әттең дегендей пікір қалдыру - Примеры

ПРИМЕРЫ

Кроме того, не должно проводиться никакого различия на основе политического, правового или международного статуса страны или территории, к которой человек принадлежит, независимо от того, является ли эта территория независимой, подопечной, несамоуправляющейся или как-либо иначе ограниченной в своем суверенитете.

Сонымен қатар, ешкім де өзі тұратын елінің, не болмаса территорияның саяси, құқықтық, немесе халықаралық мәртебесінің негізі бойынша, және де ол территория тәуелсіз, әлде біреудің қарамағында, әлде өзін-өзі басқарушы емес, немесе оның егемендігі әртүрлі нысанда шектеулі болған күннің өзінде де, алаланбауы тиіс.

Никто не должен содержаться в рабстве или в подневольном состоянии; рабство и работорговля запрещаются во всех их видах.

Ешкім де құлдықта немесе кіріптарлықта ұсталуы тиіс емес. Құлдық пен құл саудасына, қандай түрде болса да, тыйым салынады.

Никто не должен подвергаться пыткам или жестоким, бесчеловечным или унижающим его достоинство обращению и наказанию.

Ешкім де азапталуға немесе қадір-қасиетін қорлайтындай адамшылыққа жатпайтын қатыгездік жолмен жәбірленуге, немесе жазалануға тиіс емес.

Все люди равны перед законом и имеют право, без всякого различия, на равную защиту закона. Все люди имеют право на равную защиту от какой бы то ни было дискриминации, нарушающей настоящую Декларацию, и от какого бы то ни было подстрекательства к такой дискриминации.

Заң алдында жұрттың бәрі тең және де заң арқылы алаланбай, бірдей тең қорғалуға құқылы. Барлық адам осы Декларацияның ережелерін бұзатын кемсітуден және кемсітуге арандатушылықтың барлық түрінен тең қорғалуға құқылы.

Никто не может быть подвергнут произвольному аресту, задержанию или изгнанию.

Ешкім де негізсіз тұтқындалуға, қамауда ұсталуға немесе қуғынға ұшыратылуға тиіс емес.

2. Никто не может быть осужден за преступление на основании совершения какого-либо деяния или за бездействие, которые во время их совершения не составляли преступления по национальным законам или по международному праву. Не может также налагаться наказание более тяжкое, нежели то, которое могло быть применено в то время, когда преступление было совершено.

2. Ешкім де жасаған әрекеті немесе әрекетсіздігі негізінде, егер ол әрекеті ұлттық заңдар мен халықаралық құкық бойынша қылмыс болып саналмаса, жауапқа тартылмайды. Сонымен қатар қылмыс үшін берілген жаза, қылмыс жасалған кезде заңмен көзделген жазадан ауыр болмауға тиіс.

2. Никто не может быть произвольно лишен своего гражданства или права изменить свое гражданство.

2. Ешкімді де азаматтығынан немесе азаматтығын өзгерту құқығынан еріксіз айыруға болмайды.

2. Никто не должен быть произвольно лишен своего имущества.

2. Ешкім де өз мүлкінен еріксіз айрылмауға тиіс.

2. Никто не может быть принуждаем вступать в какую-либо ассоциацию.

2. Ешкімді де белгілі бір ассоциацияға зорлықпен кіргізуге болмайды.

1. Каждый человек имеет право на такой жизненный уровень, включая пищу, одежду, жилище, медицинский уход и необходимое социальное обслуживание, который необходим для поддержания здоровья и благосостояния его самого и его семьи, и право на обеспечение на случай безработицы, болезни, инвалидности, вдовства, наступления старости или иного случая утраты средств к существованию по не зависящим от него обстоятельствам.

1. Әр адам өзінің және отбасы мүшелерінің денсаулығын әл-ауқатын қамтамасыз ететіндей, тамақты, киімді, баспананы, медициналық күтімді қамтитын өмір сүру деңгейіне құқылы және де жұмыссыз қалған күнде, науқас болған кезде, мүгедек болып қалған, жесір болып қалған күнде, қартайған шақта, немесе өзіне байланысты емес басқа да себептермен тіршілік ету мүмкіншілігінен айырылып қалған жағдайда қамсыздандырылуына құқылы.

с) правом на равенство перед судами, трибуналами и всеми другими органами и учреждениями, отправляющими правосудие, и, при необходимости, на бесплатную помощь переводчика при уголовном разбирательстве и, когда это предусмотрено законом, при других разбирательствах;

с) барлық заң мекемелері мен заң орындаушылары алдында шетелдіктер тең құқылы және де қажеттіліктер туған жағдайларда олар заңнамалар мен соттық, қылмыстық іс шаралар барысында аудармашылардың тегін көмектерін пайдалана алуға құқылы

16. Работникам полиции, системы правосудия, здравоохранения, социальных служб и другому соответствующему персоналу следует проходить подготовку, позволяющую обеспечить понимание ими потребности жертв и руководящих принципов оказания надлежащей оперативной помощи.

16. Полиция, сот жүйесінің қызметкерлері, денсаулық сақтау, әлеуметтік қызметтер қызметкерлері мен тағы басқа да қызметкерлерге құрбандардың мұқтаждықтарын түсінуге мүмкіндік беретіндей қажетті дайындықтан өтуі және де жедел жәрдем көрсетудің негізгі нұсқаулықтарын білуі тиіс.

2. Никто не может быть принуждаем вступать в какую-либо ассоциацию.

2. Ешкімді де белгілі бір ассоциацияға зорлықпен кіргізуге болмайды.

9. Инвалиды имеют право жить в кругу своих семей или в условиях, заменяющих ее, и участвовать во всех видах общественной деятельности, связанных с творчеством или проведением досуга. Что касается его или ее места жительства, то ни один инвалид не может подвергаться какому-либо особому обращению, не требующемуся в силу состояния его или ее здоровья или в силу того, что это может привести к улучшению состояния его или ее здоровья. Если пребывание инвалида в специальном учреждении является необходимым, то среда и условия жизни в нем должны как можно ближе соответствовать среде и условиям нормальной жизни лиц его или ее возраста.

9. Мүгедектер өз отбасыларының ортасында немесе оны алмастыратын ортада өмір сүруге және шығармашылықпен немесе бос уақытын өткізуге байланысты қоғамдық қызметтің барлық түрлеріне қатысуға құқылы. Ал тұрғылықты жеріне келер болсақ, ешбір мүгедек денсаулық жағдайының себебінен немесе денсаулығының жақсаруына әкеліп соғу себебінен ерекше күтімді қажет етпейтін жағдайға ұшырамауы тиіс. Егер де мүгедектің арнайы мекемеде болуы қажет болса, онда сол мекемедегі орта мен өмір сүру жағдайлары соғұрлым сол жастағы басқа да азаматтардың қалыпты ортасы мен өмір сүру жағдайларына сәйкес болуы тиіс.

11. Инвалиды должны иметь возможность пользоваться квалифицированной юридической помощью, когда подобная помощь является необходимой для защиты их личности и имущества: если они являются объектом судебного преследования, они должны пользоваться обычной процедурой, полностью учитывающей их физическое или умственное состояние.

11. Мүгедектер жеке бастарын және мүліктерін қорғау үшін қажет болған жағдайда білікті заңгерлік көмек алу мүмкіндігіне ие болуы тиіс, егер де олар соттық қудалау нысанына айналса, олар өздерінің физикалық немесе ақыл-ес жағдайының толықтай ескерілуімен әдеттегі іс-шараларды қолдануы тиіс.

2. Право человека на развитие предполагает также осуществление в полной мере права народов на самоопределение, которое включает согласно соответствующим положениям обоих Международных пактов о правах человека осуществление их неотъемлемого права на полный суверенитет над всеми своими природными богатствами и ресурсами.

2. Адамның даму құқығы, сонымен қатар халықтардың өзін өзі анықтау құқықтарын толыққанды жүзеге асырылуын білдіреді. Бұл ретте өзін өзі анықтау құқығының құрамына адам құқықтары туралы Халықаралық пактілердің екеуінің де тиісті ережелеріне сәйкес өзінің барлық табиғи байлықтарына және қорларына толықтай егемендік ету секілді тартып алынбайтын құқықтарын жүзеге асыру құқығы кіреді.

1. Государства должны принимать на национальном уровне все необходимые меры для осуществления права на развитие и обеспечить, в частности, равенство возможностей для всех в том, что касается доступа к основным ресурсы, образованию, здравоохранению, питанию, жилью, занятости и справедливому распределению доходов. Должны быть приняты эффективные меры по обеспечению активной роли женщин в процессе развития. В целях ликвидации всех социальных несправедливостей должны быть проведены соответствующие экономические и социальные реформы.

1. Мемлекеттер даму құқығын жүзеге асыру үшін барлық қажетті шараларды ұлттық деңгейде қолдануы тиіс, және негізгі қорларға, білімге, денсаулық сақтауға, азық-түлікке, тұрғын үйге, еңбекке және кірістің әділ бөлінуіне қол жетімділікке қатысты барлық мүмкіндіктердің теңдігін қамтамасыз етуі тиіс. Даму үрдісіне әйелдердің де белсенді үлес қосуы қамтамасыздандырылу бойынша тиімді шаралар қолданылуы қажет. Барлық әлеуметтік әділетсіздіктерді жою мақсатында тиісті экономикалық және әлеуметтік реформалар өткізілуі қажет.

напоминая, что в преамбуле к Уставу ЮНЕСКО, принятому 16 ноября 1945 г., говорится, что "только что закончившаяся ужасная мировая война стала возможной вследствие отказа от демократических принципов уважения достоинства человеческой личности, равноправия и взаимного уважения людей, а также вследствие насаждаемой на основе невежества и предрассудков доктрины неравенства людей и рас" и, что, согласно статье I упомянутого Устава, ЮНЕСКО "ставит себе задачей содействовать укреплению мира и безопасности путем расширения сотрудничества народов в области образования, науки и культуры в интересах обеспечения всеобщего уважения справедливости, законности и прав человека, а также основных свобод, провозглашенных в Уставе Организации Объединенных Наций, для всех народов без различия расы, пола, языка или религии",

1945 жылдың 16 қарашасында қабылданған ЮНЕСКО Жарғысының кіріспе сөзбасында «енді ғана біткен сұрапыл дүниежүзілік соғыс адамның жеке бсының абыройын құрметтеу, құқықтар теңдігін және адамдардың өзара сыйластығын сақтау секілді демократиялық ұстанымдарынан бас тарту салдарынан, сонымен қатар надандық пен жалған нанымдардың негізінде үстемдік еткен адамдар мен нәсілдердің теңсіздік доктринасының салдарынан орын алды» делінгенін, және де аталған Жарғының 1 бабына сәйкес ЮНЕСКО «нәсіл, жыныс, тіл және дін айырмашылықтарын есепке алмай барлық халықтар үшін бірдей әділдікті, заңдылықты және адам құқықтарының жалпыға ортақ құрметтелуін, Біріккен Ұлттар Ұйымының Жарғысында жарияланған негізгі бостандықтарды қамтамасыздандыру мүддесіне орай білім, ғылым және мәдениет салаларында халықтардың ынтымақтастығын кеңейту арқылы бейбітшілік пен қауіпсіздікті нығайту мақсатында көмек көрсету міндеттерін алдына қоятынын» еске сала отырып,

1. Всякая теория, приписывающая превосходство или неполноценность отдельным расовым или этническим группам, которая давала бы право одним людям господствовать над другими или отвергать других, якобы низших по отношению к ним, или основывающая суждения об оценке на расовых различиях, научно несостоятельна и противоречит моральным и этическим принципам человечества.

1. Жекелеген нәсілдік немесе этникалық топтарға бір адамдарға басқаларына басымдылық танытып үстемдік етуге немесе салыстыра алғанда төмен деп есептеп басқалардың бетінен басуға құқық беретін артықшылық немесе толымсыздықты тән ететін немесе нәсілдік айырмашылықтарды саралау туралы пайымдамаларды негіздейтін қандай да бір теория ғылыми тұрғыдан негізсіз және де адамзаттың рухани және әдептік ұстанымдарына қарама-қайшы.

3. Расовые предрассудки, исторически связанные с неравенством во власти, усиливающиеся в силу экономических и социальных различий между людьми и группами людей и даже сегодня призванные оправдать подобное неравенство, совершенно неоправданны.

3. Адамдар мен адам топтары арасындағы экономикалық және әлеуметтік айырмашылықтар себебінен күшейе түскен тарих салдарынан бүгінгі күннің өзінде де нәсілдік теңсіздікті ақтауға шақырылған билік теңсіздігімен байланысты нәсілдік нанымдар түбегейлі ақталлмайды.

2. Государство, в соответствии со своими конституционными принципами и процедурами, а также все компетентные органы и все работники образования несут ответственность за то, чтобы ресурсы в области образования всех стран использовались для борьбы с расизмом, в частности добиваясь того, чтобы в программах и учебниках отводилось место научным и этическим понятиям о единстве и различиях людей и не допускалось проведения различий, унижающих достоинство какого-нибудь народа; обеспечивая подготовку преподавательского состава в этих целях, предоставляя ресурсы школьной системы в распоряжение всех групп населения без ограничения или расовой дискриминации и принимая меры, способные устранить ограничения, от которых страдают отдельные расовые или этнические группы как в отношении уровня образования, так и в отношении уровня жизни, и в особенности для того, чтобы избежать перенесения этих ограничений на детей.

2. Мемлекет өзінің конституциялық қағидалары мен ұстанымдарына сәйкес, сонымен қатар барлық құзыретті органдар мен барлық білім қызметкерлері барлық мемлекеттердің білім саласындағы ресурстарының нәсілшілдікпен күрес мақсатында пайдаланылуы үшін жауапкершілік тартады, атап айтқанда, бағдарламалар мен оқулықтарда адамдардың бірлігі мен еркшеліктері жайлы ғылыми да этикалық ұғымдарға да назар аударылып, орын берілуі тиіс және де қандай да бір халықтың абыройын төмендететін айырмашылықтардың нұсқалуына жол берілмеуі тиіс; осы мақсатта оқытушылар құрамының дайындығы қамтамасыздандырылып, қандай да бір шектеулер немесе нәсілдік дискриминациясыз барлық тұрғындар топтарына мектеп жүйесінің қорлары ұсынылуы тиіс; және де білім деңгейіне қатысты, сондай-ақ тұрмыстық деңгейіне қатысты жекелеген нәсілдік немесе этникалық топтарға жапа шектіретін шектеулерді жоюға бағытталған іс-шараларды қолға алу қажет, себебі мұндай шектеулердің балаларға ауысу қаупі төнуінің алдын алу шараларын қолданбасқа болмайды.

3. Средства массовой информации и те, кто контролирует или обслуживает их, а также любая группа, созданная внутри национальных обществ, призваны, учитывая надлежащим образом принципы, провозглашенные во Всеобщей декларации прав человека, и в частности принцип свободы выражения, развивать взаимопонимание, терпимость и дружбу между отдельными людьми и группами людей и содействовать ликвидации расизма, расовой дискриминации и расовых предрассудков, в частности избегая подачи стереотипных, фрагментарных, односторонних или вводящих в заблуждение представлений об отдельных людях и различных группах людей. Коммуникация между расовыми и этническими группами должна быть взаимным процессом, обеспечивающим им полную и совершенно свободную возможность высказываться и быть услышанными. Средства массовой информации должны, следовательно, быть восприимчивы к идеям отдельных людей и групп людей, облегчающим эту коммуникацию.

3. Бұқаралық ақпарттар құралдары және де оларды бақылайтындар немесе оларға қызмет көрсететіндер, сонымен қатар ұлттық қоғамдар ішінде құрылатын кез-келген топ адам құқықтарының Жалпыға ортақ декларацияда жарияланған ұстанымдарды, атап айтқанда еркін сөйлеу ұстанымының тиісті түрде ескере отырып, жекелеген адамдар арасында және топтар арасындағы өзара түсіністікті, төзімділікті және достықты дамытуға, жекелеген адамдар туралы және түрлі адам топтары туралы стереотипті, фрагментарлы, бір жақты немесе теріс көзқарас қалыптастыратын ой-пікірлерден аулақ болып, нәсілшілдікті, нәсілдік дискриминацияны және нәсілдік нанымдарды жоюға ат салысуға шақырылады. Нәсілдік және этникалық топтар арасындағы қарым-қатынас ойын ашық айту және айтылған ойының естірте алатын толықтай және еркін мүмкіндігін қамтамасыз ететін өзара бірінен-бірі ауыспалы үдеріс болуы тиіс. Бұқаралық ақпарат құралдары осыған орай, сол қарым-қатынасты жеңілдететін жекелеген адамдар мен топтар идеяларына құлақ түріп отыруы қажет.

3. В том случае, если законодательные меры, запрещающие расовую дискриминацию, не будут достаточны, государству следует дополнить их административным механизмом по систематическому расследованию случаев расовой дискриминации, широкой системой юридических средств борьбы против актов расовой дискриминации, крупномасштабными образовательными и исследовательскими программами, предназначенными для борьбы против расовых предрассудков и расовой дискриминации, а также программами позитивных мер политического, социального, образовательного и культурного характера, способных содействовать достижению подлинного взаимоуважения между группами людей. При соответствующих обстоятельствах должны проводиться специальные программы для содействия улучшению положения групп, находящихся в неблагоприятных условиях и, когда речь идет о национальных группах, для их эффективного участия в процессе принятия решений в сообществе.

3. Егер де нәсілдік дискриминацияға тиым салатын заңнамалық шаралар жеткіліксіз болған жағдайда мемлекет оларды нәсілдік дискриминация орын алған оқиғаларды жүйелі түрде тергеу бойынша әкімшілік механизмдермен, нәсілдік дискриминация актілеріне қарсы күресетін заңнамалық құралдардың кең ауқымды жүйесімен, нәсілдік нанымдар мен нәсілдік дискриминацияға қарсы күрес үшін арналған көлемді білімдік және зерттеу бағдарларамаларымен, сондай-ақ адам топтары арасындағы өзара шынайы сыйластыққа жетуге көмектесуге қабілетті саяси, әлеуметтік, білімдік және мәдени сипаттағы оңтайлы шаралар бағдарламаларымен толықтыруы тиіс. Белгілі бір жағдайлар орын алған кезде қолайсыз төмен жағдайларға тап болған топтардың жағдайларын жақсартуда қолғабыс ету үшін және мәселен, ұлттық топтар жайлы әңгіме қозғалғанда, қоғамдастықта шешімдер қабылдау барысына тиімді түрде қатысу үшін арнайы бағдарламалар өткізілуі тиіс.

Наряду с политическими, экономическими и социальными мерами, право является одним из основных средств обеспечения равенства личности в достоинстве и правах и пресечения всякой пропаганды, организации и практики, которые основаны на идеях или теориях так называемого превосходства расовых или этнических групп или которые пытаются оправдать или поощрять расовую ненависть и дискриминацию в какой бы то ни было форме. Государствам следует принимать соответствующие юридические меры и обеспечивать их проведение в жизнь и осуществление через все свои службы с должным учетом принципов, изложенных во Всеобщей декларации прав человека. Эти юридические меры должны вписываться в политические, экономические и социальные рамки, способные содействовать их осуществлению. Физические и юридические лица, общественные или частные организации должны следовать им и всячески способствовать тому, чтобы они были поняты и проводились в жизнь надлежащим образом.

Саяси, экономикалық және әлеуметтік шаралармен қатар, құқық деген жеке тұлғаның абыройы мен құқықтарының теңдігін қамтамасыздандырудың және нәсілдік немесе этникалық топтардың артықшылығын дәріптеу секілді идеялар мен теорияларға негізделген немесе нәсілдік өшпенділік пен дискриминацияны ақтауға немесе көтермелеуге тырысқан кез-келген насихатты, ұйымды және тәжірибені бұлтартпаудың негізгі құралдарының бірі болып табылады. Мемлекет адам құқықтарының Жалпыға ортақ декларациясында берілген барлық қағидаларды тиісінше ескере отырып өзінің барлық қызметтері арқылы тиісті заңнамалық шараларды қолданып, олардың жүргізілуі мен күнделікті өмірде қолданылуын қамтамасыз етуі қажет. Бұл заңнамалық олардың жүзеге асырылуына септігін тигізетін шаралар саяси, экономикалық және әлеуметтік шектен аспауы тиіс. Жеке және заңды тұлғалар, қоғамдық немесе жеке ұйымдар сол заңдарды ұстануы тиіс және де көпшілікке түсінікті болып, тиісті түрде күнделікті өмірде қолданылуына мүмкіндігінше күш салуға міндетті.

4. Несбалансированность, существующая в международных экономических отношениях, способствует обострению расизма и расовых предрассудков; следовательно, всем государствам следует стремиться внести свой вклад в перестройку международной экономики на более справедливой основе.

4. Халықаралық экономикалық қарым-қатынстарда орын алған теңгерімсіздігі нәсілшілдіктің және нәсілдік нанымдардың шиеленісе түсуіне септігін тигізеді; сондықтан да барлық мемлекеттерге халықаралық экономиканың әлі де болса әділлетті негізде қайта құрылуына өз үлесін қосуға ұмтылуы қажет.

Несмотря на многочисленные исследования, публикации, законы, декларации и международные конвенции, посвященные борьбе против расизма, это зло по-прежнему широко распространено.

Нәсілшілдікке қарсы күрес мәселесіне арналған сан алуан зерттеулерге, басылымдарға, заңдарға, декларацияларға және халықаралық конвенцияларға қарамастан, бұл сұрапыл жауыз әлі де болса кеңінен таралып келеді.

d) имеется в виду, что это положение не только охватывает все насильственные, грабительские или вредные акты, но и распространяется на все виды запрещений, установленных в соответствии с уголовными законами. Оно распространяется также на поведение лиц, неспособных нести уголовную ответственность.

d) мұндағы меңзелетіні, мұндай ереже барлық зорлық-зомбылық, ұрлау немесе зиянды іс-әрекеттерге ғана емес, сонымен қатар қылмыстық заңдарға сәйкес орнатылған тыйымдардың барлығына қатысты қолданылады. Ол қылмыстық жауапкершілікті тартуға қабілетсіз тұлғалардың тәртібіне де қатысты қолданылады.

При выполнении своих обязанностей должностные лица по поддержанию правопорядка уважают и защищают человеческое достоинство и поддерживают и защищают права человека по отношению ко всем лицам.

Өз міндеттерін орындау барысында тәртіпті сақтау бойынша лауазымды тұлғалар адам абыройын құрметтейді және қорғайды және де сонымен қатар барлық тұлғаларға қатысты адам құқықтарын қолдайды және қорғайды.

а) указанные права человека устанавливаются и защищаются национальным и международным правом. К соответствующим международным документам относятся Всеобщая декларация прав человека, Международный пакт о гражданских и политических правах, Декларация о защите всех лиц от пыток и других жестоких, бесчеловечных или унижающих достоинство видов обращения и наказания, Декларация Организации Объединенных Наций о ликвидации всех форм расовой дискриминации, Международная конвенция о ликвидации всех форм расовой дискриминации, Международная конвенция о пресечении преступления апартеида и наказании за него, Конвенция о предупреждении преступления геноцида и наказания за него, Минимальные стандартные правила обращения с заключенными и Венская конвенция о консульских сношениях;

а) белгіленген адам құқықтары ұлттық және халықаралық құқықпен орнатылады және қорғалады. Тиісті халықаралық құжаттарға жатады адам құқықтарының Жалпыға ортақ декларациясы, азаматтық және саяси құқықтар туралы Халықаралық пакті, азаптаулар және де басқа да қатыгез, адамгершілікке жатпайтын немесе абыройын төмендететін қарым-қатынас пен жаза түрлерінен барлық тұлғаларды қорғау туралы Декларация, Біріккен Ұлттар Ұйымының нәсілдік дискриминацияның барлық түрлерін жою туралы Декларациясы, нәсілдік дискриминацияның барлық түрлерін жою туралы Халықаралық конвенция, апартеид қылмысын бұлтартпау және оны жазалау туралы Халықаралық конвенция, геноцид қылмысы және ол үшін жазалау туралы Конвенция, қамауға алынғандармен қарым-қатынастың Минималды стандартты ережелері және консулдық қатынастар туралы Вена конвенциясы.

с) применение огнестрельного оружия считается крайней мерой. Следует приложить все усилия к тому, чтобы исключить применение огнестрельного оружия, особенно против детей. Как правило, огнестрельное оружие не должно применяться, за исключением случаев, когда подозреваемый правонарушитель оказывает вооруженное сопротивление или иным образом ставит под угрозу жизнь других и когда другие меры, имеющие менее исключительный характер, недостаточны для обуздания или задержания подозреваемого правонарушителя. О каждом случае применения огнестрельного оружия должно быть незамедлительно сообщено компетентным властям.

с) оқпен ататын қаруды қолдану аса қатты қажеттілік болып есептеледі. Оқпен ататын қаруды қолдануға жол бермес үшін бар күшті салу қажет, әсіресе балаларға қарсы. Әдетте, оқпен ататын қару қолданылмауы тиіс, тек қана күдікті құқық бұзушының қарулы қарсылық көрсеткен немесе басқа түрде де басқалардың өміріне қауіп төндірген жағдайларды және күдікті құқық бұзушыны ұстау немесе тию үшін төтенше сипаты басқа шаралар қолдану жеткіліксіз болған жағдайларды есепке алмағанда. Оқпен ататын қаруды қолданудың әрбір жағдайында жедел түрде құзыретті билік органдарына хабарлану қажет.

Сведения конфиденциального характера, получаемые должностными лицами по поддержанию правопорядка, сохраняются в тайне, если исполнение обязанностей или требования правосудия не требуют иного.

Тәртіпті сақтау бойынша лауазымды тұлғалардың қолына түсетін құпия мәліметтер құпия түрде сақталады, егер де міндеттері немесе әділетті заң талабы басқаны талап етпесе.

Ни одно должностное лицо по поддержанию правопорядка не может осуществлять, подстрекать или терпимо относиться к любому действию, представляющему собой пытку или другие жестокие, бесчеловечные или унижающие достоинство виды обращения и наказания, и ни одно должностное лицо по поддержанию правопорядка не может ссылаться на распоряжение вышестоящих лиц или такие исключительные обстоятельства, как состояние войны или угроза войны, угроза национальной безопасности, внутренняя политическая нестабильность или любое другое чрезвычайное положение для оправдания пыток или других жестоких, бесчеловечных или унижающих достоинство видов обращения и наказания.

Бірде бір тәртіпті сақтау бойынша лауазымды тұлға өз алдына азаптаулар және де басқа да қатыгез, адамгершілікке жатпайтын немесе абыройын төмендететін қарым-қатынас пен жаза түрлері болып табылатын кез-келген іс-әрекетті жүзеге асыруына, оны істеуге арандатуға немесе оған шыдамдылықпен қарауына болмайды және бірде бір тәртіпті сақтау бойынша лауазымды тұлға азаптаулар және де басқа да қатыгез, адамгершілікке жатпайтын немесе абыройын төмендететін қарым-қатынас пен жазаларды ақтау мақсатында жоғарыда тұрған лауазымды тұлғалардың бұйыруына немесе соғыс жағдайы немесе соғыс басталу қаупі, ұлттық қауіпсіздікке төнетін қауіп, ішкі саяси тұрақсыздық немесе басқа да кез-келген төтенше жағдайға жүгіне алмайды.

а) этот запрет вытекает из принятой Генеральной Ассамблеей Декларации о защите всех лиц от пыток и других жестоких, бесчеловечных или унижающих достоинство видов обращения и наказания, согласно которой:

а) аталмыш тыйым Бас Ассамблеямен қабылданған азаптаулар және де басқа да қатыгез, адамгершілікке жатпайтын немесе абыройын төмендететін қарым-қатынас пен жаза түрлерінен барлық тұлғаларды қорғау туралы Декларациядан келіп шығады, соған сәйкес:

"[такое действие является] оскорблением человеческого достоинства и осуждается как нарушение целей Устава Организации Объединенных Наций и нарушение прав человека и основных свобод, провозглашенных во Всеобщей декларации прав человека [и других международных документах, касающихся прав человека]";

"[мұндай іс-әрекет] адам абыройын таптау болып табылады және де Біріккен Ұлттар Ұйымы Жарғысының мақсаттарын бұзу, адам құқықтарының Жалпыға ортақ Декларациясында [адам құқықтарына қатысты басқа да халықаралық құжаттарда] жарияланған адамның құқықтары мен негізгі бостандықтарын бұзу болып саналып, сол үшін айыпталады»

а) любой акт коррупции, как и любое другое злоупотребление властью, несовместимы со служебным статусом должностного лица по поддержанию правопорядка. К любому должностному лицу по поддержанию правопорядка, совершившему акт коррупции, закон должен применяться в полной мере, поскольку правительства не могут ожидать от граждан соблюдения ими правопорядка, если они не могут или не хотят обеспечивать соблюдение законности их собственными должностными лицами и в рамках их собственных учреждений;

а) сыбайлас жемқорлықтың кез-келген іс-әрекеті кез-келген басқа да билікті асыра пайдалану секілді тәртіпті сақтау бойынша лауазымды тұлғалар деген қызметтік мәртебесімен үйлесім таппайды. Сыбайлас жемқорлық әрекетіне барған тәртіпті сақтау бойынша лауазымды тұлғалның кез-келгеніне толыққанды заң қолданылуы қажет, себебі, егер де олар өздерінің лауазымды тұлғалары заңдылықтың сақталуын қамтамасыз етуге ниет білдірмесе немесе өз мекемелері аясында қамтамасыз ете алмаса үкіметтер азаматтарынан тәртіпті сақтауын күте алмайды

а) настоящий Кодекс соблюдается во всех случаях, когда он включается в национальное законодательством или практику. Если законодательством или практика предусматривают более строгие положения, чем положения настоящего Кодекса, соблюдаются первые;

а) осы Кодекс ұлттық заңнама немесе тәжірибеге қосылған кезде барлық жағдайда сақталуы тиіс. Егер де заңнама немесе тәжірибе бойынша осы Кодекстің ережелерімен салыстырғанда одан да қатал ережелерді қарастырған болса, онда бірінші болып мыналар сақталады:

b) настоящая статья направлена на сохранение равновесия между, с одной стороны, необходимостью внутренней дисциплины в учреждении, от которого в большой степени зависит общественная безопасность, и, с другой стороны, необходимостью борьбы с нарушениями основных прав человека. Должностные лица по поддержанию правопорядка сообщают о нарушениях по инстанциям и предпринимают иные правовые действия за пределами инстанций лишь в то случае, когда все остальные возможности отсутствуют или неэффективны. Понимается, что должностные лица по поддержанию правопорядка не подвергаются административным или иным мерам наказания из - за того, что они сообщили об имевшем место нарушении настоящего Кодекса или о возможности такового;

b) осы бап біріншіден көбіне қоғамдық қауіпсіздік соған байланысты болғандықтан, мекемедегі ішкі тәртіпті сақтау қажеттілігімен, екіншіден адам құқықтарының негізгі құқықтарының бұзылуына қарсы күрес қажеттілігі арасындағы теңдікті сақтауға бағытталған. Тәртіпті сақтау бойынша лауазымды тұлғалар инстанциялар бойынша орын алған бұзушылықтар туралы хабарлайды және басқа қалған мүмкіндіктер болмаған немесе тиімді болған жағдайда ғана инстанциядан тыс өзге құқықтық іс-әрекеттерді қолданады. Тәртіпті сақтау бойынша лауазымды тұлғаларға қатысты әкімшілік немесе өзге де жаза түрлері қолданылмайды, себебі олар осы Кодекстің бұзылуы туралы немесе бұзылу мүмкіндігі туралы хабарлады.

2.1. Следующие Минимальные стандартные правила применяются к несовершеннолетним правонарушителям беспристрастно, без каких бы то ни было различий в отношении, например, расы, цвета кожи, пола, языка, вероисповедания, политических или иных убеждений, национального или социального происхождения, имущественного, сословного или иного положения.

2.1. Келесі Минималды стандартты ережелер кәмелетке толмағандарға қатысты риясыз орындалады, олардың нәсіліне, терісінің түсіне, жынысына, тіліне, діни нанымына, саяси немесе басқа да ұлттық немесе әлеуметтік ұстанымдарына, мүліктік жағдайына, дәрежесіне және өзге де жағдайына қарамастан жалпыға бірдей қолданылады.

3.3. Следует прилагать также усилия для распространения действия принципов, изложенных в Правилах, на молодых совершеннолетних правонарушителей.

3.3. Сондай-ақ, Ережелердегі принциптердің кәмелетке толған жас құқық бұзушыларға жүруіне де күш салған жөн.

В правиле 5 отражены две важнейшие цели отправления правосудия в отношении несовершеннолетних. Первой целью является содействие благополучию несовершеннолетнего. Это - главная цель тех правовых систем, в которых делами несовершеннолетних правонарушителей занимаются суды по семейным делам или административные власти, но в то же время благополучию несовершеннолетнего должно уделяться особое внимание и в тех правовых системах, которые придерживаются модели уголовного преследования, что поможет избежать чисто карательных санкций (см. также правило 14).

5 қағидада кәмелетке толмағандарға қатысты сот төрелігін орындаудың екі маңызды нысаны көрініс тапқан. Бірінші нысан кәмелетке толмаған тұлғаның игілігі үшін септігін тигізу. Бұл нысан – кәмелетке толмағандардың ісімен отбасылық соттар немесе әкімшілік биліктер айналысатын кәмелетке толмағандардың дамуы үшін ерекше назар аударылатын құқықтық жүйелердің негізгі мақсаты болып табылады. Сондай-ақ аталмыш нысан қылмыстық қудалау үлгісін ұстанатын, жазалау ықпалшараларын тыятын құқықтық жүйелерге де қатысты (14 қағиданы қараңыз).

Прогрессивная криминология выступает за предпочтительное использование мер, не предусматривающих содержания в исправительных учреждениях. Установлено, что в лучшем случае имеется незначительная разница в результатах, достигнутых посредством содержания в исправительных учреждениях по сравнению с результатами, достигнутыми без применения этой меры. Многочисленные неблагоприятные последствия для личности, которые, по-видимому, являются неизбежными при любом помещении в исправительное учреждение, совершенно очевидно не могут быть компенсированы исправительной работой. Это особенно справедливо в отношении несовершеннолетних, которые подвержены отрицательным влияниям. Кроме того, негативные последствия, связанные не только с лишением свободы, но и с изоляцией от общества, сказываются на несовершеннолетнем в большей степени, чем на взрослом, поскольку они затрагивают несовершеннолетнего на начальной стадии его развития.

Ілгерінді криминология бойынша кәмелетке толмаған құқық бұзушыны түзеу мекемесіне орналастыруды талап етпейтін шараларды қолдануды жөн көреді. Түзеу мекемелерінде кәмелетке толмаған құқық бұзушыны ұстау мен осы шараны қолданбау әдісінің беретін нәтижелерінің арасында айырмашылықтың шамалы екендігі анықталған. Тұлғаны түзеу мекемелеріне орналастырудан болатын көптеген жағымсыз салдарлар әлбетте түзеу жұмыстары арқылы өтелмейтіні айдан анық. Бұл әсіресе кері ықпалға түскен кәмелетке толмаған құқық бұзушыларға қатысты әділ шешім болып табылады. Бұдан өзге де, кәмелетке толмаған құқық бұзушының еркіндіктен айырумен және қоғамнан оқшаулаудың себебінен болатын теріс нәтижелер кәмелетке толмаған құқық бұзушыға ересек адамға тигізетін кері әсерден де жоғары болады, себебі бұл кәмелетке толмаған құқық бұзушының бастапқы даму кезінде орын алып отыр.

Быстрое осуществление официального судопроизводства по делам несовершеннолетних является первоочередной задачей. В противном случае все положительное, что могло бы быть достигнуто в ходе разбирательства и вынесения решения, может оказаться под угрозой. Со временем несовершеннолетнему будет все труднее, а иногда и невозможно логически и психологически увязать процедуру судебного разбирательства и вынесение решения с самим правонарушением.

Кәмелетке толмаған құқық бұзушы ісі бойынша ресми іс жүргізуді жедел жүзеге асыру негізгі міндет болып табылады. Олай болмаған жағдайда, істі қарау кезіндегі және шешім шығару кезіндегі барлық жеткен жетістіктер жоқа шығу қаупіне ұшырауы мүмкін. Уақыт өте келе, кәмелетке толмаған құқық бұзушыға ауыр болуы мүмкін, кейде тіпті сот ісін қарастыру процедурасы мен шешім шығаруды логикалық түрде де, психологиялық түрде де жүзеге асыру мүмкін болмау қалуы ықтимал.

2) Никто не может приниматься в тюрьму без действительного приказа о заключении, подробности которого предварительно заносятся в реестр.

2) Ешкім де қамауға алу туралы нақты бұйрықсыз (оның толық мазмұны тізілімге алдын ала жазылады) түрмеге қабылдануы мүмкін емес.

22.1. Для обеспечения и поддержания необходимой профессиональной компетентности всего персонала, занимающегося делами несовершеннолетних, следует использовать профессиональную подготовку, обучение в процессе работы, курсы переподготовки и другие соответствующие виды обучения.

22.1. Кәмелетке толмаған құқық бұзушылардың істерімен айналысатын барлық қызметкерлердің қажетті кәсіпқой біліктілігін қамтамасыз ету үшін және сол деңгейді ұстап тұру үшін кәсіпқой дайындықты, жұмыс кезіндегі оқуларды, қайта даярлану курстарын және өзге де тиісті оқу әдістерін қолданған абзал.

Содействие благополучию несовершеннолетних имеет первостепенное значение. Поэтому в правиле 24 подчеркивается важность создания необходимых условий и предоставления услуг и другой необходимой помощи для обеспечения интересов несовершеннолетних в течение всего процесса перевоспитания.

Кәмелетке толмаған құқық бұзушылардың игілігі аса маңызды болып табылады. Сондықтан, 24 қағидасында қажетті жағдай жасаудың және қызметтерді ұсынудың және кәмелетке толмаған құқық бұзушылардың тәрбиесі процесіндегі рөл атқаратын мүдделерін қамтамасыз ету үшін өзге де қажетті көмектерді ұсынудың маңыздылығы көрсетілген.

Необходимо избегать отрицательного влияния взрослых правонарушителей и охранять благополучие несовершеннолетних в условиях исправительного учреждения, как предусмотрено в правиле 26.3, что соответствует одному из основных руководящих принципов этих Правил, как он изложен шестым Конгрессом в его резолюции 4. Это правило не препятствует принятию государствами иных мер против отрицательного влияния взрослых правонарушителей, которые по крайней мере столь же эффективны, как и меры, упомянутые в данном правиле. (См. также правило 13.4).

Ересек құқық бұзушылардың кәмелетке толмаған құқық бұзушыларға ықпал етуін барынша тыю керек және алтыншы Конгрестің 4 қарарында бар осы Ережелердің негізгі басым принциптерінің біріне сәйкес келетін 26.3 қағидасында қарастырылғандай, кәмелетке толмаған құқық бұзушылардың игілікті өмірін мейлінше қорғау керек. Бұл қағида мүше мемлекеттерді ересек құқық бұзушылардың кері ықпалына қарсы қолданылатын өзге де осы қағидаларда көрсетілген шаралардай нәтижелі шараларды қолданудан тыйып тастамайды (осымен қатар 13.4 қағидасын қараңыз).

В Минимальных стандартных правилах обращения с заключенными отражены некоторые основные обращения с несовершеннолетними правонарушителями в исправительных учреждениях (помещения и их оборудование, спальные принадлежности, одежда, рассмотрение заявлений и жалоб, контакты с внешним миром, питание, медицинское обслуживание, отправление религиозных обрядов, разбивка по возрастным категориям, требования к персоналу, труд и т.д.), а также положения, касающиеся наказаний, дисциплины и средств усмирения опасных правонарушителей. Было бы нецелесообразно изменять эти Минимальные стандартные правила обращения с заключенными, чтобы отразить особые характерные черты исправительных учреждений для несовершеннолетних правонарушителей в сфере действия Минимальных стандартных правил, касающихся отправления правосудия в отношении несовершеннолетних.

Қамаудағылармен қарым қатынас орнату бойынша Минималды стандартты ережелерінде түзеу мекемелерінде орналасқан кәмелетке толмаған құқық бұзушылармен қарым қатынастың негізгі әдістері көрініс тапқан (олар орналасқан ғимарат, олардың жабдықтары, жатын бұйымдары, киімдері, арыздары мен шағымдарын қарастыру, сыртқы әлеммен қатынас, дәрігерлік қызмет, діни рәміздерді орындау, жас ерекшеліктеріне қарай орналастыру, қызметкерлерге қойылатын талаптар, еңбек ету т.б.), осы аталғандармен қатар оларды жазалауға, тәртіпке және қауіпті құқық бұзушыларды бағындыруға қатысты ережелер де қамтылған. Кәмелетке толмаған құқық бұзушыларға қатысты сот төрелігін орындаумен байланысты Минималды стандартты ережелердің түзеу мекемелеріндегі ықпал ету күшінің айрықша ерекшеленетін тұстарын көрсету мақсатында аталмыш Қамаудағылармен қарым қатынас орнату бойынша Минималды стандартты ережелеріне өзгертулер енгізудің ешқандай мәні болмас еді.

Постоянная оценка нужд несовершеннолетних, а также тенденций и проблем правонарушений среди несовершеннолетних является предварительным условием для улучшения методов разработки соответствующей политики и надлежащих мер вмешательства как на официальном, так и неофициальном уровнях. В этом контексте ответственные учреждения должны оказывать содействие исследованиям, осуществляемым независимыми лицами и организациями, и видимо было бы целесообразно получать и учитывать мнение самих несовершеннолетних, и не только тех, которые вступают в контакт с системой правосудия.

Кәмелетке толмаған құқық бұзушылардың мұқтаждарын, сондай-ақ кәмелетке толмаған құқық бұзушылар арасындағы құқық бұзушылық үрдістері мен мәселелерін ұдайы бағалаулар өткізу – ресми және бейресми түрдегі араласу шараларын жүргізудің және тиісті саясатты әзірлеу әдістерінің алғышарттарының бірі болып саналады. Осы мағынада жауапты мекемелер тәуелсіз тұлғалар мен ұйымдар тарапынан жүргізілетін зерттеулерге ықпалдастық етіп, тіпті сот төрелігімен қатынасқа түсетін тұлғалардың ғана емес, кәмелетке толмаған құқық бұзушылардың өз пікірлерін де ескергендері жөнді болар еді.

5. 1) Правила не имеют целью регламентировать управление такими заведениями для малолетних, как заведение Борстала или исправительные дома. Тем не менее часть I может найти применение и в этих заведениях.

5. 1) Ережелер Борстала мекемесі немесе түзеу үйлері сияқты жас балаларға арналған мекемелерді басқару ісін регламенттеуді мақсат етпейді. Дегенмен, 1-бөлім бұл мекемелерде де қолданыс табуы мүмкін.

Тем самым они призывают к бдительности и критическому отношению к этим попыткам, направленным на то, чтобы разработать якобы научно-обоснованный расизм. Современная расистская мысль часто преподносится как строгая наука, но на самом деле она ограничивается тем, что неправильно использует терминологию и научные факты.

Сол арқылы олар ғылыми түрде негізделген нәсілшілдікті жасап шығаруға бағытталған талпыныстарға деген қырағы әрі сын көзбен қарауға шақырады. Заманауи нәсілдік пікір қатаң бір ғылым түрінде ұсынылады, алайда шын мәнінде, ол терминология мен ғылыми деректерді бұрыс бағытта пайдаланумен шектеледі.

a) поощрение творческой инициативы в атмосфере просвещенного общественного мнения;

a) ағартушылық қоғамдық пікір жағдайында шығармашылық бастаманы көтермелеу

Егер тигльдерді кептіру шкафында ұзағырақ кезеңге қалдыру қажет болса, онда барлық кейінгі өлшеулер тигльдер ішіндегісімен дәл осындай уақыт кезеңі ішінде кептіру шкафында тұрғаннан кейін жүргізіледі.

Если необходимо оставить тигли в сушильном шкафу на более длительный период времени, то все последующие взвешивания проводятся после того, как тигли с содержимым выдержаны в сушильном шкафу в течение такого же периода времени.