директордың бұйрығы бойынша, егер басқа шаралар жарамсыз болса, қамаудағыға өзіне немесе басқаларға немесе материалдық залал келтіруге кедергі жасау қажет болған кезде; бұндай жағдайда директор тез арада дәрігермен кеңесуі және жоғарғы әкімшілік органдарға баяндауы міндетті.
      2) При освобождении заключенного из данного заведения все принадлежащее ему имущество и деньги подлежат возвращению, за исключением сумм, которые ему было разрешено потратить, вещей, которые ему было позволено отправить за пределы заведений, или же одежды, которую было сочтено необходимым уничтожить по санитарным соображениям. Заключенный расписывается в получении принадлежащих ему денег и вещей.
      2) Қамаудағы адамға осы мекемеден босатылғаннан кейін оған барлық тиісті мүлкі мен ақшасы, оған жұмсауына рұқсат етілген сомасынан басқасы, заттардың, оған мекемеден тыс жерлерге жіберуіне рұқсат етілгенінен басқасы немесе киім, санитарлық ұйғарым бойынша жойылуға қажет деп тапқандарынан басқасы, қайтарылуға жатады. Қамаудағы адам өзіне тиісті ақша мен заттарды алғаны туралы қол қояды.
      2) Директор должен посвящать все свое время выполнению возложенных на него обязанностей, работая на полной рабочей ставке.
      2) Директор толық жұмыс мөлшерлемесінде жұмыс жасай отырып, өзінің барлық уақытын өзіне жүктелген міндеттерді орындауға арнауы тиіс.
      3) Он должен проживать либо на территории вверенного ему заведения, либо в непосредственной близости от него.
      3) Оның тұрғылықты жері өзіне сеніп тапсырылған мекеме аумағында немесе одан тікелей жақын жерде болуы керек.
      e) право и ответственность каждого государства и, в той степени, в какой это касается каждой нации и народа, свободно определять свои собственные цели социального развития, устанавливать свой порядок очередности и определять, в соответствии с принципами Устава Организации Объединенных Наций, средства и методы их достижений без всякого вмешательства извне;
      e) әлеуметтік дамудың жеке мақсаттарын еркін анықтауда, Біріккен Ұлттар Ұйымы Жарлығының принциптеріне сәйкес сырттан ешқандай араласусыз оларға жетудің амалдары мен тәсілдерінің өз тәртібі мен кезектілігін бекітуде әрбір мемлекеттің және әрбір ұлт пен халықтың өзіне қатысты деңгейіндегі құқығы және жауапкершілігі
      Каждый человек, для определения его прав и обязанностей и для установления обоснованности предъявленного ему уголовного обвинения, имеет право, на основе полного равенства, на то, чтобы его дело было рассмотрено гласно и с соблюдением всех требований справедливости независимым и беспристрастным судом.
      Әр адам, өзінің құқықтары мен міндеттерін анықтап, өзіне тағылған қылмыстық айыптаудың негізділігін белгілеу үшін, ісі толық теңдік негізінде, әділеттік талаптарға сай, тәуелсіз және әділ сот арқылы ашық қаралуына құқығы бар.
      1. Каждый человек имеет право на такой жизненный уровень, включая пищу, одежду, жилище, медицинский уход и необходимое социальное обслуживание, который необходим для поддержания здоровья и благосостояния его самого и его семьи, и право на обеспечение на случай безработицы, болезни, инвалидности, вдовства, наступления старости или иного случая утраты средств к существованию по не зависящим от него обстоятельствам.
      1. Әр адам өзінің және отбасы мүшелерінің денсаулығын әл-ауқатын қамтамасыз ететіндей, тамақты, киімді, баспананы, медициналық күтімді қамтитын өмір сүру деңгейіне құқылы және де жұмыссыз қалған күнде, науқас болған кезде, мүгедек болып қалған, жесір болып қалған күнде, қартайған шақта, немесе өзіне байланысты емес басқа да себептермен тіршілік ету мүмкіншілігінен айырылып қалған жағдайда қамсыздандырылуына құқылы.
      Для примеров, указанных в правиле 18.1, общим является прежде всего, опора на общину как на инструмент эффективного осуществления альтернативных решений. Перевоспитание с привлечением общины представляет собой традиционную меру, которая заключает в себе многие аспекты. В связи с этим соответствующим властям следует поощрять предоставление общинами своих услуг.
      18.1 қағидаларында көрсетілген мысалдар үшін ұйымдарға сүйену балама шешімдерді жүзеге асыруға қажетті құрал ретінде көрсетілген. Ұйымдарды тарта отырып, қайта тәрбиелеу өзіне көптеген аспектілерді қамтитын дәстүрлі шараны білдіреді. Осыған байланысты, тиісті билік органдары ұйымдардың қызметтерін ынталандырғаны жөн болады.
      8. При соответствующих обстоятельствах правонарушители или третьи стороны, несущие ответственность за их поведение, должны предоставлять справедливую реституцию жертвам, их семьям или иждивенцам. Такая реституция должна включать возврат собственности или выплату за причиненный вред или ущерб, возмещение расходов, понесенных в результате виктимизации, предоставление услуг и восстановление в правах.
      8. Белгілі бір жағдайларда құқық бұзушылар немесе олардың іс-әрекеттері үшін жауапкершілік тартатын үшінші жақ тұлғалар құрбандарды, олардың отбасыларын немесе қамқорлығындағы тағы басқа да адамдарды әділ реституциямен қамтамасыздандыру қажет. Мұндай реституция мүлікті қайтару немесе келтірілген залал немесе зиян үшін төлемақы, виктимизация салдарынан болған шығындарды өтеу, қажетті қызметтермен қамтамасыз ету және құқықтарын қалпына келтіру сияқты іс-шараларды қамтиды.
      11. Когда государственные должностные лица или другие представители, действующие в официальном или полуофициальном качестве, нарушают национальные уголовные законы, жертвы должны получать реституцию от государства, должностные лица или представители которого несут ответственность за причиненный ущерб. В тех случаях, когда правительство, при котором имело место приведшее к виктимизации действие или бездействие, уже не существует, реституция жертвам должна предоставляться государством или правительством - преемником.
      11. Мемлекеттік лауазымды тұлғалар немесе ресми немесе жартылай ресми түрде әрекет ететін өкілдер ұлттық қылмыстық заңдарда бұзған жағдайда, құрбандар лауазымды тұлғалардың немесе келтірілген залалға жауапкершілік тартатын өкілдердің мемлекетінен реституция алуы қажет. Виктимизацияға әкеліп соққан әрекет немесе әрекетсіздік орын алған үкімет жоқ болған жағдайда, құрбандарды орын басушы үкіметпен немесе мемлекетпен қамтамасыздандырады.
      сознавая, что некоторые страны на данном этапе своего развития могут посвятить этим целям лишь ограниченные усилия,
      кейбір елдердің дамудың мұндай кезеңінде аталмыш мақсаттарға тек шектеулі ғана күш жұмсайтынын мойындай отырып,
      Наряду с политическими, экономическими и социальными мерами, право является одним из основных средств обеспечения равенства личности в достоинстве и правах и пресечения всякой пропаганды, организации и практики, которые основаны на идеях или теориях так называемого превосходства расовых или этнических групп или которые пытаются оправдать или поощрять расовую ненависть и дискриминацию в какой бы то ни было форме. Государствам следует принимать соответствующие юридические меры и обеспечивать их проведение в жизнь и осуществление через все свои службы с должным учетом принципов, изложенных во Всеобщей декларации прав человека. Эти юридические меры должны вписываться в политические, экономические и социальные рамки, способные содействовать их осуществлению. Физические и юридические лица, общественные или частные организации должны следовать им и всячески способствовать тому, чтобы они были поняты и проводились в жизнь надлежащим образом.
      Саяси, экономикалық және әлеуметтік шаралармен қатар, құқық деген жеке тұлғаның абыройы мен құқықтарының теңдігін қамтамасыздандырудың және нәсілдік немесе этникалық топтардың артықшылығын дәріптеу секілді идеялар мен теорияларға негізделген немесе нәсілдік өшпенділік пен дискриминацияны ақтауға немесе көтермелеуге тырысқан кез-келген насихатты, ұйымды және тәжірибені бұлтартпаудың негізгі құралдарының бірі болып табылады. Мемлекет адам құқықтарының Жалпыға ортақ декларациясында берілген барлық қағидаларды тиісінше ескере отырып өзінің барлық қызметтері арқылы тиісті заңнамалық шараларды қолданып, олардың жүргізілуі мен күнделікті өмірде қолданылуын қамтамасыз етуі қажет. Бұл заңнамалық олардың жүзеге асырылуына септігін тигізетін шаралар саяси, экономикалық және әлеуметтік шектен аспауы тиіс. Жеке және заңды тұлғалар, қоғамдық немесе жеке ұйымдар сол заңдарды ұстануы тиіс және де көпшілікке түсінікті болып, тиісті түрде күнделікті өмірде қолданылуына мүмкіндігінше күш салуға міндетті.
      Должностные лица по поддержанию правопорядка могут применять силу только в случае крайней необходимости и в той мере, в какой это требуется для выполнения их обязанностей.
      Тәртіпті сақтау бойынша лауазымды тұлғалар тек аса қажет болған жағдайда ғана, және олардың міндеттерін орындау талабына сәйкес түрде ғана күш қолдана алады.
      а) в этом положении подчеркивается, что применение силу должностными лицами по поддержанию правопорядка должно носить исключительный характер; хотя оно подразумевает, что должностные лица по поддержанию правопорядка могут быть уполномочены на применение силы, какая является разумно необходимой при данных обстоятельствах в целях предупреждения преступления или при проведении правомерного задержания правонарушителей или подозреваемых правонарушителей, или при оказании помощи при таком задержании, не может применяться сила, превышающая необходимые для этих целей пределы;
      а) бұл ережеде ерекше атап өтетіні, тәртіп сақтау бойынша лауазымды тұлғалардың күш қолдануы тек қана ерекше сипатты жағдайда орын алуы тиіс; алайда мұндағы тәртіп сақтау бойынша лауазымды тұлғалар белгілі бір жағдайларда қылмыстың алдын алу мақсатында немесе құқық бұзушыларды немесе күдікті құқық бұзушыларды заңды түрде ұстау барысында немесе осындай тұтқындау болған жағдайда көмек көрсету барысында орынды түрде қажет болса күш қолдануға құқылы, бірақ осы мақсаттарда қажетті шектен асып кететін күш қолданыла алмайды.
      b) национальное законодательство, как правило, ограничивает применение силы должностными лицами по поддержанию правопорядка в соответствии с принципом пропорциональности. Это следует понимать таким образом, что при толковании этого положения должны уважаться эти национальные принципы пропорциональности. Это положение ни в коем случае не толкуется таким образом, будто оно уполномочивает на применение такой силы, какая является несоразмерной законной цели, которую нужно достичь;
      b) ұлттық заңнама әдетте пропорционалдық қағидасына сәйкес тәртіп сақтау бойынша лауазымды тұлғалардың күш қолдануын шектейді. Мұны былайша түсінуге болады, осы ережені түсіндіру барысында пропорционалдылықтың ұлттық қағидалары құрметтелуі тиіс. Бұл ереже заңды мақсатқа сәйкес келмейтін шектен тыс күш қолдануға өкілеттік беретіндей түсіндірілуіне ешбір жағдайда жол берілмеуі тиіс.
      2.3. В рамках каждой национальной юрисдикции следует предпринять усилия для принятия комплекса законов, правил и положений, которые относятся непосредственно к несовершеннолетним правонарушителям и учреждениям и органам, в функции которых входит отправление правосудия в отношении несовершеннолетних, и которые призваны:
      2.3. Әрбір ұлттық құзыреттіліктің аясында кәмелетке толмаған құқық бұзушыларға және оларға қатысты сот төрелігін орындайтын ұйымдар мен мекемелерге байланысты, төмендегі шарттарға жауап беретін заңдар, ережелер және қағидалар жиынын қабылдауға күш салу керек:
      3.2. Следует прилагать усилия для распространения действия принципов, изложенных в Правилах, на всех несовершеннолетних, в отношении которых принимаются меры по социальному обеспечению и установлению опеки.
      3.2. Ережелерде баяндалған принциптердің күшінің әлеуметтік қамтамасыз етіліп отырған және қорғаншылыққа алынып отырған кәмелетке толмағандарға да жүруі үшін күш салу керек.
      3.3. Следует прилагать также усилия для распространения действия принципов, изложенных в Правилах, на молодых совершеннолетних правонарушителей.
      3.3. Сондай-ақ, Ережелердегі принциптердің кәмелетке толған жас құқық бұзушыларға жүруіне де күш салған жөн.
      Поэтому следует приложить усилия для установления разумного низшего возрастного предела, который мог бы применяться в международном масштабе.
      Осы себепті, халықаралық ауқымда қолдануға мүмкін болатын, орынды, ең төменгі жастық шектеулерді белгілеуге күш салған абзал.
      6.2. Вместе с тем следует прилагать усилия для обеспечения соответствующей отчетности на всех этапах и уровнях при осуществлении любых дискреционных правомочий.
      6.2. Осымен қатар, дискрециялық құқықтылықты жүзеге асырудың барлық кезеңдерінде және деңгейлерінде тиісті есептілікпен қамтамасыз етуге күш салу керек.
      22.2. Персонал органов правосудия по делам несовершеннолетних должен подбираться с учетом различных категорий несовершеннолетних, которые вступают в контакт с системой правосудия по делам несовершеннолетних. Следует приложить усилия для обеспечения справедливого представительства женщин и национальных меньшинств в органах правосудия по делам несовершеннолетних.
      22.2. Кәмелетке толмаған құқық бұзушылардың ісімен айналысатын құқық қорғау қызметкерлері кәмелетке толмаған құқық бұзушылардың әртүрлі категорияларын ескере отырып жұмысқа қабылдануы керек. Кәмелетке толмаған құқық бұзушылар ісімен айналысатын сот төрелігі органдарында әйел баласы мен ұлттық азшылық өкілдеріне әділ қарым-қатынасты қамтамасыз етуге күш салған жөн.
      24.1. Следует прилагать усилия для предоставления несовершеннолетним на всех этапах судебного разбирательства необходимой помощи, такой как обеспечение жильем, получение образования или профессиональной подготовки, трудоустройство или любая другая помощь, которая может оказаться полезной и практичной в целях содействия процессу перевоспитания.
      24.1. Кәмелетке толмаған құқық бұзушыларға сот ісінің барлық кезеңінде қажетті көмек беруді қамтамасыз ету керек, мысалға алғанда, тұрғын үймен қамту, білім алуға немесе кәсіби дайындықтан өтуге, жұмысқа тұруға немесе басқа да қажет болатын көмектер беруге күш салу керек.
      27.2. Необходимо прилагать усилия для возможно более полного выполнения соответствующих принципов, изложенных в Минимальных стандартных правилах обращения с заключенными, в целях удовлетворения различных нужд несовершеннолетних с учетом их возраста, пола и личности.
      27.2. Қамаудағылармен қарым қатынас орнату бойынша Минималды стандартты ережелерінде сипатталған принциптердің бұдан да толыққанды орындалуы үшін және кәмелетке толмаған құқық бұзушылардың жас ерекшеліктерін, жынысын және тұлғалық ерекшеліктерін ескере отырып олардың алуан түрлі мұқтаждарын қанағаттандыру мақсатында барынша көбірек күш салу керек.
      30.1. Следует прилагать усилия для организации и поощрения необходимой исследовательской работы, являющейся основой эффективного планирования и разработки политики.
      30.1. Саясатты нәтижелі жоспарлау мен әзірлеудің негізі болып табылатын қажетті зерттеу жұмыстарын ұйымдастыруға және соны ынталандыруға күш салу керек.
      30.3. Следует прилагать усилия для создания механизма регулярных оценочных исследований в рамках системы отправления правосудия в отношении несовершеннолетних и для сбора и анализа соответствующих данных и информации в целях надлежащей оценки и последующего совершенствования и реформы системы отправления правосудия.
      30.3. Кәмелетке толмаған құқық бұзушыларды сот төрелігін орындау аясында және дұрыс бағалау жасау мақсатындағы және сот төрелігін әрі қарай дамыту, реформалау мақсатындағы тиісті ақпараттарды жинау, талдау ұдайы бағалау зерттеулерінің құрылымын әзірлеуге барынша күш салу керек.
      54. 1) В своих отношениях с заключенными персонал заведений имеет право прибегать к насилию только в случае самозащиты или в случае попыток к бегству, равно как и в случаях активного или пассивного противодействия приказам, основанным на действующих законах или правилах. Прибегающие к насилию сотрудники обязаны оставаться в пределах необходимого и немедленно сообщать о такого рода инцидентах директору заведения.
      54. 1) Қамаудағылармен қарым-қатынаста қызметкерлер құрамы тек өзін қорғау мақсатында немесе олар қашуға әрекет еткен жағдайда ғана, сонымен бірге ереже мен қолданыстағы заңға негізделген бұйрықтарға белсенді немесе сылбыр түрде қарсылық көрсетсе, күш көрсетуге құқығы бар. Күш көрсетуге барған қызметкерлер қажеттілік жағдайында қалуы және бұл туралы мекеме директорына тез арада хабарлауы тиіс.
      сознавая, что некоторые страны на данном этапе своего развития могут приложить лишь ограниченные усилия в этих целях,
      кейбір елдердің дамудың бұл кезеңінде мұндай аталмыш мақсаттарға тек шектеулі ғана күш жұмсайтынын мойындай отырып,