қол бұлғап сөйлеу - Примеры

ПРИМЕРЫ

2. Каждый человек имеет право равного доступа к государственной службе в своей стране.

2. Әр адам өз елінде мемлекеттік қызметке тең дәрежеде қол жеткізуге құқылы.

Каждый человек имеет право на жизнь, на свободу и на личную неприкосновенность.

Әр адам өмір сүруге, бостандықта болуға және оның жеке басына қол сұғылмауына құқылы.

Никто не может подвергаться произвольному вмешательству в его личную и семейную жизнь, произвольным посягательствам на неприкосновенность его жилища, тайну его корреспонденции или на его честь и репутацию. Каждый человек имеет право на защиту закона от такого вмешательства или таких посягательств.

Әр адам жеке және отбасылық өміріне өзгелердің өз бетінше араласуынан, озбырлық жасап баспанасына, хат жазысып-алысу құпиясына қол сұғуынан, ар-намысы мен абырой беделіне нұқсан келтіруінен қорғалуға құқығы бар.

Доступ к правосудию и справедливое обращение

Әділ сот төрелігіне қол жетімділік және әділетті қарау

4. К жертвам следует относиться с состраданием и уважать их достоинство. Они имеют право на доступ к механизмам правосудия и скорейшую компенсацию за нанесенный им ущерб в соответствии с национальным законодательством.

4. Құрбандарға аянышпен қарап, олардың абыройын құрметтеу қажет. Олар әділ сот механизмдеріне қол жеткізуге және келтірілген залал үшін ұлттық заңнамаға сәйкес жедел түрде өтемақы алуға құқылы.

5. В тех случаях, когда это необходимо, следует создать и укрепить судебные и административные механизмы, с тем чтобы обеспечить жертвам возможность получать компенсацию с помощью официальных или неофициальных процедур, которые носили бы оперативный характер, являлись бы справедливыми, недорогостоящими и доступными. Жертв, стремящихся получить компенсацию с помощью таких механизмов, следует информировать об их правах.

5. Қажет болған жағдайларда құрбандарға жедел әрі әділ түрде, қымбатқа түспейтін және қол жетімді түрде ресми немесе ресми емес рәсімдер арқылы өтемақы алу мүмкіндігін қамтамасыздандыру мақсатында соттық және әкімшілік механизмдерді құрып, оларды бекіту қажет. Осындай механизмдер көмегімен өтемақы алуға тырысқан құрбандарға олардың құқықтары туралы хабарлау қажет.

1. Государства должны принимать на национальном уровне все необходимые меры для осуществления права на развитие и обеспечить, в частности, равенство возможностей для всех в том, что касается доступа к основным ресурсы, образованию, здравоохранению, питанию, жилью, занятости и справедливому распределению доходов. Должны быть приняты эффективные меры по обеспечению активной роли женщин в процессе развития. В целях ликвидации всех социальных несправедливостей должны быть проведены соответствующие экономические и социальные реформы.

1. Мемлекеттер даму құқығын жүзеге асыру үшін барлық қажетті шараларды ұлттық деңгейде қолдануы тиіс, және негізгі қорларға, білімге, денсаулық сақтауға, азық-түлікке, тұрғын үйге, еңбекке және кірістің әділ бөлінуіне қол жетімділікке қатысты барлық мүмкіндіктердің теңдігін қамтамасыз етуі тиіс. Даму үрдісіне әйелдердің де белсенді үлес қосуы қамтамасыздандырылу бойынша тиімді шаралар қолданылуы қажет. Барлық әлеуметтік әділетсіздіктерді жою мақсатында тиісті экономикалық және әлеуметтік реформалар өткізілуі қажет.

Каждый человек имеет право на жизнь, на свободу и на личную неприкосновенность.

Әр адам өмір сүруге, бостандықта болуға және оның жеке басына қол сұғылмауына құқылы.

сознавая, что в процессе деколонизации и других исторических изменений большинство в прошлом зависимых народов вновь обрело свой суверенитет, в результате чего международное сообщество превратилось в единое целое, универсальное в своем многообразии, и открылись новые возможности для ликвидации бедствий расизма и пресечения его гнусных проявлений во всех областях социальной и политической жизни в национальном и международном масштабе,

деколонизация және тағы басқа да тарихи өзгерістердің барысында өткен кезеңдерде тәуелді болған көптеген халықтар өздерінің егемендігіне қол жеткізіп, соның нәтижесінде халықаралық қоғамдастық өзінің әралуандылығымен қатар біртұтастылық және әмбебаптылық сипатқа ие болды да, нәсілшілдік ауыртпалығын жою мен оның ұлттық және халықаралық деңгейдегі әлеуметтік және саяси өмірдің барлық салаларындағы сұмпайы көріністерін бұлтартпау үшін қажетті жаңа мүмкіндіктер ашылғанын ұғына отырып,

Любое различие, исключение, ограничение или предпочтение, основанное на признаках расы, цвета кожи, этнического или национального происхождения или религиозной нетерпимости, исходящей из расистских воззрений, которое нарушает или ставит под угрозу суверенное равенство государств и право народов на самоопределение или которое произвольным или дискриминационным образом ограничивает право на всестороннее развитие любого человека или группы людей, которое предполагает абсолютно равный доступ к средствам прогресса и полного расцвета личности и коллектива в атмосфере уважения ценностей, а также национальной и мировой культуры, несовместимо с требованиями справедливого международного порядка, гарантирующего уважение прав человека.

Мемлекеттердің егемендік теңдігін және өзін өзі анықтауға деген халықтардың құқықтарын бұзатын немесе оған қауіп төндіретін немесе кез-келген бір адамның немесе адамдар топтарының жекелей және ұжымдық түрде құндылықтарды, сондай-ақ ұлттық және әлемдік мәдениетті құрметтеу атмосферасында ілгерілеу және толықтай жандану құралдарына теңдей қол жетімділіктң қамтамасыздандыратын жан-жақты даму құқығын жанама түрде немесе дискриминациялық түрде шектейтін нәсілі, тері түсі, этникалық немесе ұлттық тегі немесе нәсілдік көзқарастардан келіп шығатын діни төзімсіздікке негізделген кез-келген айырмашылық, ерекшелік, шектеулер немесе артықшылықтар адам құқықтарының құрметтелуіне кепілдік беретін әділетті халықаралық тәртіп талаптарымен үйлесім таппайды.

Цели обращения с правонарушителями в исправительных учреждениях, сформулированные в правилах 26.1 и 26.2, должны быть приемлемы для любой системы и культуры. Однако они не были достигнуты повсеместно, и в связи с этим предстоит еще очень большая работа.

Түзеу мекемелерінде отырған кәмелетке толмаған құқық бұзушылармен 26.1 және 26.2 қағидаларында анықталғандай қарым-қатынас жасау кез-келген жүйе мен мәдениет үшін қабылдануы тиіс. Алайда, егер осы мақсаттарға жер-жерде қол жеткізілген болса, онда осымен байланысты бұдан да үлкен жұмыстар атқарылуы тиіс.

2) При освобождении заключенного из данного заведения все принадлежащее ему имущество и деньги подлежат возвращению, за исключением сумм, которые ему было разрешено потратить, вещей, которые ему было позволено отправить за пределы заведений, или же одежды, которую было сочтено необходимым уничтожить по санитарным соображениям. Заключенный расписывается в получении принадлежащих ему денег и вещей.

2) Қамаудағы адамға осы мекемеден босатылғаннан кейін оған барлық тиісті мүлкі мен ақшасы, оған жұмсауына рұқсат етілген сомасынан басқасы, заттардың, оған мекемеден тыс жерлерге жіберуіне рұқсат етілгенінен басқасы немесе киім, санитарлық ұйғарым бойынша жойылуға қажет деп тапқандарынан басқасы, қайтарылуға жатады. Қамаудағы адам өзіне тиісті ақша мен заттарды алғаны туралы қол қояды.

3) После поступления на работу и в ходе всей их дальнейшей деятельности эти сотрудники должны поддерживать и повышать свою квалификацию, проходя курсы подготовки без отрыва от работы, организуемые в подходящие промежутки времени.

3) Жұмысқа қабылданғаннан кейін және қызмет барысында бұл қызметкерлер жұмыстан қол үзбей, ыңғайлы уақыт аралығында ұйымдастырылған әзірлік курстарынан өтіп, одан арғы өз біліктіктерін көтеріп отырулары керек.

53. 1) В заведениях, где содержатся как мужчины, так и женщины, женское отделение должно находиться в ведении ответственного сотрудника женского пола, в руках которого должны находиться ключи, открывающие доступ к данному отделению.

53. 1) Ер адамдар да, әйел адамдар да бар мекемелерде әйелдер бөлімі жауапты әйел қызметкердің қол астында болуы тиіс, осы мекемеге кіруге рұқсат ететін кілт оның қолында болуы керек.

полагая, что такое сотрудничество должно способствовать достижению целей правосудия и возвращению лиц, отбывающих наказание, к нормальной жизни в обществе,

Бұндай ынтымақтастық қылмыстық әділ сот мақсатына қол жеткізуге және жаза өтеушілерді қоғамдағы қалыпты өмірге қайта оралуына қолдау жасайды деп ойлап,

d) Достижение самого высокого уровня здравоохранения и обеспечение охраны здоровья всего населения по возможности бесплатно;

d) Денсаулық сақтаудың ең жоғарғы деңгейіне қол жеткізу және барлық халықтар денсаулығының қорғанысын қамтамасыз ету, мүмкіндігінше тегін

c) Достижение справедливого распределения национального дохода путем использования, в частности, налоговой системы и государственных расходов в качестве инструмента справедливого распределения и перераспределения дохода для содействия социальному прогрессу;

c) Әлеуметтік ілгерілеуге қолғабыс болу үшін салық жүйесін және мемлекеттік шығындарды қоса алғанда, табысты әділетті үлестіру және қайта үлестіру құралы ретінде қолдану жолы арқылы ұлттық табысты әділетті бөлуге қол жеткізу

a) Достижение всеобщего и полного разоружения и направление постепенно высвобождаемых ресурсов на использование для экономического и социального прогресса и благосостояния всех народов и, в частности, на благо развивающихся стран;

a) Жалпы және толық қарусыздандыруға қол жеткізу және барлық халықтардың экономикалық және әлеуметтік ілгерілеу мен әл-ауқаты үшін, соның ішінде дамып келе жатқан елдер игілігі үшін пайдалануға бірте-бірте босатылатын ресустарды бағыттау

Государства будут информировать Генерального секретаря Организации Объединенных Наций один раз в пять лет в форме ответов на вопросы анкеты, направляемой Генеральным секретарем, о масштабах осуществления мер и достигнутом прогрессе в отношении применения Минимальных стандартных правил, а также о факторах и трудностях, если такие будут иметь место, влияющих на их применение. Такая анкета должна быть подготовлена в соответствии с особой схемой, быть выборочной и ограничиваться специально отобранными вопросами, с тем чтобы обеспечить глубокий обзор и исследование намеченных проблем. Генеральный секретарь, принимая во внимание доклады правительств, а также другую соответствующую информацию, доступную в рамках системы Организации Объединенных Наций, будет осуществлять подготовку отдельных периодических докладов, касающихся применения Минимальных стандартных правил. Для подготовки этих докладов Генеральный секретарь может также осуществлять сотрудничество со специализированными учреждениями и другими соответствующими межправительственными и неправительственными организациями, имеющими консультативный статус при Экономическом и Социальном Совете. Генеральный секретарь будет передавать вышеупомянутые доклады на рассмотрение Комитету по предупреждению преступности и борьбе с ней, с тем чтобы последний предпринимал дальнейшие соответствующие действия.

Бас хатшы арқылы жіберілетін Ең төменгі стандартты ережелерді пайдалануға қатысты үрдістегі жетістіктер мен шараларды жүзеге асыру көлемі бойыншамемлекет Біріккен Ұлттар Ұйымының Бас хатшысын сауалнамасының сұрақтарына жауап ретінде бес жылда бір рет ақпараттандырып отырады. Мұндай сауалнама белгіленген сұрақтарды зерттеу мен терең шолуда арнайы іріктелген сұрақтармен шектеліп, ерекше жоспарға сәйкес дайындалуға тиісті. Бас хатшы үкіметтің баяндамаларын, Біріккен Ұлттар Ұйымы жүйесінің көлемінде қол жетімді тиісті ақпараттарды назарға алған кезде, Ең төменгі стандарттық ережелердің қолданысына қатысты басқа да мерзімді баяндамалардың дайындығын жүзеге асырады. Осындай баяндамаларды дайындау үшін Бас хатшы Экономикалық және Әлеуметтік кеңестегі кеңестік дәрежесі бар арнайы мекемелермен және басқа да үкіметаралық және үкіметтік емес ұйымдарға сәйкес келетін мекемелермен қызметтес бола алады. Бас хатшы жоғарыда аталған баяндамаларды тиісті шараларды қолдану үшін Қылмыстың алдын-алу және онымен күрес комитетіне ұсынады.

Генеральный секретарь распространяет Минимальные стандартные правила и настоящие процедуры применения на возможно большем количестве языков и обеспечивает доступ к ним всех государств, заинтересованных межправительственных и неправительственных организаций, с тем чтобы добиться максимально широкого распространения Правил и настоящих процедур их применения.

Бас хатшы Ең төменгі стандарттық ережелер мен оның қолданысының қазіргі іс-шараларының кең ауқымда таралуына қол жеткізу үшін Ең төменгі стандарттық ережелер мен оның қолданысының қазіргі іс-шараларының қолданысын кең ауқымдағы тілдерде таралуын және барлық мемлекеттердің қызығушылық танытқан үкіметаралық и үкіметтік емес ұйымдардың қол жеткізуін қамтамасыз етеді.

В удостоверение чего нижеподписавшиеся, будучи должным образом на то уполномочены своими соответствующими правительствами, подписали настоящий договор.

Осыны куәландырып, тиісті өз үкіметтері уәкілеттік берген төменде қол қоюшылар, осы келісімшартқа қол қойды.

2. Заключенным-иностранцам следовало бы предоставлять доступ наравне с заключенными гражданами данной страны к образованию, работе и профессиональной подготовке.

2. Шетелдік тұтқындар сол елдің тұтқындарымен тең дәрежеде білімге, жұмысқа және кәсіптік дайындыққа қол жеткізуі керек.

2. Каждый человек имеет право равного доступа к государственной службе в своей стране.

2. Әр адам өз елінде мемлекеттік қызметке тең дәрежеде қол жеткізуге құқылы.

8.1 Қажетті дәлдікке қол жеткізу үшін ағудың 32 с-тан астам уақыты өткен соң, майлау материалдары мен дистилляттарға әмбебап тесікті немесе саптаманы пайдалану қажет.

8.1 Чтобы добиться желаемой точности, для смазочных материалов и дистиллятов со временем истечения более 32 с следует использовать универсальное отверстие или насадку.

8.2 Қажетті дәлдікке қол жеткізу үшін ағудың 25 с-тан астам уақыты өткен соң, қалдықты материалдарға «Фурол» тесігін немесе ұшын пайдалану қажет.

8.2 Чтобы добиться желаемой точности, для остаточных материалов с временем истечения более 25 с следует использовать отверстие или наконечник «Фурол».

Әдетте, араластырудың жеткілікті дәрежесіне қолмен сілку кезінде 10 минут ішінде, ал механикалық шейкерді пайдалану кезінде 10 минут ішінде қол жеткізуге болады.

Обычно удовлетворительная степень смешивания достигается за 10 минут при ручном встряхивании или за 10 минут при использовании механического шейкера.

Каждый человек имеет право на свободу мысли, совести и религии; это право включает свободу менять свою религию или убеждения и свободу исповедовать свою религию или убеждения как единолично, так и сообща с другими, публичным или частным порядком в учении, богослужении и выполнении религиозных и ритуальных обрядов.

Әр адам ой-пікір, ар-ождан және дін бостандығына құқығы бар; бұл құқық өз дінін немесе наным-сенімін өзгерту еркіндігін, өз дінін, наным-сенімін жеке өзі, немесе басқа адамдармен бірігіп тұтып, жария түрде, немесе жеке жолмен уағыздау, құдайға құлшылық ету, діни салт-жораларын орындау бостандығын да қамтиды.

Каждый человек имеет право на свободу убеждений и на свободное выражение их; это право включает свободу беспрепятственно придерживаться своих убеждений и свободу искать, получать и распространять информацию и идеи любыми средствами и независимо от государственных границ.

Әр адам наным-сенім бостандығына және өз көзқарасын еркін білдіруіне құқығы бар; бұл құқық өз наным-сенімін кедергісіз ұстану еркіндігін және мемлекеттік шекаралар тәртібіне тәуелді болып қалмай, ақпараттар мен идеяларды еркін іздеп, кез-келген құралдар арқылы тарату бостандығын да қамтиды.

3. Воля народа должна быть основой власти правительства; эта воля должна находить себе выражение в периодических и нефальсифицированных выборах, которые должны проводиться при всеобщем и равном избирательном праве путем тайного голосования или же посредством других равнозначных форм, обеспечивающих свободу голосования.

3. Халықтың еркі үкімет билігінің негізі болуы тиіс: бұл ерік мерзімді және бұрмаланбаған сайлау арқылы жүзеге асырылуы тиіс. Сайлау жалпыға бірдей тең сайлау құқығы негізінде, жасырын дауыс беру жолымен, немесе осы сияқты сайлау бостандығын қамтамасыз ететін басқа да, осы мәндес әдістер арқылы өткізілүі тиіс.

Лица, ответственные за заботу о ребенке, должны признавать желание переданного им на воспитание или усыновленного ребенка знать о своем происхождении, если только это не противоречит наилучшему обеспечению интересов ребенка.

Балаға қамқорлық көрсетуге жауапты тұлғалар оларға тәрбиелеуге немесе асырап алуға берілген баланың, егер бұл баланың мүддесін ең жақсы қамтамасыз етуге қайшы келмесе, шығу тегі туралы білгісі келу ынтасын мойындау керек.

Воспитание ребенка в другой семье, хотя и является временным по своему характеру, может продолжаться, в случае необходимости, до достижения ребенком совершеннолетия, но при этом оно не должно исключить возможности возвращения ребенка к его собственным родителям или его усыновления до наступления совершеннолетия.

Баланы басқа отбасында тәрбиелеу өз сипатына қарай уақытша болып табылса да, қажет жағдайда баланың кәмелет жасқа толуына дейін жалғасу мүмкін, бірақ бұл кезде баланың өз ата-анасына қайтарылуы немесе кәмелет жасқа толғанға дейін оны асырап алу мүмкіндігі алып тасталмау керек.

3. Инвалиды имеют неотъемлемое право на уважение их человеческого достоинства. Инвалиды, каковы бы ни были происхождение, характер и серьезность их увечий или недостатков, имеют те же основные права, что и их сограждане того же возраста, что в первую очередь означает право на удовлетворительную жизнь, которая была бы как можно более нормальной и полнокровной.

3. Мүгедектердің өздерінің адамзатқа тән абыройын құрметтелуі болып табылатын тартып алынбайтын құқыққа ие. Мүгедектер, болмысы, зағиптылығы немесе кемтарлығының сипаты мен қиыншылығы қандай да болмасын сол жастағы басқа да азаматтар секілді дәл сондай негізгі құқықтарға ие, бұл бірінші кезекте неғұрлым қалыпты және толыққанды болатын қанағаттанарлықтай өмірге құқығына ие дегенді білдіреді.

учитывая, что в соответствии с положениями Всеобщей декларации прав человека каждый человек имеет право на социальный и международный порядок, при котором права и свободы, изложенные в Декларации, могут быть полностью осуществлены,

адам құқықтарының Жалпыға ортақ декларациясының ережелеріне сәйкес әрбір адам әлеуметтік және халықаралық тәртіпке құқылы, бұл реттегі Декларацияда берілген құқықтар мен бостандықтар толықтай жүзеге асырылатынын ескере отырып,

2. Расизм включает в себя расистскую идеологию, установки, основанные на расовых предрассудках, дискриминационное поведение, структурную организацию и институционализированную практику, приводящие к расовому неравенству, а также порочную идею о том, что дискриминационные отношения между группами оправданы с моральной и научной точек зрения; он проявляется в дискриминационных законодательных или нормативных положениях и в дискриминационной практике, а также в антисоциальных взглядах и актах; он препятствует развитию своих жертв, развращает тех, кто насаждает его на практике, внутренне разобщает нации, создает препятствия на пути международного сотрудничества и нагнетает политическую напряженность в отношениях между народами; он противоречит основным принципам международного права и, следовательно, создает серьезную угрозу международному миру и безопасности.

2. Нәсілшілдік ұғымының құрамына нәсілдік идеология, нәсілдік нанымдарға негізделген нұсқаулар, дискриминациялық іс-әрекет, нәсілдік теңсіздікке әкеліп соғатын құрылымдық ұйым мен институционализацияланған тәжірибе, сондай-ақ топтар арасындағы дискриминациялық қарым-қатынастар рухани және ғылыми жағынан алып қарағанда ақталуына болады деген кесірлі идея кіреді де, бұл реттегі аталмыш идея дискриминациялық, заңнамалық немесе нормативтік ережелерде және дискриминациялық тәжірибеде, сонымен қатар антиәлеуметтік көзқарастар мен актілерде көрініс табады; ол өз құрбандарының дамуына кедергі болып, оны тәжірибеде қолданатындарды азғындырады, іштей ұлттарды бір-бірінен алыстатады, халықаралық ынтымақтастық жолында кедергілер туындатады және халықтар арасындағы қарым-қатынаста саяси шиеленіске әкеліп соғады; ол халықаралық құқықтың негізгі қағидаларын қарама-қайшы келтіріп, сондықтан халықаралық бейбітшілік пен қауіпсіздікке айтарлықтай қауіп-қатер төндіреді.

Несмотря на многочисленные исследования, публикации, законы, декларации и международные конвенции, посвященные борьбе против расизма, это зло по-прежнему широко распространено.

Нәсілшілдікке қарсы күрес мәселесіне арналған сан алуан зерттеулерге, басылымдарға, заңдарға, декларацияларға және халықаралық конвенцияларға қарамастан, бұл сұрапыл жауыз әлі де болса кеңінен таралып келеді.

Недопустимо и с научной точки зрения лишено всякого основания использовать результаты психологических тестов, в частности интеллектуальный коэффициент, в целях остракизма и расовой дискриминации. В социальных науках ничто не позволяет утверждать, что расизм - это коллективное поведение, которое неизбежно проявляется в случае господства некоторых типов общественных отношений между различными этническими группами. Напротив, многообразие и сосуществование культур и рас в многочисленных обществах являются наиболее удачной формой взаимного обогащения народов.

Ғылыми көзқарас жағынан да психологиялық тесттердің нәтижелерін, негізінен остракизм мен нәсілдік дискриминация мақсатында интеллектуалды көрсеткішті ешбір негізсіз пайдаланылуына жол берілмейді. Әлеуметтік ғылымдарда нәсілшілдік бұл – түрлі этникалық топтар арасындағы әлеуметтік қарым-қатынастардың кейбір түрлерінің басымдылығы орын алған жағдайда міндетті түрде көрініс табатын ұжымдық іс-әрекет деп тұжырымдауға рұқсат берілмейді. Керісінше, сан алуан қоғамдардағы нәсілдер мен мәдениеттердің әралуандылығы мен қатар өмір сүруі халықтардың өзара құнарландыруының өте сәтті бір нысаны болып табылады.

Расизм - это наиболее распространенное оружие в руках некоторых групп, стремящихся утвердить свою экономическую и политическую власть. Наиболее опасными ее формами являются апартеид и геноцид.

Нәсілшілдік – бұл өзінің экономикалық және саяси билігін орнатуға талпынатын кейбір топтардың қолындағы аса кеңінен таралған қару. Оның ең қауіпті түрлері апартеид және геноцид.

Участие в научном поиске предполагает большую ответственность за социальные судьбы своих современников. По отношению к расизму эта ответственность означает необходимость политического и этического выбора. Любое научное исследование, особенно в области гуманитарных и социальных наук, не должно ущемлять человеческое достоинство.

Ғылыми ізденіске қатысу замандастарының әлеуметтік тағдырлары үшін жауапкершілік ретінде қабылданады. Нәсілшілдікке қатысты айтар болсақ, бұл жауапкершілік саяси және этикалық таңдау қажеттілігі болады. Кез-келген ғылыми зерттеу, әсіресе гуманитарлық және әлеуметтік ғылымдар саласында зерттеулер адам абыройын төмендетпеуі тиіс.

а) в этом положении подчеркивается, что применение силу должностными лицами по поддержанию правопорядка должно носить исключительный характер; хотя оно подразумевает, что должностные лица по поддержанию правопорядка могут быть уполномочены на применение силы, какая является разумно необходимой при данных обстоятельствах в целях предупреждения преступления или при проведении правомерного задержания правонарушителей или подозреваемых правонарушителей, или при оказании помощи при таком задержании, не может применяться сила, превышающая необходимые для этих целей пределы;

а) бұл ережеде ерекше атап өтетіні, тәртіп сақтау бойынша лауазымды тұлғалардың күш қолдануы тек қана ерекше сипатты жағдайда орын алуы тиіс; алайда мұндағы тәртіп сақтау бойынша лауазымды тұлғалар белгілі бір жағдайларда қылмыстың алдын алу мақсатында немесе құқық бұзушыларды немесе күдікті құқық бұзушыларды заңды түрде ұстау барысында немесе осындай тұтқындау болған жағдайда көмек көрсету барысында орынды түрде қажет болса күш қолдануға құқылы, бірақ осы мақсаттарда қажетті шектен асып кететін күш қолданыла алмайды.

Цель правила 1.5 заключается в том, чтобы отразить существующие в государствах-членах условия, от которых могут зависеть формы применения конкретных правил; эти формы неизбежно будут отличаться от форм, применяемых другими государствами.

1.5 қағидаларының мақсаты – нақты ережелерді қолдану үлгісінің өзгеруіне әсер ететін мүше мемлекеттердің жүйесіндегі бар шарттарды сипаттау болып табылады; бұл үлгілер басқа мемлекеттердегі бар үлгілерден ерекшеленуі сөзсіз ықтимал.

10.1. При задержании несовершеннолетнего ее или его родители или опекун немедленно ставятся в известность о таком задержании, а в случае невозможности такого немедленного уведомления, родители или опекун ставятся в известность позднее в кратчайшие возможные сроки.

10.1. Кәмелетке толмаған құқық бұзушы ұсталған кезде, оның ата-анасы немесе қамқоршысы бұл туралы дереу хабарланады, егер мұндай хабарлау мүмкін болмаған жағдайда, оларды сәл кешірек бірақ барынша шұғыл түрде хабардар ету керек.

Как указывается в правиле 11.2, прекращение дела может быть осуществлено на любом этапе принятия решения - полицией, прокуратурой или другими учреждениями, например, судами, трибуналами, советами или комиссиями. Оно может быть осуществлено одним, несколькими или всеми органами власти, в соответствии с правилами и политикой соответствующих систем и с настоящими Правилами. Прекращение дела не должно ограничиваться лишь мелкими делами, и поэтому оно может быть важным средством.

11.2 қағидасында көрсетілгендей, істі тоқтату шешім қабылдаудың кез-келген кезеңінде прокуратураның, немесе басқа мекемелердің, мысалға сот, әскери сот, кеңестер немесе комиссиялардың тарапынан жүзеге асырылуы мүмкін. Бұл әрекет бір, бірнеше немесе барлық ұйым тарапынан тиісті жүйелердің ережелері мен саясатына және Ережелерге сәйкес жүзеге асырылады. Істі тоқтату ұсақ істермен шектеліп қалмау керек, сондықтан бұл маңызды құрал болып табылады.

В подпункте b правила 17.1 указывается, что подход, имеющий чисто карающий характер, является неприемлемым. Если в делах взрослых и также, возможно, в случае серьезных правонарушений несовершеннолетних заслуженное наказание и карающие санкции могут рассматриваться как в определенной степени обоснованные, то в делах несовершеннолетних над такими соображениями должны всегда преобладать интересы обеспечения благополучия и будущего молодых людей.

17.1 қағидасының b тармақшасында жазалау әдісінің қабылданбайтыны көрсетілген. Егер ересектер ісінде және кәмелетке толмаған құқық бұзушының ауыр құқық бұзушылық ісінде тиісінше жазалау мен жазалау ықпалшарасы негізді болып табылса, онда кәмелетке толмаған құқық бұзушылардың ісінде бұл шараларды орындау кезінде олардың игілігі мен келешегі басты мүдде болып табылады.

Прогрессивная криминология выступает за предпочтительное использование мер, не предусматривающих содержания в исправительных учреждениях. Установлено, что в лучшем случае имеется незначительная разница в результатах, достигнутых посредством содержания в исправительных учреждениях по сравнению с результатами, достигнутыми без применения этой меры. Многочисленные неблагоприятные последствия для личности, которые, по-видимому, являются неизбежными при любом помещении в исправительное учреждение, совершенно очевидно не могут быть компенсированы исправительной работой. Это особенно справедливо в отношении несовершеннолетних, которые подвержены отрицательным влияниям. Кроме того, негативные последствия, связанные не только с лишением свободы, но и с изоляцией от общества, сказываются на несовершеннолетнем в большей степени, чем на взрослом, поскольку они затрагивают несовершеннолетнего на начальной стадии его развития.

Ілгерінді криминология бойынша кәмелетке толмаған құқық бұзушыны түзеу мекемесіне орналастыруды талап етпейтін шараларды қолдануды жөн көреді. Түзеу мекемелерінде кәмелетке толмаған құқық бұзушыны ұстау мен осы шараны қолданбау әдісінің беретін нәтижелерінің арасында айырмашылықтың шамалы екендігі анықталған. Тұлғаны түзеу мекемелеріне орналастырудан болатын көптеген жағымсыз салдарлар әлбетте түзеу жұмыстары арқылы өтелмейтіні айдан анық. Бұл әсіресе кері ықпалға түскен кәмелетке толмаған құқық бұзушыларға қатысты әділ шешім болып табылады. Бұдан өзге де, кәмелетке толмаған құқық бұзушының еркіндіктен айырумен және қоғамнан оқшаулаудың себебінен болатын теріс нәтижелер кәмелетке толмаған құқық бұзушыға ересек адамға тигізетін кері әсерден де жоғары болады, себебі бұл кәмелетке толмаған құқық бұзушының бастапқы даму кезінде орын алып отыр.

Цель правила 19 заключается в ограничении содержания в исправительных учреждениях в двух отношениях: количественном ("крайняя мера") и временном ("минимального срока"). В правиле 19 отражен один из руководящих принципов резолюции 4 шестого Конгресса Организации Объединенных Наций: несовершеннолетний нарушитель не должен заключаться в тюрьму, за исключением тех случаев, когда не имеется других соответствующих мер. Поэтому в данном правиле содержится призыв к тому, чтобы в тех случаях, когда несовершеннолетний должен быть помещен в исправительное учреждение, лишение свободы должно быть ограничено минимально необходимым сроком и при этом должны быть осуществлены специальные организационные мероприятия по содержанию несовершеннолетнего и учтены различные типы правонарушений и учреждений. Фактически, предпочтение должно отдаваться "открытым" учреждениям перед "закрытыми". Кроме того, все учреждения должны быть исправительного или образовательного типа, а не тюремного.

19 қағиданың негізгі міндеті мына екі қатынасқа байланысты түзеу мекемелерінде ұстауды тыю болып табылады: мөлшерлік қатынас («төтенше шара») және уақыттық қатынас («минималды мерзім»). 19 қағидада Біріккен Ұлттар Ұйымының алтыншы Конгресінде қабылданған 4 қарарындағы негізі басым принциптердің бірі аталған: кәмелетке толмаған құқық бұзушы басқа тиісті шаралар қалмаған болмаса, түрмеге қамалмауы тиіс. Сондықтан, осы қағидада кәмелетке толмаған құқық бұзушы түзеу мекемесіне отырғызылуға мәжбүр болған жағдайда, оның бас бостандығын шектеу барынша аз мерзімге тағайындалуы керек және бұл ретте кәмелетке толмаған құқық бұзушыны ұстау бойынша арнайы ұйымдастырушылық шаралар жүргізілуі тиіс және құқық бұзушылықтың түрлері мен мекемелер ескерілуі тиіс. Негізінде, «жабық» мекемелерге қарағанда «ашық» мекемелерге басымдық берілуі тиіс. Сондай-ақ, барлық мекемелер түрме түріндегі емес, түзеу немесе білім беру түрінде болуы керек.

Минимальные стандартные правила обращения с заключенными явились одним из первых документов такого рода, провозглашенных Организацией Объединенных Наций. По всеобщему признанию, их воздействие ощущается во всем мире. Хотя до сих пор имеются страны, в которых их осуществление остается пожеланием, а не фактом, эти Минимальные стандартные правила продолжают являться важным фактором гуманного и справедливого использования исправительных учреждений.

Қамаудағылармен қарым қатынас орнату бойынша Минималды стандартты ережелері Біріккен Ұлттар Ұйымының жариялаған осы сипаттас құжаттарының алғашқыларының бірі болып саналады. Жаппай мойындауға байланысты, олардың ықпалы барлық әлемде сезілуде. Алайда, әлбетте бұл ережелерді қолдану дерек түрінде емесе, тек тілек түрінде қалып отырған елдер бар, және айта кетерлігі, осы Қамаудағылармен қарым қатынас орнату бойынша Минималды стандартты ережелер түзеу мекемелерінде қамаудағылармен қарым-қатынас орнатудың ең гуманды және әділетті жолын көрсетуші негізгі ереже ретінде қалып отыр.

2. Принимая во внимание разнообразие юридических, социальных, экономических и географических условий, ясно, что не все эти правила можно применять повсеместно и одновременно. Они должны, однако, вызывать к жизни постоянное стремление к преодолению практических трудностей, стоящих на пути к их осуществлению, поскольку в общем и целом они отражают те минимальные условия, которые Организация Объединенных Наций считает приемлемыми.

2. Заң, әлеуметтік, экономикалық және географиялық жағдайлардың алуан түрлілігін назарға ала отырып, бұл ережелердің барлығы бірдей барлық жерде және бір мезгілде қолданылмауы мүмкін екендігі анық. Дегенмен, осы ережелер оларды өмірде жүзеге асыруда іс-жүзіндегі қиындықтарды үнемі жеңуге деген ынта тудыруы тиіс, себебі бұлар Біріккен Ұлттар Ұйымы, жалпы алғанда, қолайлы деп санайтын ең төменгі жағдайларды қамтып көрсетеді.

2) В части II излагаются правила, применимые к особым категориям, о которых говорится в каждом разделе. Однако правила, фигурирующие в разделе А, касающиеся осужденных заключенных, следует в равной степени применять и к категории лиц, о которых говорится в разделах В, С и Д, при условии, что они не противоречат правилам, разработанным для этих категорий, и улучшают положение последних.

2) II бөлімде әрбір тарауда айтылатын ерекше санаттағыларға қолданылатын ережелер мазмұндалады. Бірақ А тарауындағы үкім шығарылған қамаудағыларға қатысты ережелерді, егер бұл ережелер осы санаттағылар үшін жасақталған ережелерге қайшы келмесе және олардың жағдайын жақсартатын болса, В, С және Д тарауында айтылатын тұлғалар санатына да тең түрде қолданылуы керек.

5. 1) Правила не имеют целью регламентировать управление такими заведениями для малолетних, как заведение Борстала или исправительные дома. Тем не менее часть I может найти применение и в этих заведениях.

5. 1) Ережелер Борстала мекемесі немесе түзеу үйлері сияқты жас балаларға арналған мекемелерді басқару ісін регламенттеуді мақсат етпейді. Дегенмен, 1-бөлім бұл мекемелерде де қолданыс табуы мүмкін.

9. 1) Там, где заключенные ночуют в камерах или комнатах, каждый из них должен располагать отдельной камерой или комнатой. Если по особым причинам, таким, как временная перегрузка тюрьмы, центральному тюремному управлению приходится отказаться от применения этого правила, помещать двух заключенных в одну и ту же камеру или комнату представляется нежелательным.

9. 1) Қамауға алынғандар камерада немесе бөлмеде түнейтін жерлерде, олардың әрбіреуі бөлек камерада немесе бөлмеде орналасуы тиіс. Егер уақытша түрмеде қамаудағылардың шамадан артық болуы сияқты ерекше себептерге байланысты, орталық түрме басқармасына бұл ережеден бас тартуға тура келсе, онда бір камера немесе бөлмеге екі қамаудағы адамды орналастыру жағымсыз болатынын ескереді.

10. Все помещения, которыми пользуются заключенные, особенно все спальные помещения, должны отвечать всем санитарным требованиям, причем должное внимание следует обращать на климатические условия, особенно на кубатуру этих помещений, на минимальную их площадь, на освещение, отопление и вентиляцию.

10. Қамаудағылар пайдаланатын барлық бөлме-жайлар, әсіресе барлық жатын бөлмелер барлық санитарлық талаптарға сай болуы керек және де климат жағдайына, әсіресе бұл бөлме-жайлардың ішкі көлеміне, олардың ең төмен аумағы, жарықтануы, жылу берілуі және ауа жаңарту жүйесіне тиісті назар аударылуы қажет.

18. Если заключенным разрешается носить гражданское платье, то в момент их заключения следует принимать меры к тому, чтобы оно было чистым и подходящим для носки.

18. Егер қамаудағыларға азаматтық киім киюге рұқсат етілсе, онда оларды қамауға алу сәтінде бұл киімдер таза әрі киіп жүруге лайықты болуына шаралар алу керек.

23. 1) Женские заведения должны располагать особыми помещениями для ухода за беременными женщинами и роженицами. Там, где это возможно, следует заботиться о том, чтобы роды происходили не в тюремном, а в гражданском госпитале. Если же ребенок рождается в тюрьме, то об этом обстоятельстве не следует упоминать в метрическом свидетельстве.

23. 1) Әйелдерге арналған мекемелерде жүкті және босанған әйелдерді күту үшін ерекше жайлар болуы тиіс. Мүмкін болған жерлерде әйелдердің бала босануы түрменің емес, азаматтық госпиталде болуының қамын ойлау керек. Егер сәби түрмеде туылған болса, бұл туралы оның туу туралы куәлігіне жазудың қажеті жоқ.

2) Всякий раз, когда врач считает, что физическое или умственное равновесие заключенного было нарушено или грозит быть нарушенным в результате его заключения или в связи с какими-нибудь условиями заключения, он докладывает об этом директору.

2) Қамаудағы адамның дене және ақыл-ой тепе-теңдігінің бұзылғаны туралы немесе оның қамауда болуының нәтижесінде немесе қамаудың кейбір жағдайына байланысты бұзылуына қауіп төнді деп санаған кез келген уақытта, дәрігер бұл туралы директорға хабарлауы тиіс.

2) Директор должен принимать во внимание доклады и советы, направляемые ему врачом в соответствии с правилами 25(2) и 26 и, если он согласен с рекомендациями последнего, немедленно принимать меры по проведению их в жизнь; если же эти рекомендации выходят за рамки его компетенции или если он с ними не согласен, то он должен немедленно представить вышестоящим органам как свой собственный доклад, так и рекомендации врача.

2) Директор 25(2) және 26 ережелеріне сәйкес дәрігердің өзіне жіберген баяндамалары мен кеңестерін назарға алуы тиіс және егер ол дәрігердің ұсыныстарымен келісетін болса, онда тез арада оларды жүзеге асыруға шаралар алуы керек; егер бұл ұсыныстар оның құзыретінің шегінен шығатын болса немесе директор дәрігердің ұсыныстарымен келіспейтін болса, онда ол тез арада жоғардағы органдарға өзінің баяндамасымен қатар дәрігердің ұсыныстарын да беруі керек.

2) Однако это правило не должно препятствовать должному функционированию системы самоуправления, при которой ответственность за определенные виды социальной, воспитательной или спортивной деятельности возлагается на самих заключенных, которые работают под надзором в составе групп, создаваемых в целях их перевоспитания.

2) Алайда бұл ереже қамаудағыларды қайта тәрбиелеу мақсатында құрылған топтардың құрамында қадағалаумен жұмыс істейтін, ондағы белгілі бір әлеуметтік, тәрбиелік, спорттық қызмет түрлеріне жауапкершілік қамаудағылардың өздеріне жүктелген өзін-өзі басқару жүйесінің тиісті қызмет етуіне кедергі келтірмеуі тиіс.

3) Врач обязан навещать ежедневно заключенных, подверженных таким наказаниям, и доводить свое мнение до сведения директора, если он считает необходимым прервать или изменить наказание по причинам физического или психического состояния заключенного.

3) Дәрігер күн сайын бұндай жаза алған қамаудағылардың көңілін сұрап, келіп тұруға және қамаудағының дене және психикалық жағдайына байланысты жазаны тоқтату немесе өзгертуді қажет деп тапса, бұл туралы өз пікірін директорға жеткізуге міндетті.

35. 1) При принятии в тюрьму каждому заключенному следует предоставлять письменную информацию, касающуюся правил обращения с заключенными его категории, дисциплинарных требований данного заведения, а также дозволенных способов получения информации и подачи жалоб, равно как и всех других вопросов, позволяющих ему дать себе отчет в его правах и обязанностях и приспособиться к условиям жизни в данном заведении.

35. 1) Қамауға алынған әрбір адамға түрмеге қабылданар алдында оның санатындағы қамаудағылармен қарым-қатынас ережесіне қатысты бұл мекеменің тәртіптік талаптары, сонымен бірге рұқсат етілген ақпарат алу мен шағым жасау әдістерін, сондай-ақ басқа да оған өзінің құқықтары мен міндеттеріне есеп беруге және осы мекемедегі өмірге бейімделуге мүмкіндік беретін ақпаратты жазбалай түрде беру керек.

3) Заключенных нельзя лишать возможности доступа к квалифицированным представителям любого вероисповедания. С другой стороны, если заключенный протестует против его посещения служителем культа, к его пожеланиям следует относиться с полным уважением.

3) Қамаудағыларды кез келген діни сенімнің білікті діни өкіліне қолжетімді болу мүмкіндігінен айыруға болмайды. Бір жағынан, егер қамаудағы адам оған дін басының келіп жолығып тұруына қарсы болса, оның бұл тілегіне үлкен құрметпен қарау керек.

3) Для достижения вышеуказанных целей сотрудников тюремной администрации следует назначать на полное рабочее время в качестве специализированных работников тюремного управления, пользующихся статусом государственных служащих и имеющих уверенность в сохранении их в должности при условии их хорошего поведения, эффективности их работы и физической способности выполнять возлагаемые на них задачи. Их заработная плата должна устанавливаться с таким расчетом, чтобы привлекать и удерживать на этой работе способных заниматься ею мужчин и женщин. Принимая во внимание исключительно трудные условия данной работы, этим людям следует обеспечивать соответствующие льготы и условия труда.

3) Жоғарда көрсетілген мақсаттарға жету үшін түрме әкімшілігі қызметкерлерін мемлекеттік қызметкер мәртебесін пайдаланушы және оларға жүктелген міндеттерді орындауға білек қабілеті бар және олардың жұмыстарының тиімділігі, олардың жақсы тәртібі жағдайында, олар өз қызметтерін сақтай алатындарына сенімдері мол түрме басқармасының мамандандырылған қызметкерлері ретінде толық жұмыс уақытына тағайындау керек. Олардың еңбек ақысы бұл жұмысқа қабілеті бар ер адамдар мен әйелдерді осы жұмысқа тарту және ұстап қалу есебімен тағайындалуы тиіс. Осы жұмыстың ерекше қиын жағдайын ескере отырып, бұл адамдарға тиісті жеңілдіктер мен еңбек жағдайын қамтамасыз ету керек.

49. 1) По мере возможности эти штаты должны включать достаточное число специалистов, таких, как психиатры, психологи, социальные работники, учителя и преподаватели ремесленных дисциплин.

49. 1) Мүмкіндігінше бұл штаттағылар психиатрлар, психологтар, әлеуметтік қызметкерлер, мұғалімдер және кәсіптік пән оқытушылары сияқты жеткілікті мамандардан тұруы керек.

3) Заботу о находящихся в заключении женщинах и надзор над ними следует возлагать только на сотрудников женского пола. Это не должно, однако, мешать сотрудникам мужского пола, в частности врачам и учителям, выполнять свои профессиональные обязанности в женских заведениях или отведенных для женщин отделениях других заведений.

3) Қамаудағы әйел адамдар туралы қамқорлық және оларды қадағалауды тек қана әйел-қызметкерлерге жүктеу керек. Алайда бұл қызметкер-ер адамдарға, әсіресе дәрігерлер мен мұғалімдерге, әйелдер мекемесінде немесе басқа мекеменің әйелдерге арналған бөлімінде өз кәсіби міндеттерін орындауға кедергі келтірмеуі тиіс.

54. 1) В своих отношениях с заключенными персонал заведений имеет право прибегать к насилию только в случае самозащиты или в случае попыток к бегству, равно как и в случаях активного или пассивного противодействия приказам, основанным на действующих законах или правилах. Прибегающие к насилию сотрудники обязаны оставаться в пределах необходимого и немедленно сообщать о такого рода инцидентах директору заведения.

54. 1) Қамаудағылармен қарым-қатынаста қызметкерлер құрамы тек өзін қорғау мақсатында немесе олар қашуға әрекет еткен жағдайда ғана, сонымен бірге ереже мен қолданыстағы заңға негізделген бұйрықтарға белсенді немесе сылбыр түрде қарсылық көрсетсе, күш көрсетуге құқығы бар. Күш көрсетуге барған қызметкерлер қажеттілік жағдайында қалуы және бұл туралы мекеме директорына тез арада хабарлауы тиіс.

56. Излагаемые ниже руководящие принципы отражают дух, в котором следует управлять пенитенциарными заведениями, и цели, к осуществлению которых эти заведения должны стремиться, исходя из предварительного замечания 1 настоящего текста.

56. Төменде баяндалған басшылық принциптері пенитенциарлық мекемелерді басқару рухын және осы мәтіннің 1-алдан ала ескертуіне сүйене отырып, бұл мекемелердің жүзеге асыруға тиісті мақсаттарын айқындайды.

2) Желательно, чтобы перед завершением срока наказания принимались меры к постепенному возвращению заключенного к жизни в обществе. Этой цели можно добиться с учетом особенностей каждого правонарушителя, вводя особый режим для освобождаемых либо в самом заведении, либо в каком-нибудь другом учреждении или же освобождая заключенных на испытательный срок, в течение которого они все же остаются под надзором, при условии, что такой надзор не возлагается на полицейские власти и сочетается с эффективной социальной помощью.

2) Жаза мерзімі бітер алдында қамаудағы үшін қоғамдағы өмірге біртіндеп қайту шаралары алынғаны жақсы болар еді. Бұл мақсатқа әрбір құқық бұзушының ерекшелігін ескере отырып, бостандыққа шығатындар үшін мекеменің өзінде немесе басқа бір мекемеде айрықша режим енгізуге немесе қамаудағыларды сынау мерзіміне босатуға, бұл мерзім ішінде олар қадағалауда болатын, тек осындай қадағалау полиция билігіне жүктелмеуі және тиімді әлеуметтік көмекпен ұштастырылатын болса, жетуге болады.

2) В этих заведениях необязательно принимать одинаковые меры безопасности для каждой группы. Желательно даже градуировать строгость этих мер в зависимости от группы. Наиболее благоприятные условия перевоспитания тщательно отбираемых заключенных существуют в открытых заведениях, где упор делается не на физические средства предотвращения побегов, а на самодисциплину.

2) Бұндай мекемелерде әрбір топ үшін бірдей қауіпсіздік шараларын алу міндетті емес. Топтарға байланысты бұл шаралардың қатаңдығын бөліктеу дұрыс. Мұқият іріктелген қамаудағыларды қайта тәрбиелеудің ең қолайлы жағдайы қашуды болдырмаудың физикалық құралдарына емес, өзін тәртіпте ұстай білушілікке баса назар аударатын ашық мекемелерде болады.

83. В сотрудничестве с компетентными учреждениями желательно принимать, если это оказывается необходимым, меры для того, чтобы обеспечивать психиатрический уход за освобожденными заключенными, равно как и социально-психиатрическую опеку над ними.

83. Босатылған қамаудағыларға психиатрлық күтімді, сол сияқты оған әлеуметтік-психиатрлық қамқорлықты қамтамасыз ету үшін, егер бұл қажет болып табылса, құзырлы мекемелермен ынтымақтастықта шаралар алған дұрыс.

91. Подследственным заключенным следует разрешать пользоваться во время их пребывания в тюрьме услугами их собственного врача или зубного врача, если их просьба об этом представляется оправданной и если они в состоянии покрывать связанные с этим расходы.

91. Тергеудегі қамауда отырған адамға оның түрмеде болған кезінде өз дәрігері мен тіс дәрігерінің қызметтерін, егер олардың бұл өтініштері орынды болса әрі олар осымен байланысты шығындарды өтей алатын жағдайда болса, пайдалануға рұқсат ету керек.

Соответствующие положения раздела А части II также применимы в тех случаях, когда их применение может принести пользу этой особой группе лиц, помещенных под стражу, при условии, что не будут приниматься меры, подразумевающие, что методы исправления или перевоспитания применимы в отношении лиц, не осужденных за какое-либо уголовное преступление.

ІІ бөлім, А тарауының тиісті қағидалары, оларды қолданғанда бұл ерекше топтағы тұтқынға алынған тұлғаларға пайда келтіретін болса және қандай да бір қылмыстық іс үшін сотталмаған тұлғаларға қатысты қайта тәрбиелеу немесе түзету әдістерін қолдануды ұйғаратын шаралар алынбайды деген жағдайда, қолдануға жарамды.

сознавая, что некоторые страны на данном этапе своего развития могут приложить лишь ограниченные усилия в этих целях,

кейбір елдердің дамудың бұл кезеңінде мұндай аталмыш мақсаттарға тек шектеулі ғана күш жұмсайтынын мойындай отырып,

Социальный прогресс и развитие - общее дело международного сообщества, которое путем согласованных международных действий дополняет национальные усилия, направленные на повышение уровня жизни народов.

Әлеуметтік ілгерілеу мен даму – бұл халықаралық қауымдастықтың ортақ ісі, ол келісілген халықаралық іс-әрекеттер жолы арқылы халықтардың өмір сүру деңгейін арттыруға бағытталған ұлттық жігерлерді толықтырады.

b) Принятие мер в целях ускорения расширения и улучшения общего профессионального и технического образования, подготовки и переподготовки кадров, что должно обеспечиваться бесплатно на всех уровнях;

b) Жалпы кәсіби және техникалық білім беруді кеңейту мен жақсартуын тездету, кадрларды дайындау және қайта дайындау мақсатында, бұл барлық деңгейлерде тегін қамтамасыз етілуі тиіс, шараларды қабылдау

d) Предоставление развивающимся странам технической, финансовой и материальной помощи и создание благоприятных условий, с тем чтобы помочь этим странам непосредственно осуществлять эксплуатацию их национальных ресурсов и природных богатств и тем самым позволить народам этих стран в полной мере своими национальными ресурсами;

d) Дамып келе жатқан мемлекеттерге техникалық, қаржы және материалдық көмек көрсету, сондай-ақ қолайлы жағдайлар жасау, бұл осы елдер өз ұлттық ресурстары мен табиғи байлықтарының пайдалануын жүзеге асыруына көмек беру және осы елдердің халықтарына өз ұлттық ресурстарын толық көлемде пайдалануына мүмкіндік туғызу болып табылады

напоминая рекомендации пятого Конгресса Организации Объединенных Наций по предупреждению преступности и обращению с правонарушителями1 и резолюцию 1993 (LX) Экономического и Социального Совета от 12 мая 1976 года, в которой Комитету по предупреждению преступности и борьбе с ней было предложено изучить на своей четвертой сессии сферы применения этих Правил и разработать процедуру их выполнения,

Біріккен Ұлттар Ұйымының қылмыстың алдын алу және құқық бұзушылармен қарым-қатынас жөніндегі бесінші Конгресс *(1) ұсыныстарын және 12 мамыр 1976 жылғы 1993 (LX) Экономикалық және Әлеуметтік Кеңесінің Қылмыстың алдын алу және онымен күрес жөніндегі комитетке өзінің төртінші сессиясында бұл ережелерді қолдану аясын зерттеуді және оларды орындау рәсімдерін жасақтауды ұсынған қарарын еске сала отырып,

Нормы некоторых государств могут быть более прогрессивными, чем эти Правила, поэтому таким государствам не предлагается принимать эти Правила. В случае с государствами, считающими необходимым согласовать эти Правила со своей правовой системой и адаптировать их к своей культуре, основное внимание придается существу, а не букве этих Правил.

Кейбір мемлекеттердің нормалары бұл Ережелерге қарағанда озық болуы мүмкін, сол себепті бұндай мемлекеттерге осы Ережелерді қабылдауды ұсынбайды. Осы Ережелерді өз құқықтық жүйесімен келістіру және өздерінің мәдениетіне бейімдендіру қажет деп санайтын мемлекеттер жағдайында бұл Ережелердің әріптеріне емес, мәніне назар аударылады.

3. Средства массовой информации и те, кто контролирует или обслуживает их, а также любая группа, созданная внутри национальных обществ, призваны, учитывая надлежащим образом принципы, провозглашенные во Всеобщей декларации прав человека, и в частности принцип свободы выражения, развивать взаимопонимание, терпимость и дружбу между отдельными людьми и группами людей и содействовать ликвидации расизма, расовой дискриминации и расовых предрассудков, в частности избегая подачи стереотипных, фрагментарных, односторонних или вводящих в заблуждение представлений об отдельных людях и различных группах людей. Коммуникация между расовыми и этническими группами должна быть взаимным процессом, обеспечивающим им полную и совершенно свободную возможность высказываться и быть услышанными. Средства массовой информации должны, следовательно, быть восприимчивы к идеям отдельных людей и групп людей, облегчающим эту коммуникацию.

3. Бұқаралық ақпарттар құралдары және де оларды бақылайтындар немесе оларға қызмет көрсететіндер, сонымен қатар ұлттық қоғамдар ішінде құрылатын кез-келген топ адам құқықтарының Жалпыға ортақ декларацияда жарияланған ұстанымдарды, атап айтқанда еркін сөйлеу ұстанымының тиісті түрде ескере отырып, жекелеген адамдар арасында және топтар арасындағы өзара түсіністікті, төзімділікті және достықты дамытуға, жекелеген адамдар туралы және түрлі адам топтары туралы стереотипті, фрагментарлы, бір жақты немесе теріс көзқарас қалыптастыратын ой-пікірлерден аулақ болып, нәсілшілдікті, нәсілдік дискриминацияны және нәсілдік нанымдарды жоюға ат салысуға шақырылады. Нәсілдік және этникалық топтар арасындағы қарым-қатынас ойын ашық айту және айтылған ойының естірте алатын толықтай және еркін мүмкіндігін қамтамасыз ететін өзара бірінен-бірі ауыспалы үдеріс болуы тиіс. Бұқаралық ақпарат құралдары осыған орай, сол қарым-қатынасты жеңілдететін жекелеген адамдар мен топтар идеяларына құлақ түріп отыруы қажет.

Процедура обращения с несовершеннолетними правонарушителями должна в любом случае следовать минимальным стандартам, которые применимы почти повсеместно ко всем обвиняемым в соответствии с процедурой, известной как "надлежащая законная процедура". В соответствии с надлежащей процедурой, понятие "справедливый и беспристрастный суд" включает такие основные гарантии, как презумпция невиновности, представление и изучение доказательств, общеправовая защита, право на отказ давать показания, право на последнее слово во время слушания дела, право на апелляцию и т.д. (см. также правило 7.1).

Кәмелетке толмаған құқық бұзушылармен қарым-қатынас процедурасы қандай жағдайда да барлық жердегі айыптыларға қатысты қолданылатын «тиісті заң процедурасы» деп аталатын минималды стандарттарға сай орындалуы керек. Тиісті процедураға орай, «әділ, бейтарап сот» түсінігі кінәсіздік презумпциясы, айғақтарды ұсыну және тексеру, жалпы құқықтық қорғау, түсініктеме беруден бас тарту құқығы, істі тыңдау кезінде қорытынды сөз сөйлеу құқығы, апелляция құқығы және т.б. сияқты негізгі кепілдіктерді қамтиды. (Осымен қатар, 7.1 қағидасын қараңыз)