ПРИМЕРЫ
      2. Брак может быть заключен только при свободном и полном согласии обеих вступающих в брак сторон.
      2. Неке, тек екі жақтың өзара еркін және толық келісімі бойынша ғана қиылады.
      Учреждения или службы опеки и попечительства должны убедиться во взаимоотношениях между усыновляемым ребенком и будущими приемными родителями до его усыновления. Законодательство должно обеспечить, чтобы ребенок был признан в качестве законного члена приемной семьи и пользовался всеми вытекающими отсюда правами.
      Қамқоршылық және қорғаншылық мекемелері немесе қызметтері асырап алуға дейін асырап алынушы бала мен оның болашақ асырап алушы ата-анасы арасындағы өзара қарым-қатынасқа көз жеткізу керек. Заңнама бала асырап алушы отбасының заңды мүшесі ретінде танылып, осыдан шығатын барлық құқықтарды пайдалануын қамтамасыз ету керек.
      Разработанные в целях сравнения индивидов внутри одной популяции, эти методы не могут по своей природе эффективно использоваться для взаимного сравнения популяций.
      Бір популяция ішінде жеке тұлғаларды өзара салыстыру мақсатында өңделіп шығарылған аталмыш тәсілдер болмысы бойынша популяцияларды өзара бір-бірімен салыстыру үшін тиімді пайдаланыла алмайды.
3. Государства должны сотрудничать друг с другом в обеспечении развития и устранении препятствии на его пути. Государства должны осуществлять свои права и выполнять свои обязанности таким образом, чтобы содействовать установлению нового международного экономического порядка, основанного на суверенном равенстве, взаимозависимости, взаимной заинтересованности сотрудничества между всеми государствами, а также поощрять соблюдение и осуществление прав человека.
      3. Мемлекеттер дамуды қамтамасыз ету үшін және соның барысында туындайтын кедергілерді жою үшін бір-бірімен ынтымақтастық орнатуы тиіс. Мемлекеттер егеменді теңдікке, өзара тәуелділікке, барлық мемлекеттер арасындағы ынтымақтастыққа деген өзара мүдделілікке негізделген жаңа халықаралық, экономикалық тәртіпті орнатуда әрекет ету мақсатында өз құқықтарын жүзеге асыруға және өз міндеттерін орындауға, сонымен қатар адам құқықтарын жүзеге асыруға және сақталған жағдайда көтермелеуге міндетті.
2. Все права человека и основные свободы являются неделимыми и взаимозависимыми; одинаковое внимание и первостепенное значение должно уделяться осуществлению, содействию и защите гражданских, политических, экономических, социальных и культурных прав.
      2. Адамның барлық құқықтары мен негізгі бостандықтары бір-бірінен бөлінбейді және өзара бір-бірімен байланысты болып табылады; азаматтық, саяси, экономикалық, әлеуметтік және мәдени құқықтардың жүзеге асырылуына, жүзеге асырылуына қолғабыс етуіне және олардың қорғалуына теңдей назар аударылуы және жоғары деңгейде мән берілуі тиіс.
1. Все изложенные в настоящей Декларации аспекты права на развитие носят неделимый и взаимозависимый характер, и каждый из них следует рассматривать в контексте целого.
      1. Осы Декларацияда берілген барлық құқық аспектілері бөлінбейтін және өзара байланысты сипатты танытады және олардың әрбірін бүтін бір контекстте қарастыру қажет.
      напоминая, что в преамбуле к Уставу ЮНЕСКО, принятому 16 ноября 1945 г., говорится, что "только что закончившаяся ужасная мировая война стала возможной вследствие отказа от демократических принципов уважения достоинства человеческой личности, равноправия и взаимного уважения людей, а также вследствие насаждаемой на основе невежества и предрассудков доктрины неравенства людей и рас" и, что, согласно статье I упомянутого Устава, ЮНЕСКО "ставит себе задачей содействовать укреплению мира и безопасности путем расширения сотрудничества народов в области образования, науки и культуры в интересах обеспечения всеобщего уважения справедливости, законности и прав человека, а также основных свобод, провозглашенных в Уставе Организации Объединенных Наций, для всех народов без различия расы, пола, языка или религии",
      1945 жылдың 16 қарашасында қабылданған ЮНЕСКО Жарғысының кіріспе сөзбасында «енді ғана біткен сұрапыл дүниежүзілік соғыс адамның жеке бсының абыройын құрметтеу, құқықтар теңдігін және адамдардың өзара сыйластығын сақтау секілді демократиялық ұстанымдарынан бас тарту салдарынан, сонымен қатар надандық пен жалған нанымдардың негізінде үстемдік еткен адамдар мен нәсілдердің теңсіздік доктринасының салдарынан орын алды» делінгенін, және де аталған Жарғының 1 бабына сәйкес ЮНЕСКО «нәсіл, жыныс, тіл және дін айырмашылықтарын есепке алмай барлық халықтар үшін бірдей әділдікті, заңдылықты және адам құқықтарының жалпыға ортақ құрметтелуін, Біріккен Ұлттар Ұйымының Жарғысында жарияланған негізгі бостандықтарды қамтамасыздандыру мүддесіне орай білім, ғылым және мәдениет салаларында халықтардың ынтымақтастығын кеңейту арқылы бейбітшілік пен қауіпсіздікті нығайту мақсатында көмек көрсету міндеттерін алдына қоятынын» еске сала отырып,
      будучи убежденной в том, что все народы и все группы людей, каков бы ни был их состав или этническое происхождение, вносят свой самобытный вклад в расцвет цивилизаций и культур, которые, в своем плюрализме и благодаря своему взаимопроникновению, составляют всеобщее достояние человечества,
      барлық халықтар мен барлық адам топтары, олардың құрамы немесе этникалық шығу тегі қандай да болмасын плюрализмі мен өзара сіңісуінің арқасында бүкіл адамзаттың игілігіне айналған өркениеттер мен мәдениеттердің жандануына өзіндік үлесін қосатынына сенім білдіре отырып,
      напоминая также международные акты, уже принятые ЮНЕСКО, и в частности Конвенцию и Рекомендацию о борьбе с дискриминацией в области образования, Рекомендацию о положении учителей, Декларацию принципов международного культурного сотрудничества, Рекомендацию о воспитании в духе международного взаимопонимания, сотрудничества и мира и воспитании в духе уважения прав человека и основных свобод, Рекомендацию о статусе научно-исследовательских работников и Рекомендацию об участии народных масс в культурной жизни и их вкладе в развитие культуры,
      сондай-ақ, ЮНЕСКО қабылдаған халықаралық актілерді, оның ішінде негізінен білім саласындағы дискриминациямен күрес туралы Ұсыныс пен Конвенцияны, мұғалімдер жағдайы туралы Ұсынысты, халықаралық мәдени ынтымақтастық қағидаларының Декларациясын, халықаралық өзара түсіністік, ынтымақтастық пен бейбітшілік рухымен тәрбиелеу және адам құқықтары мен негізгі бостандықтарын құрметтеу рухымен тәрбиелеу туралы Ұсынысты, ғылыми-зерттеу қызметкерлерінің мәртебесі туралы Ұсынысты, мәдени өмірде халық бұқарасының қатысуы және мәдениеттің дамуына үлес қосуы туралы Ұсынысты еске сала отырып,
      выражая свое возмущение подобными посягательствами на человеческое достоинство, сожалея о тех барьерах, которые они воздвигают на пути к взаимному пониманию между народами, и выражая тревогу в связи с угрозой, которую они создают для всеобщего мира и международной безопасности,
      халықтар арасындағы өзара түсіністік орнату жолында қалыптасатын адамдық ар-намысқа жасаған озбырлық іс-әрекеттеріне өз қарсылығымыз бен ашуымызды білдіре отырып, сонымен қатар мұндай жайттардың жалпыға ортақ бейбітшілік пен халықаралық бейбітшілік үшін төндіретін қауіп-қатерге байланысты бойымызды үрей билегенін көрсете отырып,
      3. Средства массовой информации и те, кто контролирует или обслуживает их, а также любая группа, созданная внутри национальных обществ, призваны, учитывая надлежащим образом принципы, провозглашенные во Всеобщей декларации прав человека, и в частности принцип свободы выражения, развивать взаимопонимание, терпимость и дружбу между отдельными людьми и группами людей и содействовать ликвидации расизма, расовой дискриминации и расовых предрассудков, в частности избегая подачи стереотипных, фрагментарных, односторонних или вводящих в заблуждение представлений об отдельных людях и различных группах людей. Коммуникация между расовыми и этническими группами должна быть взаимным процессом, обеспечивающим им полную и совершенно свободную возможность высказываться и быть услышанными. Средства массовой информации должны, следовательно, быть восприимчивы к идеям отдельных людей и групп людей, облегчающим эту коммуникацию.
      3. Бұқаралық ақпарттар құралдары және де оларды бақылайтындар немесе оларға қызмет көрсететіндер, сонымен қатар ұлттық қоғамдар ішінде құрылатын кез-келген топ адам құқықтарының Жалпыға ортақ декларацияда жарияланған ұстанымдарды, атап айтқанда еркін сөйлеу ұстанымының тиісті түрде ескере отырып, жекелеген адамдар арасында және топтар арасындағы өзара түсіністікті, төзімділікті және достықты дамытуға, жекелеген адамдар туралы және түрлі адам топтары туралы стереотипті, фрагментарлы, бір жақты немесе теріс көзқарас қалыптастыратын ой-пікірлерден аулақ болып, нәсілшілдікті, нәсілдік дискриминацияны және нәсілдік нанымдарды жоюға ат салысуға шақырылады. Нәсілдік және этникалық топтар арасындағы қарым-қатынас ойын ашық айту және айтылған ойының естірте алатын толықтай және еркін мүмкіндігін қамтамасыз ететін өзара бірінен-бірі ауыспалы үдеріс болуы тиіс. Бұқаралық ақпарат құралдары осыған орай, сол қарым-қатынасты жеңілдететін жекелеген адамдар мен топтар идеяларына құлақ түріп отыруы қажет.
      3. В том случае, если законодательные меры, запрещающие расовую дискриминацию, не будут достаточны, государству следует дополнить их административным механизмом по систематическому расследованию случаев расовой дискриминации, широкой системой юридических средств борьбы против актов расовой дискриминации, крупномасштабными образовательными и исследовательскими программами, предназначенными для борьбы против расовых предрассудков и расовой дискриминации, а также программами позитивных мер политического, социального, образовательного и культурного характера, способных содействовать достижению подлинного взаимоуважения между группами людей. При соответствующих обстоятельствах должны проводиться специальные программы для содействия улучшению положения групп, находящихся в неблагоприятных условиях и, когда речь идет о национальных группах, для их эффективного участия в процессе принятия решений в сообществе.
      3. Егер де нәсілдік дискриминацияға тиым салатын заңнамалық шаралар жеткіліксіз болған жағдайда мемлекет оларды нәсілдік дискриминация орын алған оқиғаларды жүйелі түрде тергеу бойынша әкімшілік механизмдермен, нәсілдік дискриминация актілеріне қарсы күресетін заңнамалық құралдардың кең ауқымды жүйесімен, нәсілдік нанымдар мен нәсілдік дискриминацияға қарсы күрес үшін арналған көлемді білімдік және зерттеу бағдарларамаларымен, сондай-ақ адам топтары арасындағы өзара шынайы сыйластыққа жетуге көмектесуге қабілетті саяси, әлеуметтік, білімдік және мәдени сипаттағы оңтайлы шаралар бағдарламаларымен толықтыруы тиіс. Белгілі бір жағдайлар орын алған кезде қолайсыз төмен жағдайларға тап болған топтардың жағдайларын жақсартуда қолғабыс ету үшін және мәселен, ұлттық топтар жайлы әңгіме қозғалғанда, қоғамдастықта шешімдер қабылдау барысына тиімді түрде қатысу үшін арнайы бағдарламалар өткізілуі тиіс.
      Недопустимо и с научной точки зрения лишено всякого основания использовать результаты психологических тестов, в частности интеллектуальный коэффициент, в целях остракизма и расовой дискриминации. В социальных науках ничто не позволяет утверждать, что расизм - это коллективное поведение, которое неизбежно проявляется в случае господства некоторых типов общественных отношений между различными этническими группами. Напротив, многообразие и сосуществование культур и рас в многочисленных обществах являются наиболее удачной формой взаимного обогащения народов.
      Ғылыми көзқарас жағынан да психологиялық тесттердің нәтижелерін, негізінен остракизм мен нәсілдік дискриминация мақсатында интеллектуалды көрсеткішті ешбір негізсіз пайдаланылуына жол берілмейді. Әлеуметтік ғылымдарда нәсілшілдік бұл – түрлі этникалық топтар арасындағы әлеуметтік қарым-қатынастардың кейбір түрлерінің басымдылығы орын алған жағдайда міндетті түрде көрініс табатын ұжымдық іс-әрекет деп тұжырымдауға рұқсат берілмейді. Керісінше, сан алуан қоғамдардағы нәсілдер мен мәдениеттердің әралуандылығы мен қатар өмір сүруі халықтардың өзара құнарландыруының өте сәтті бір нысаны болып табылады.
      Использование исследований как основы для рациональной политики в области правосудия в отношении несовершеннолетних широко признается в качестве важного механизма для поддержания соответствия практики уровню научных достижений и постоянного развития и совершенствования системы правосудия в отношении несовершеннолетних. Взаимная обратная связь между исследовательской работой и политикой имеет особо важное значение в области правосудия в отношении несовершеннолетних. В условиях быстрых и часто радикальных изменений в стиле жизни молодежи, а также формах и масштабах преступности несовершеннолетних, реакция общества и правосудия на правонарушения и преступность со стороны несовершеннолетних быстро становится устаревшей и неадекватной.
      Зерттеулерді кәмелетке толмаған құқық бұзушыларға қатысты сот төрелігін орындау жүйесінің ғылыми жетістіктер деңгейіне сәйкестігін, ұдайы дамуын, жетілдірілуін қамтамасыз ететін негізгі құрылым ретінде пайдалану және ұтымды саясаттың негізі ретінде қолдану орын алып отыр. Зерттеу жұмыстары мен саясаттың арасындағы өзара кері байланыс кәмелетке толмаған құқық бұзушыларға қатысты сот төрелігін орындау процесінде айрықша зор мағынаға ие болып отыр. Жастардың өмір сүру ерекшеліктерінің, сондай-ақ кәмелетке толмаған құқық бұзушылар арасындағы қылмыстылық түрлерінің жылдам әрі жиі өзгеруі жағдайында, сол қылмыстарға қоғам мен сот төрелігінің қарым-қатынасы тез ескіріп, орынсыз болып отырады.
      напоминая о принципах, содержащихся во Всеобщей декларации прав человека, Международных пактах о правах человека, Декларации прав ребенка, Декларации о предоставлении независимости колониальным странам и народам, Международной конвенции о ликвидации всех форм расовой дискриминации и Декларации Организации Объединенных Наций о ликвидации всех форм расовой дискриминации, Декларации о распространении среди молодежи идеалов мира, взаимного уважения и взаимопонимания между народами, Декларации о ликвидации дискриминации в отношении женщин и в резолюциях Организации Объединенных Наций,
      Адам құқықтарының жалпыға бірдей декларациясында, Адам құқықтары жөніндегі халықаралық пактілерде, Бала құқықтары декларациясында, отар елдер мен халықтарға тәуелсіздікті беру туралы декларациясында, нәсілдік кемсітушіліктің барлық түрлерін жою туралы Халықаралық конвенциясы және нәсілдік кемсітушіліктің барлық түрлерін жою туралы Біріккен Ұлттар Ұйымы декларациясында, Бейбітшілік идеалдарды және халықтар арасындағы өзара құрмет пен өзара түсіністікті жастар арасында дәріптеу туралы декларациясында, Әйелдерге қатысты кемсітушілікті жою туралы декларациясында және Біріккен Ұлттар Ұйымы қарарларында қамтылған принциптерді еске салып,
      исходя из убеждения, что международный мир и безопасность, с одной стороны, и социальный прогресс экономического развития - с другой, находятся в тесной взаимозависимости и взаимно влияют друг на друга,
      халықаралық бейбіт және қауіпсіздік, бір жағынан, экономикалық дамудың әлеуметтік ілгерілеуі – екінші жағынан, тығыз өзара тәуелділікте болып және бір біріне өзара ықпал етеді деген пікірге сүйеніп,
      подчеркивая взаимозависимость экономического и социального развития в рамках более широкого процесса роста и преобразования, а также значение стратегии комплексного развития, которая полностью учитывает социальные аспекты на всех стадиях,
      өсім мен қайта құрудың аса кең үрдісі шеңберінде экономикалық және әлеуметтік дамудың өзара тәуелділігіне, сонымен қатар әлеуметтік аспектілерді барлық кезеңдерде толық ескеретін, кешенді даму стратегиясына ерекше көңіл бөліп,
      d) Воспитание молодежи в духе идеалов справедливости и мира, взаимного уважения и понимания между народами; распространение среди нее этих идеалов; содействие полному участию молодежи в процессе национального развития;
      d) Жастарға әділетілік пен бейбітшілік идеалдары, халықтар арасындағы өзара құрмет пен түсіністік рухында тәрбие беру; жастар арасында осы идеалдарды дәріптеу; ұлттық даму үдерісінде жастардың толық қатысуына себебін тигізу
      b) Возможно более широкое международное техническое, научное и культурное сотрудничество и взаимное использование опыта стран с различными экономическими и социальными системами и с различным уровнем развития на основе взаимной выгоды и строгого соблюдения и уважения национального суверенитета;
      b) Аса кең халықаралық, техникалық, ғылыми және мәдени ынтымақтастық және өзара пайда болатын, сондай-ақ қатаң түрде ұлттық егемендікті сақтау және құрметтеу негізінде түрлі экономикалық және әлеуметтік жүйелері бар мемлекеттер тәжірибесін өзара пайдалану мүмкіндігі
      2. Брак может быть заключен только при свободном и полном согласии обеих вступающих в брак сторон.
      2. Неке, тек екі жақтың өзара еркін және толық келісімі бойынша ғана қиылады.
      2. Материнство и младенчество дают право на особое попечение и помощь. Все дети, родившиеся в браке или вне брака, должны пользоваться одинаковой социальной защитой.
      2. Ана және нәресте болу жағдайы айрықша қамқорлық пен көмек алуға құқық береді. Балалардың бәрі, некелі немесе некесіз туған, бірдей әлеуметтік қорғауды пайдаланады.
      13. Следует содействовать созданию, укреплению и расширению национальных фондов для предоставления компенсации жертвам. При необходимости в этих целях могут создаваться и другие фонды, в том числе в тех случаях, когда государство, гражданином которого жертва является, не в состоянии возместить жертве причиненный ей ущерб.
      13. Құрбандарға өтемақы төлеу мақсатын көздейтін ұлттық қорларды құруда, нығайтуда және кеңейтуде көмек көрсету. Қажет болған жағдайда, құрбан болған тұлғаның азаматтығы тиесілі мемлекет құрбандарға келтірілген залалды өтеуге мүмкіндігі болмаған жағдайларда осы мақсатта басқа да қорлар құрылуы мүмкін.
      19. Государствам следует рассмотреть вопрос о включении в национальные законы норм, запрещающих злоупотребление властью и предусматривающих средства защиты для жертв таких злоупотреблений. В число таких средств следует, в частности, включить право на реституцию и/или компенсацию и необходимую материальную, медицинскую, психологическую и социальную помощь и поддержку.
      19. Мемлекеттерге билікті асыра пайдалануға тиым салатын және осындай асыра пайдаланушылық құрбандары үшін қорғаныс құралдарын қарастыратын ұлттық заңнамалық нормаларды енгізу туралы мәселені қарастыруы қажет. Мұндай іс-шаралар құрамына, негізінен реституцияға және/немесе өтемақыға құқық және қажетті медициналық, қаржылай, психологиялық және әлеуметтік көмек пен қолдау алу құқығы кіреді.
      сознавая обязательства, взятые на себя государствами-членами в соответствии с Уставом Организации Объединенных Наций, действовать как совместно, так и индивидуально в сотрудничестве с Организацией в целях содействия повышению уровня жизни, полной занятости и обеспечению условий для прогресса и развития в экономической и социальной областях,
      мүше мемлекеттердің Біріккен Ұлттар Ұйымының Жарғысына сәйкес өмір сүру деңгейін көтеруге, толықтай жұмыспен қамтуға және экономикалық, әлеуметтік салалардың ілгерілеуі мен дамуы үшін жағдай жасауға көмек көрсету мақсатында Ұйыммен ынтымақтастық орнатуда бірігіп, сонымен қатар жекеше түрде әрекет ету міндеттемелерін ұғына отырып,
      6. Инвалиды имеют право на медицинское, психическое или функциональное лечение, включая протезные и ортопедические аппараты, на восстановление здоровья и положения в обществе, на образование, ремесленную профессиональную подготовку и восстановление трудоспособности, на помощь, консультации, на услуги по трудоустройству и другие виды обслуживания, которые позволят им максимально проявить свои возможности и способности и ускорят процесс их социальной интеграции или реинтеграции.
      6. Мүгедектер медициналық, психикалық немесе функционалдық емделуге, оның ішінде протездік және ортопедиялық аппараттарға, денсаулығын және қоғамдағы жағдайын қалпына келтіруге, білім алуға, кәсіптік қолөнер дайындығына және еңбекке жарамдылығын қалпына келтіруге, көмек алуға, кеңес алуға, жұмысқа орналастыру қызметтерін алуға және тағы басқа да оларға өз қабілеттері мен мүмкіндіктерін максималды түрде көрсетуге мүмкіндік беретін, олардың әлеуметтік интеграциясы немесе реинтеграциясын тездететін қызмет көрсету түрлеріне құқылы.
      11. Инвалиды должны иметь возможность пользоваться квалифицированной юридической помощью, когда подобная помощь является необходимой для защиты их личности и имущества: если они являются объектом судебного преследования, они должны пользоваться обычной процедурой, полностью учитывающей их физическое или умственное состояние.
      11. Мүгедектер жеке бастарын және мүліктерін қорғау үшін қажет болған жағдайда білікті заңгерлік көмек алу мүмкіндігіне ие болуы тиіс, егер де олар соттық қудалау нысанына айналса, олар өздерінің физикалық немесе ақыл-ес жағдайының толықтай ескерілуімен әдеттегі іс-шараларды қолдануы тиіс.
      напоминая, что в преамбуле к Уставу ЮНЕСКО, принятому 16 ноября 1945 г., говорится, что "только что закончившаяся ужасная мировая война стала возможной вследствие отказа от демократических принципов уважения достоинства человеческой личности, равноправия и взаимного уважения людей, а также вследствие насаждаемой на основе невежества и предрассудков доктрины неравенства людей и рас" и, что, согласно статье I упомянутого Устава, ЮНЕСКО "ставит себе задачей содействовать укреплению мира и безопасности путем расширения сотрудничества народов в области образования, науки и культуры в интересах обеспечения всеобщего уважения справедливости, законности и прав человека, а также основных свобод, провозглашенных в Уставе Организации Объединенных Наций, для всех народов без различия расы, пола, языка или религии",
      1945 жылдың 16 қарашасында қабылданған ЮНЕСКО Жарғысының кіріспе сөзбасында «енді ғана біткен сұрапыл дүниежүзілік соғыс адамның жеке бсының абыройын құрметтеу, құқықтар теңдігін және адамдардың өзара сыйластығын сақтау секілді демократиялық ұстанымдарынан бас тарту салдарынан, сонымен қатар надандық пен жалған нанымдардың негізінде үстемдік еткен адамдар мен нәсілдердің теңсіздік доктринасының салдарынан орын алды» делінгенін, және де аталған Жарғының 1 бабына сәйкес ЮНЕСКО «нәсіл, жыныс, тіл және дін айырмашылықтарын есепке алмай барлық халықтар үшін бірдей әділдікті, заңдылықты және адам құқықтарының жалпыға ортақ құрметтелуін, Біріккен Ұлттар Ұйымының Жарғысында жарияланған негізгі бостандықтарды қамтамасыздандыру мүддесіне орай білім, ғылым және мәдениет салаларында халықтардың ынтымақтастығын кеңейту арқылы бейбітшілік пен қауіпсіздікті нығайту мақсатында көмек көрсету міндеттерін алдына қоятынын» еске сала отырып,
      с) имеется в виду, что служба обществу включает в себя, в частности, оказание услуг и помощи тем членам общины, которые по личным, экономическим, социальным или другим причинам чрезвычайного характера нуждаются в немедленной помощи;
      с) мұнда қоғамға қызмет құрамына атап айтқанда, жеке, экономикалық, әлеуметтік немесе басқа да төтенше сипаттағы себептер бойынша жедел жәрдемді қажет ететін қоғам мүшелеріне қызмет немесе көмек көрсету кіретіні меңзеледі
      а) в этом положении подчеркивается, что применение силу должностными лицами по поддержанию правопорядка должно носить исключительный характер; хотя оно подразумевает, что должностные лица по поддержанию правопорядка могут быть уполномочены на применение силы, какая является разумно необходимой при данных обстоятельствах в целях предупреждения преступления или при проведении правомерного задержания правонарушителей или подозреваемых правонарушителей, или при оказании помощи при таком задержании, не может применяться сила, превышающая необходимые для этих целей пределы;
      а) бұл ережеде ерекше атап өтетіні, тәртіп сақтау бойынша лауазымды тұлғалардың күш қолдануы тек қана ерекше сипатты жағдайда орын алуы тиіс; алайда мұндағы тәртіп сақтау бойынша лауазымды тұлғалар белгілі бір жағдайларда қылмыстың алдын алу мақсатында немесе құқық бұзушыларды немесе күдікті құқық бұзушыларды заңды түрде ұстау барысында немесе осындай тұтқындау болған жағдайда көмек көрсету барысында орынды түрде қажет болса күш қолдануға құқылы, бірақ осы мақсаттарда қажетті шектен асып кететін күш қолданыла алмайды.
      Должностные лица по поддержанию правопорядка обеспечивают полную охрану здоровья задержанных ими лиц, в частности, принимают немедленные меры по обеспечению оказания медицинской помощи в случае необходимости.
      Тәртіпті сақтау бойынша лауазымды тұлғалар олардың тұтқындаған тұлғаларының денсаулығын толыққанды қамтамасыз етеді, атап айтқанда, қажет болған жағдайда медициналық көмек көрсетілуін қамтамасыз етуге бағытталған шараларды жедел түрде қолданады.
      b) поскольку медицинский персонал обычно придан деятельности по поддержанию правопорядка, должностные лица по поддержанию правопорядка должны учитывать мнение этого персонала, когда они рекомендуют оказание задержанному лицу соответствующей медицинской помощи через или в консультации с медицинским персоналом, не участвующим в деятельности по поддержанию правопорядка;
      b) медициналық қызметкерлер әдетте тәртіпті сақтау бойынша қызметтерін қоса атқаратындықтан, тәртіпті сақтау бойынша лауазымды тұлғалар медициналық қызметкер тәртіпті сақтау бойынша атқарылатын қызметтерге қатыспайтын медициналық қызметкердің кеңесіне немесе көмегіне жүгініп, тұтқындалған тұлғаға тиісті медициналық көмек көрсетуді ұсынған кезде осы қызметкерлердің пікірін есепке алуы қажет
      с) понимается, что должностные лица по поддержанию правопорядка обеспечивают оказание медицинской помощи также жертвам правонарушений или несчастных случаев, происходящих в ходе правонарушений.
      с) тәртіпті сақтау бойынша лауазымды тұлғалар құқық бұзушылық құрбандарына немесе құқық бұзушылық барысында орын алған оқыс оқиғаның құрбандарына медициналық көмек көрсетілуін қамтамасыз етеді деп түсіндіріледі.
      Различные физические и психологические особенности молодых людей, содержащихся под стражей, могут служить основанием для классификации мер, на основании которых некоторые молодые люди содержатся под стражей до суда отдельно, что дает возможность избежать нанесения им ущерба и успешнее оказать необходимую помощь.
      Абақтыдағы жасөспірім құқық бұзушының әртүрлі физикалық және психологиялық ерекшеліктері оларға зардап келтіруден алдын алу мақсатында және оларға қажетті көмек беру мақсатында, бөлек отырғызуға негіз болатын шараларды жіктеуге мүмкіндік береді.
      В правиле 15.1 используется терминология, аналогичная терминологии правила 93 Минимальных стандартных правил обращения с заключенными. Если положение об адвокате и бесплатной правовой помощи необходимо для обеспечения несовершеннолетнему правовой помощи, то право родителей или опекуна на участие, как указывается в правиле 15.2, следует рассматривать как оказание общей психологической и эмоциональной поддержки несовершеннолетнему, как функцию, которая должна выполняться в течение всего разбирательства.
      15.1 қағидасында Қамаудағылармен қарым-қатынас Минималды стандартты ережелердің 93 қағидасына ұқсас терминология қолданылады. Егер қорғаушы мен тегін құқықтық көмек туралы ереже кәмелетке толмаған құқық бұзушыны құқықтық көмекпен қамтамасыз етуге қажет болса, ата-аналардың немесе қомқоршының сот ісіне қатысуы 15.1 қағидада көрсетілгендей, сот ісінің барысында орындалуы тиіс функция- кәмелетке толмаған құқық бұзушыға психологиялық және эмоциялық қолдау көрсету мақсатында жүзеге асырылады.
      Доклады о результатах социального обследования (социальные заключения или доклады до вынесения приговора) оказывают незаменимую помощь в большинстве случаев, связанных с судебным разбирательством дел несовершеннолетних.
      Әлеуметтік зерттеулердің қорытындылары туралы баяндамалар (үкім шығарылғанға дейінгі әлеуметтік зерттеу қорытындылары немесе баяндамалар) кәмелетке толмаған құқық бұзушылардың істерін сотта қарау кезінде көп жағдайларда таптырмас көмек болады.
      24.1. Следует прилагать усилия для предоставления несовершеннолетним на всех этапах судебного разбирательства необходимой помощи, такой как обеспечение жильем, получение образования или профессиональной подготовки, трудоустройство или любая другая помощь, которая может оказаться полезной и практичной в целях содействия процессу перевоспитания.
      24.1. Кәмелетке толмаған құқық бұзушыларға сот ісінің барлық кезеңінде қажетті көмек беруді қамтамасыз ету керек, мысалға алғанда, тұрғын үймен қамту, білім алуға немесе кәсіби дайындықтан өтуге, жұмысқа тұруға немесе басқа да қажет болатын көмектер беруге күш салу керек.
      В частности, оказание медицинской и психологической помощи имеет исключительно важное значение для помещенных в исправительные учреждения наркоманов, агрессивных и психически больных молодых людей.
      Атап айтқанда, медициналық және психологиялық көмек беру наркомандардың түзеу мекемелері үшін, агрессиялы және психикалық науқастар үшін ерекше маңызды болып табылады.
      28.2. Несовершеннолетние, условно освобожденные из исправительного учреждения, получают помощь и находятся под надзором соответствующего органа и должны получать поддержку со стороны общины.
      28.2. Түзеу мекемелерінен шартты түрде босаған кәмелетке толмаған құқық бұзушылар тиісті органның тарапынан көмек алады және олардың бақылауында болады және ұйымдардың тарапынан қолдау таба алады.
      59. Для этого заведение должно использовать все исправительные, воспитательные, моральные и духовные силы и виды помощи, которыми оно располагает и которые оно считает подходящими, применяя их с учетом потребностей перевоспитания каждого заключенного.
      59. Бұл үшін мекеме, олардың иелігіндегі және олар жарамды деп санайтын, әрбір қамаудағыны қайта тәрбиелеу қажеттігін ескере отырып қолданатын, барлық түзету, тәрбиелеу, моральдық және рухани күштер мен көмек түрлерін пайдалануы тиіс.
      сознавая обязательство, взятое на себя государствами - членами Организации Объединенных Наций в соответствии с Уставом, действовать как совместно, так и индивидуально в сотрудничестве с Организацией в целях содействия повышению уровня жизни, полной занятости и обеспечению условий для прогресса и развития в экономической и социальной областях,
      мүше мемлекеттердің Біріккен Ұлттар Ұйымының Жарғысына сәйкес өмір сүру деңгейін көтеруге, толықтай жұмыспен қамтуға және экономикалық, әлеуметтік салалардың ілгерілеуі мен дамуы үшін жағдай жасауға көмек көрсету мақсатында Ұйыммен ынтымақтастық орнатуда бірігіп, сонымен қатар жекеше түрде әрекет ету міндеттемелерін ұғына отырып,
      4. В тех случаях, когда это возможно, умственно-отсталое лицо должно жить в кругу своей семьи или с приемными родителями и участвовать в различных формах жизни общества. Семьи таких лиц должны получать помощь. В случае необходимости помещения такого человека в специальное заведение, необходимо сделать так, чтобы новая среда и условия жизни как можно меньше отличались от условий обычной жизни.
      4. Мүмкін болған жағдайларда, ақыл-есі кем тұлға өз отбасының ортасында немесе асыраушы отбасыен бірге тұрып, қоғам өмірінің түрлі нысандарына қатысуы тиіс. Мұндай тұлғалардың отбасыларына көмек көрсетілуі тиіс. Қажет болған жағдайда мұндай адамдар арнайы мекемелерге орналастырылатын болса жаңа ортасының және өмір сүру жағдайлары әдеттегі қалыпты өмір сүру жағдайларынан ерекшелігі кем де кем болуы тиіс.
      памятуя об обязательстве членов Организации Объединенных Наций в соответствии с Уставом принимать совместные и самостоятельные действия в сотрудничестве с Организацией для содействия повышению уровня жизни, полной занятости населения и условиям экономического и социального прогресса и развития,
      өмір сүру деңгейін арттыруға, халықты толық жұмыспен қамтуға, экономикалық және әлеуметтік ілгерілеу мен даму жағдайларына көмек беру үшін Ұйыммен ынтымақтастығы кезінде Жарлыққа сәйкес бірлескен және өз бетінше іс-әкереттер жасауға Біріккен Ұлттар Ұйымы мүшелерінің міндеттелігін ұмытпай,
      исходя из убеждения, что человек может добиться полного осуществления своих чаяний лишь в условиях справедливого социального порядка и что, следовательно, кардинальное значение имеет ускорение социального и экономического прогресса повсюду, что способствуют международному миру и солидарности,
      адам әділетті әлеуметтік тәртіп жағдайларында ғана өз армандарының іске асырылуына көз жеткізе алады, және халықаралық бейбіт пен ынтымақтастық орнатуға көмек болатын, әлеуметтік және экономикалық ілгерілеуді тездету айтарлықтай маңызға ие болады деген пікірге сүйеніп,
      признавая, что основную ответственность за развитие развивающихся стран несут сами эти страны, и подтверждая настоятельную необходимость уменьшить и в конечном итоге ликвидировать разрыв между уровнем жизни экономически более развитых и развивающихся стран, с этой целью государства - члены должны нести ответственность за проведение внутренней и внешней политики, направленной на содействие социальному развитию во всем мире и, в частности, на оказание помощи развивающимся странам в ускорении их экономического роста,
      дамып келе жатқан елдер дамуына негізгі жауапкершілікті сол елдердің өздері алатынын мойындай отырып, және экономикалық жағынан аса дамыған және дамып келе жатқан мемлекеттердің өмір сүру деңгейі арасындағы алшақтықты қысқарту және ең соңында мүлдем жоюдың қажеттілігін растап, осы мақсатпен мүше мемлекеттер барлық әлемдегі әлеуметтік дамуға жәрдем беруге, соның ішінде, дамып келе жатқан елдерге олардың экономикалық өсімін тездету үшін көмек көрсетуге бағытталған, ішкі және сыртқы саясатты жүргізуге жауапкершілікті алуға міндетті,
      Семье в качестве основной ячейки общества и естественной среды, для роста и благополучия всех ее членов, особенно детей и молодежи, должны предоставляться помощь и защита, с тем чтобы она могла полностью выполнять свои обязанности в коллективе. Родители имеют исключительное право свободно и с полной ответственностью определять число своих детей и сроки между их рождением.
      Қоғамның және табиғи ортаның негізгі ұяшығы ретінде отбасыға, оның мүшелері, әсіресе балалар мен жастардың өсімі мен саулығы үшін, ұжымдағы өз міндетін толығымен атқару мақсатында көмек пен қорғаныс қамтамасыз етілуі тиіс. Ата-аналар өз балалар санын және олардың туылуы арасындағы мерзімдерді еркін және толық жауапкершілікпен анықтауға ерекше құқықтарға ие.
      f) Гарантия того, что до сведения каждого человека без какой-либо дискриминации будут доведены его права и обязанности и что он будет получать необходимую помощь в осуществлении и охране своих прав.
      f) Әрбір адам ешбір кемсітушіліксіз өз құқықтары мен міндеттері туралы хабардар болатынына және өз құқықтарын жүзеге асыруда және қорғау кезінде қажетті көмек алатынына кепілдер.
      d) Принятие надлежащих мер по восстановлению трудоспособности лиц с умственными или физическими недостатками, особенно детей и молодежи, с тем чтобы помочь им в возможно полной мере стать полезными членами общества; такие меры должны включать предоставление лечения и технических приспособлений, возможностей образования, профессиональной и социальной ориентации, обучения и льгот при трудоустройстве, а также предоставление других видов необходимой помощи, создание социальных условий, в которых нетрудоспособные лица не подвергались бы дискриминации из-за своих недостатков.
      d) Ақыл-ой және физикалық кемшіліктері бар адамдар, әсіресе жастар мен балалар толыққанды түрде қоғамның пайдалы мүшелері болуына көмек беру мақсатында, олардың еңбекке жарамсыздығын қалпына келтіру жөнінде тиісті шараларды қабылдау; бұндай шаралар емдеу және техникалық бейімдеулерді, білім алу, кәсіби және әлеуметтік бағыт алу, жұмысқа орналасу кезінде оқу және жеңілдіктерге ие болу мүмкіндіктерін, сонымен қатар қажетті көмектің өзге түрлерін беруді, еңбекке жарамсыз тұлғалар өз кемшіліктері салдарынан кемсітушілікке тап болмайтын әлеуметтік жағдайларды жасауды қамтиды.
      b) Предоставление большей помощи на более благоприятных условиях; выполнение задания по оказанию помощи в объеме не менее 1 процента валового национального продукта (в рыночных ценах) передовых в экономическом отношении стран; общее облегчение условий предоставления займов развивающимся странам путем установления низких процентных ставок на займы и длительных льготных сроков погашения займов, а также гарантия того, что предоставление таких займов будет основываться строго на социально-экономических критериях, не зависящих от каких-либо политических соображений;
      b) Айтарлықтай қолайлы жағдайлар негізінде қомақты көмек көрсету; экономикалық қатынаста озық болып саналатын елдердегі жалпы ұлттық өнімнің (нарықтық бағаларда) 1 пайызынан кем емес мөлшерде көмек көрсету жөніндегі тапсырманы орындау; дамып келе жатқан елдерге займдардың төмен пайыздық ставкаларды орнату және займдарды өтеудің жеңілдігі бар ұзақ мерзімдерді ұсыну арқылы займдарды беру жағдайларын жалпы жеңілдету және осындай займдарды беру қандай да бір саяси пікірлерге тәуелді болмай, қатаң түрде әлеуметтік-экономикалық критерийлерге сүйенетініне кепіл беру
      c) Предоставление технической, финансовой и материальной помощи как на двусторонней, так и на многосторонней основе в возможно более полной степени и на благоприятных условиях, улучшение координации международной помощи для достижения социальных целей национальных планов развития;
      c) Техникалық, қаржы және материалдық көмекті біртарапты, сондай-ақ көптарапты негізде мүмкіндігінше аса толық деңгейде және қолайлы жағдайларда ұсыну, дамудың ұлттық жоспарларының әлеуметтік мақсаттарына жету үшін халықаралық көмек үйлестірімін жақсарту
      d) Предоставление развивающимся странам технической, финансовой и материальной помощи и создание благоприятных условий, с тем чтобы помочь этим странам непосредственно осуществлять эксплуатацию их национальных ресурсов и природных богатств и тем самым позволить народам этих стран в полной мере своими национальными ресурсами;
      d) Дамып келе жатқан мемлекеттерге техникалық, қаржы және материалдық көмек көрсету, сондай-ақ қолайлы жағдайлар жасау, бұл осы елдер өз ұлттық ресурстары мен табиғи байлықтарының пайдалануын жүзеге асыруына көмек беру және осы елдердің халықтарына өз ұлттық ресурстарын толық көлемде пайдалануына мүмкіндік туғызу болып табылады
      3. просит Генерального секретаря довести настоящую резолюцию до сведения правительств государств-членов и оказывать им помощь, по их просьбе, в выполнении этих Правил в соответствии с прилагаемыми к настоящей резолюции процедурами.
      3. Бас хатшыны осы қарарды қатысушы мемлекеттер үкіметтерінің қаперіне беруді және өтініштері бойынша оларға Ережелерді осы қарарға жалғанатын рәсімдерге сәйкес орындауға көмек көрсетуді сұрайды.
      Поскольку Комитет по предупреждению преступности и борьбе с ней является органом, проводящим обзор выполнения Минимальных стандартных правил, он должен также оказывать помощь вышеупомянутым органам.
      Қылмыстың алдын-алу және онымен күрес комитеті Ең төменгі стандарттық ережелерді орындауға шолу жүргізуші мекеме болғандықтан, комитет жоғарыда аталған мекемелерге көмек көрсетуге тиіс.
      a) оказывает помощь правительствам, по их просьбе, в создании и укреплении всеобъемлющих и гуманных исправительных систем;
      a) Үкіметтің өтініші бойынша тұтас қамтитын и адамгершілік тұрғыдағы түзеу жүйесін нығайту мен қалыптастыру бойынша оларға көмек көрсетуге
      c) оказывает содействие в организации национальных и региональных семинаров и других совещаний на профессиональном и непрофессиональном уровнях с целью содействия распространению Стандартных минимальных правил и настоящих процедур их применения;
      c) Ең төменгі стандарттық ережелер мен оның қолданысының қазіргі іс-шараларын таратуға көмек мақсатында ұлттық және аймақтық семинарлар мен басқа да кәсіптік және кәсіптік емес деңгейдегі жиналыстарды ұйымдасыруға көмектесуге
      Настоящая процедура призвана обеспечить использование программ технической помощи Организации Объединенных Наций и учебных мероприятий региональных институтов Организации Объединенных Наций в качестве косвенных средств применения Стандартных минимальных правил и настоящих процедур их применения. Помимо регулярных учебных курсов для персонала исправительных учреждений, учебных инструкций и т.п., в частности, на уровне директивных органов, необходимо предусмотреть консультации специалистов по вопросам, выдвинутым государствами-членами, включая систему предоставления услуг экспертов заинтересованным государствам. Наличие этой системы предоставления услуг экспертов представляется особенно необходимым в целях применения правил в соответствии с их духом и с учетом социально-экономического строя стран, обращающихся за такой помощью.
      Осы іс-шара Ең төменгі стандарттық ережелер мен оның қолданысының қазіргі іс-шараларының қолданысының жанама жабдықтары ретінде Біріккен Ұлттар Ұйымының техникалық көмек бағдарламасы мен Біріккен Ұлттар Ұйымының аймақтық институттарының оқу іс-шараларын қамтамасыз етуге шақырады. Түзеу мекемесінің қызметкерлеріне арналған мерзімді оқу курстары, оқу нұсқаулықтары және т.б. басқа, әсіресе, директивалық мекеме деңгейінде қызығушылық танытқан мемлекеттерге сарапшылардың қызметін ұсыну жүйесін қоса алғанда, мемлекеттік мүшелер арқылы ұсынылған сұрақтар бойынша мамандардың кеңесін қарастыру қажет. Сарапшылар қызметін ұсыну жүйесінің бар болуы осындай көмек сұраған елдің әлеуметтік-экономикалық қатарын есепке алу мен рухына сәйкес ережені қолдану мақсатында өте қажет.
      Поскольку основная информация, собранная в ходе периодических обследований, а также миссией технической помощи, будет представляться Комитету по предупреждению преступности и борьбе с ней, вопрос обеспечения эффективности Правил в совершенствовании практики исправительной работы остается в ведении Комитета, в рекомендациях которого будут определяться будущие направления применения Правил и процедур их выполнения. Поэтому Комитету следует четко определять существующие недостатки или причины недостатков в применении Правил, в частности на основе контактов с судебными органами и министерствами юстиции заинтересованных стран, с целью разработки соответствующих мер для их устранения.
      Мерзімді зерттеулер мен техникалық көмек борышы кезеңінде жинақталған негізгі ақпарат, қылмыстың алдын алу және онымен күрес комитетіне ұсынылады, түзету жұмыстарының тағлымдамасын жетілдіру ережесінің тиімділігін қамтамасыз ету сұрағы Комитеттің құзырында қалып, оның ұсынымдарында келешектегі Ереженің қолданылуы мен орындау іс-шаралары анықталады. Сол себепті кемшіліктерді жою үшін тиісті шараларды өңдеу мақсатында, қызығушылық танытқан елдердің әділет министрліктері мен сот органдарымен байланыс негізінде Комитетке қазіргі кемшіліктерді немесе Ереже қолданысындағы кемшіліктердің салдарын нақты анықтау керек.
      6. Заключенным-иностранцам следовало бы без промедления предоставлять информацию об их праве требовать контакта с их консульскими представителями, а также любая другая соответствующая информация, касающаяся их статуса. Если заключенный-иностранец желает получить помощь от дипломатического или консульского представителя, об этом следовало бы немедленно сообщить последнему.
      6. Шетелдік тұтқындар кешіктірілмей өздерінің құқықтары туралы ақпаратты алуға, өздерінің консулдық өкілдерімен кездесуге, сондай-ақ өздерінің дәрежелеріне қатысты қандай да болмасын ақпаратты талап етуге құқылы. Егер шетелдік тұтқын саяси немесе консулдық өкілден көмек алғысы келсе, бұл туралы консулға хабар беру керек.
      7. Заключенным-иностранцам следовало бы оказывать должную помощь на языке, который они понимают, при их контактах с медицинским и общим персоналом, а также в таких вопросах, как жалобы, специальные помещения, особое питание, религиозное представительство в консультации.
      7. Шетелдік тұтқындарға олар түсінетін тілде тиісті дәрежеде медициналық қызметкерлермен және жалпы қызметкерлермен, сондай-ақ сұрақтар, арыздар, арнайы бөлме, ерекше тамақтандыру, діни өкілдік туралы сұрақтарда да, кеңестік сұрақтарда да көмек көрсету керек.
      8. Следовало бы содействовать контактам заключенных-иностранцев с их семьями и органами по месту их жительства, предоставляя все необходимые возможности, с согласия заключенного, для посещения и переписки. Международным гуманитарным организациям, таким, как Международный комитет Красного Креста, следовало бы предоставлять возможность оказывать помощь заключенным-иностранцам.
      8. Шетелдік тұтқын қоныстанған жергілікті жердің органдарымен немесе олардың жанұяларымен байланысқа көмек көрсетіп, тұтқынның келісімімен хат алмасу мен кездесулерге қажетті барлық мүмкіндіктер жасалу керек. Халықаралық гуманитарлық мекемелерге, атап айтқанда Қызыл крест халықаралық комитетіне, шетелдік тұтқындарға көмек көрсетуді ұсынған жөн болар еді.
      9. Решению проблем, с которыми сталкиваются правонарушители-иностранцы, может в еще большей степени способствовать заключение двусторонних и многосторонних соглашений о надзоре над правонарушителями, осужденными условно или переданными на поруки, а также о помощи им.
      9. Шетелдік құқық бұзушылар кездесетін сұрақтардың шешімі, құқықбұзушылардың үстінен бақылауға, шартты түрде сотталғандарға немесе кепіл түрде берілгендерге, сондай-ақ оларға көмек ретінде көп мөлшерде екі жақты және көп жақты келісімдердің жасалуына септігін тигізер еді.
      2. Материнство и младенчество дают право на особое попечение и помощь. Все дети, родившиеся в браке или вне брака, должны пользоваться одинаковой социальной защитой.
      2. Ана және нәресте болу жағдайы айрықша қамқорлық пен көмек алуға құқық береді. Балалардың бәрі, некелі немесе некесіз туған, бірдей әлеуметтік қорғауды пайдаланады.