ПРИМЕРЫ
      принимая во внимание, что народы Объединенных Наций подтвердили в Уставе свою веру в основные права человека, в достоинство и ценность человеческой личности и в равноправие мужчин и женщин и решили содействовать социальному прогрессу и улучшению условий жизни при большей свободе; и
      Біріккен Ұлттар елдері өз Жарғысында негізгі адам құқықтарына, жеке адам басының қадір-қасиеті мен құндылығына және ерлер мен әйелдердің теңдігіне сенімдерін растап, әлеуметтік прогресс пен адамға ылайық өмір сүру деңгейін, нақтыланған бостандықтардан тыс, кең ауқымды бостандықтарды арттыруға жәрдемдесу керек деген шешімге келгендеріне назар аудара отырып,
      3. В том случае, если законодательные меры, запрещающие расовую дискриминацию, не будут достаточны, государству следует дополнить их административным механизмом по систематическому расследованию случаев расовой дискриминации, широкой системой юридических средств борьбы против актов расовой дискриминации, крупномасштабными образовательными и исследовательскими программами, предназначенными для борьбы против расовых предрассудков и расовой дискриминации, а также программами позитивных мер политического, социального, образовательного и культурного характера, способных содействовать достижению подлинного взаимоуважения между группами людей. При соответствующих обстоятельствах должны проводиться специальные программы для содействия улучшению положения групп, находящихся в неблагоприятных условиях и, когда речь идет о национальных группах, для их эффективного участия в процессе принятия решений в сообществе.
      3. Егер де нәсілдік дискриминацияға тиым салатын заңнамалық шаралар жеткіліксіз болған жағдайда мемлекет оларды нәсілдік дискриминация орын алған оқиғаларды жүйелі түрде тергеу бойынша әкімшілік механизмдермен, нәсілдік дискриминация актілеріне қарсы күресетін заңнамалық құралдардың кең ауқымды жүйесімен, нәсілдік нанымдар мен нәсілдік дискриминацияға қарсы күрес үшін арналған көлемді білімдік және зерттеу бағдарларамаларымен, сондай-ақ адам топтары арасындағы өзара шынайы сыйластыққа жетуге көмектесуге қабілетті саяси, әлеуметтік, білімдік және мәдени сипаттағы оңтайлы шаралар бағдарламаларымен толықтыруы тиіс. Белгілі бір жағдайлар орын алған кезде қолайсыз төмен жағдайларға тап болған топтардың жағдайларын жақсартуда қолғабыс ету үшін және мәселен, ұлттық топтар жайлы әңгіме қозғалғанда, қоғамдастықта шешімдер қабылдау барысына тиімді түрде қатысу үшін арнайы бағдарламалар өткізілуі тиіс.
      2. В плане расовых предрассудков, расистского поведения и практики специалисты в области естественных наук, социальных наук и культурных исследований, а также научные организации и ассоциации призваны проводить объективные исследования на широкой междисциплинарной основе; все государства должны поощрять их в этом.
      2. Нәсілдік нанымдар, нәсілшілдік іс-әрекет пен тәжірибе бойынша жарытылыстану ғылымдары, әлеуметтік ғылымдар және мәдени зерттеулер салаларындағы мамандар, сондай-ақ ғылыми ұйымдар мен ассоциациялар кең тәртіпаралық негізде объективті зерттеулер жүргізуге жұмылдырылған; ал барлық мемлекеттер оларды мұндай ортақ игілікті қызметте ынтылындырып отыруы қажет.
      Эти широкие основные цели касаются всеобъемлющей социальной политики в целом и направлены на оказание максимального содействия обеспечению благополучия несовершеннолетних, что сведет до минимума необходимость вмешательства со стороны системы правосудия в отношении несовершеннолетних, и, в свою очередь, уменьшит ущерб, который может быть нанесен каким-либо вмешательством вообще. Такие меры заботы в отношении молодежи, принимаемые до совершения правонарушений, являются основным содержанием политики, направленной на устранение необходимости применения настоящих Правил.
      Әлеуметтік саясатты жалпылама қозғайтын осы кең ауқымды, негізгі мақсаттар кәмелетке толмағандардың игілікті ғұмыры үшін барынша ықпалдасуға, құқық қорғау жүйесінің тарапынан араласу қажеттілігін мүмкіндігінше кемітуге, және өз кезегінде осындай қолсұғулардың себебінен болатын барлық зардаптарды азайтуға мүмкіндік беруге бағытталады. Мұндай жастарға қатысты, құқықбұзушылық жасалғанға дейінгі орындалатын шаралар – осы Ережелерді қолдану қажеттілігін болдырмауға бағытталған саясаттың негізгі мазмұны болып табылады.
      В правиле 2.2 дано определение понятия "несовершеннолетний" и "правонарушение" в качестве компонентов понятия "несовершеннолетний правонарушитель", являющегося основным предметом настоящих Минимальных стандартных правил (см., однако, также правила 3 и 4). Следует отметить, что возрастные пределы будут зависеть и будут прямо поставлены в зависимость от положений каждой правовой системы, тем самым полностью учитывая экономические, социальные, политические, культурные и правовые системы государств-членов. Поэтому понятие "несовершеннолетний" охватывает широкий возрастной диапазон от 7 до 18 лет или старше. Столь широкий диапазон представляется неизбежным ввиду многообразия национальных правовых систем и не умаляет значения настоящих Минимальных стандартных правил.
      2.2 қағидасында «кәмелетке толмаған» мен «құқық бұзушылық» түсініктеріне осы Минималды стандартты ережелердің негізгі мәні болып табылатын «кәмелетке толмаған құқық бұзушы» түсінігінің құрамдасы ретінде анықтама берілген (3 пен 4 қағидаларын да қараңыз). Алайда, жас ерекшеліктеріне қарай шектеулер әрбір жеке-жеке құқықтық жүйелерге мүше мемлекеттердің экономикалық, әлеуметтік, саяси, мәдени және құқықтық жүйелерін толықтай ескере отырып анықталады. Сондықтан, «кәмелетке толмаған» түсінігі 7 жастан 18 жасқа дейінгі, немесе одан да жоғары жас аралығындағы ауқымды қамтиды. Мұндай кең ауқым ұлттық құқықтық жүйелердің алуан түрлілігіне байланысты міндетті болып отыр және осы Минималды стандартты ережелердің мәнін төмендетпейді.
      Второй целью является соблюдение "принципа соразмерности". Этот принцип широко известен, как средство ограничения использования карательных санкций, выражающихся в основном в использовании принципа воздаяния по заслугам в соответствии с тяжестью правонарушения. Реакция на действия молодых правонарушителей должны основываться на учете не только тяжести правонарушения, но и особенностей личности. Индивидуальные особенности правонарушителя (например, социальный статус, положение в семье, ущерб, нанесенный правонарушителем, и прочие факторы, связанные с личностью правонарушителя) должны оказывать влияние на соразмерность ответных действий (например, принятие во внимание желания правонарушителя компенсировать ущерб, нанесенный жертве, или ее или его желание вести полноценную и полезную жизнь).
      Екінші нысан бойынша «шамаластық принципін» ұстану болып табылады. Аталмыш принцип құқық бұзушылықтың салмағына қарай жазасын кесу бойынша қолданылатын жазалау ықпалшараларын азайту құралы ретінде кең танылған.Жас құқық бұзушылардың құқық бұзышылық әрекетін сол әрекеттің ауырлығына байланысты емес, сондай-ақ құқық бұзушының жеке ерекшеліктері ескеріліп, бағаланады. Құқық бұзушының жеке ерекшеліктері (мысалға әлеуеметтік мәртебесі, отбасылық жағдайы, құқық бұзушының тигізген зардаптары және құқық бұзушы тұлғасына байланысты басқа да факторлар) оған қатысты қолданылатын амалдарға тең қатынаста болуы керек (мысалға, құқық бұзушының жәбірленушіге тигізген зардабын өтеу ниетін және оның толыққанды пайдалы өмір сүруге деген ықыласын ескере отырып).
      Вопрос об освобождении (правило 10.2) рассматривается незамедлительно судьей или другим компетентным должностным лицом. Под последним понимается любое лицо или учреждение в самом широком смысле этого понятия, включая органы общины или полицейские власти, имеющие полномочия на освобождение арестованного лица. (См. также Международный пакт о гражданских и политических правах, статья 9.3).
      Босату туралы мәселені (10.2 қағидасы) шұғыл түрде төреші немесе басқа құзіретті лауазымдық тұлға қарастырады. Лауазымдық тұлғаға кез-келген тұлға немесе өзінің кең мағынасындағы мекеме, атап айтқанда қамаудағыны босатуға құзіретті қауым немесе полиция билігі жатады. (Азаматтық және саяси құқықтар туралы Халықаралық пакт, 9.3 Бабын қараңыз).
      Согласуясь с резолюцией 8 шестого Конгресса Организации Объединенных Наций, подпункт b правила 17.1 способствует максимально широкому применению альтернатив заключению, учитывая необходимость удовлетворения конкретных потребностей молодежи. Поэтому следует полностью использовать весь диапазон существующих альтернативных мер и разрабатывать новые альтернативные меры с учетом требований безопасности общества. Максимально широко должна применяться система пробации путем вынесения условных приговоров, отсрочки и исполнения, постановлений советов и других видов решений.
      Біріккен Ұлттар Ұйымының алтыншы Конгресінің 8 қарарына сәйкес, 17.1 қағидасының b тармақшасы жастардың нақты қажеттіліктерін қанағаттандырумен бірге қамауға балама шараларды орындауға барынша ықпал етеді. Сондықтан, қолданыстағы шаралардың барлық өресін толықтай орындау керек және қоғамның қауіпсіздігін талаптарын ескере отырып жаңа балама шараларды жасақтау керек. Пробация жүйесі шартты үкімдерді шығару, уақтты шегеру, кеңес қаулыларын орындау және басқа да шешімдер арқылы барынша кең қолданылуы керек.
      18.1. В целях обеспечения большей гибкости и во избежание по возможности заключения в исправительные учреждения компетентный орган власти должен располагать при разрешении дела широким комплексом мер воздействия. Такими мерами, которые могут осуществляться в сочетании друг с другом, являются:
      18.1. Ыңғайлылық үшін және түзеу мекемелеріне қамаудан алдын алу үшін құзіретті орган ықпалдасу шараларының кең ауқымына құқылы болуы тиіс:
      a) Равноправное участие развитых и развивающихся стран в использовании достижений науки и техники, все более широкое применение науки и техники на благо социального развития общества;
      a) Ғылым мен техника жетістіктерін пайдалануда дамыған және дамып келе жатқан елдердің теңқұқылы қатысуы, қоғамның әлеуметтік игілігіне ғылым мен техниканың пайдалануы кең етек жайып келеді
      подчеркивая взаимозависимость экономического и социального развития в рамках более широкого процесса роста и преобразования, а также значение стратегии комплексного развития, которая полностью учитывает социальные аспекты на всех стадиях,
      өсім мен қайта құрудың аса кең үрдісі шеңберінде экономикалық және әлеуметтік дамудың өзара тәуелділігіне, сонымен қатар әлеуметтік аспектілерді барлық кезеңдерде толық ескеретін, кешенді даму стратегиясына ерекше көңіл бөліп,
      a) Предоставление полных демократических свобод профессиональным союзам, свободы ассоциаций для всех трудящихся, включая право на заключение коллективных договоров и забастовки, признание права создавать другие организации трудящихся; обеспечение возможности для более широкого участия профессиональных союзов в экономическом и социальном развитии; эффективное участие всех членов профессиональных союзов в решении экономических и социальных вопросов, затрагивающих их интересы;
      a) Кәсіби одақтарға толыққанды демократиялық еркіндіктерді, барлық жұмыскерлерге қауымдастық еркіндіктерді, соның ішінде ұжымдық келісім-шарттар жасасу мен ереуілдерге шығу құқықтарын беру, жұмыскерлердің өзге ұйымдарды құру құқықтарын мойындау; экономикалық және әлеуметтік дамуда кәсіби одақтардың аса кең көлемде қатысуына мүмкіндіктерді қамтамасыз ету; кәсіби одақтардың барлық мүшелері өз мүдделеріне қатысты экономикалық және әлеуметтік мәселелердің шешімі кезінде нәтижелі қатысуы
      c) Все более широкое применение науки и техники для социального и экономического развития; мероприятия по передаче развивающимся странам технических знаний, включая технологию производства и патенты, а также мероприятия по обмену этими знаниями.
      c) Әлеуметтік және экономикалық даму үшін ғылым мен техниканың аса кең қолданылуы; дамып келе жатқан мемлекеттерге техникалық білімдерді, соның ішінде өндіріс технологиясы мен патенттерді беру жөніндегі іс-шаралар, сонымен қатар осы білімдермен алмасуға қатысты шаралар.
      b) Возможно более широкое международное техническое, научное и культурное сотрудничество и взаимное использование опыта стран с различными экономическими и социальными системами и с различным уровнем развития на основе взаимной выгоды и строгого соблюдения и уважения национального суверенитета;
      b) Аса кең халықаралық, техникалық, ғылыми және мәдени ынтымақтастық және өзара пайда болатын, сондай-ақ қатаң түрде ұлттық егемендікті сақтау және құрметтеу негізінде түрлі экономикалық және әлеуметтік жүйелері бар мемлекеттер тәжірибесін өзара пайдалану мүмкіндігі
      признавая, что в мире все шире распространяется практика, когда важная медицинская деятельность выполняется работниками здравоохранения, не имеющими разрешения или не подготовленными в качестве врачей, такими как ассистенты врачей, фельдшеры, физиотерапевты и санитары,
      әлемде маңызды дәрігерлік қызмет дәрігердің көмекшісі, фельдшер, физиотерапевт және санитарлар сынды, оған рұқсаты жоқ немесе дәрігерлер ретінде дайындалмаған денсаулық сақтау саласының қызметкрлермен орныдалатын тәжірибе кең етек жайғанын тани отырып,
      Генеральный секретарь распространяет Минимальные стандартные правила и настоящие процедуры применения на возможно большем количестве языков и обеспечивает доступ к ним всех государств, заинтересованных межправительственных и неправительственных организаций, с тем чтобы добиться максимально широкого распространения Правил и настоящих процедур их применения.
      Бас хатшы Ең төменгі стандарттық ережелер мен оның қолданысының қазіргі іс-шараларының кең ауқымда таралуына қол жеткізу үшін Ең төменгі стандарттық ережелер мен оның қолданысының қазіргі іс-шараларының қолданысын кең ауқымдағы тілдерде таралуын және барлық мемлекеттердің қызығушылық танытқан үкіметаралық и үкіметтік емес ұйымдардың қол жеткізуін қамтамасыз етеді.
      Необходимость в самом широком распространении Минимальных стандартных правил очевидна. Для обеспечения более эффективного распространения и применения Правил важно осуществлять тесное сотрудничество со всеми соответствующими межправительственными и неправительственными организациями. Секретариат поэтому должен поддерживать тесные контакты с такими организациями и предоставлять в их распоряжение соответствующие данные и информацию. Он должен также поощрять распространение информации этими организациями о Минимальных стандартных правилах и процедурах их применения.
      Ең төменгі стандарттық ережелерді кең ауқымда тарату қажеттілігі түсінікті. Ереженің қолданысы мен оны тиімді таратуды қамтамасыз ету үшін барлық үкіметаралық және үкіметтік емес ұйымдармен тығыз байланыста жүзеге асыру қажет. Сол себепті хатшы осындай ұйымдармен тығыз байланысты қамтамасыз етіп, олардың билігіне тиісті мағлұматтар мен ақпараттарды ұсынуға міндетті. Хатшы Ең төменгі стандарттық ережелер мен оның қолданысының қазіргі іс-шаралары ақпаратының осы мекемелерге таралуын мадақтауға міндетті.
      Необходимо обеспечить такое положение, при котором все соответствующие органы Организации Объединенных Наций включали бы в свою документацию Правила и процедуры их применения или делали ссылки на них, что содействовало бы более широкому распространению Правил и ознакомлению с ними специализированных учреждений, правительств, межправительственных и неправительственных организаций и широкой общественности и способствовало бы также приверженности Экономического и Социального Совета и Генеральной Ассамблеи делу их применения.
      Ереженің кең ауқымда қолданысын және тиісті мекемелерді, үкіметтік, үкіметаралық және үкіметтік емес ұйымдарды, кең ауқымды қоғамдық дамуды, Экономикалық және Әлеуметтік кеңестің және Бас Ассамблея істерінің қолданысындағы адалдыққа көмектесетіндей, Біріккен Ұлттар Ұйымына қатысты барлық мекемелер өздерінің құжаттарына ереже мен оның іс-шараларының қолданысын немесе оларға сілтеме жасайтындай қағидамен қамтамасыз ету қажет.
      1. Следует способствовать возвращению правонарушителей к нормальной жизни в обществе, содействуя как можно более скорому возвращению лиц, осужденных за уголовное преступление за рубежом, в страну их гражданства или постоянного местожительства для отбывания наказания. В соответствии с вышеизложенным государства должны оказывать друг другу самое широкое содействие.
      1. Шет елде қылмытық іс үшін жаза кесілгендердің олардың азаматтығы елдеріне немесе жазасын өтеу үшін тұрғылықты орнына тездетіп қайтуына жәрдемдесу арқылы құқық бұзушылардың қоғамдағы қалыпты өмірге қайтып оралуына мүмкіндік беру керек. Жоғарда айтылғанға сәйкес мемлекеттер бір-біріне кең түрде жәрдем жасауы тиіс.
      принимая во внимание, что народы Объединенных Наций подтвердили в Уставе свою веру в основные права человека, в достоинство и ценность человеческой личности и в равноправие мужчин и женщин и решили содействовать социальному прогрессу и улучшению условий жизни при большей свободе; и
      Біріккен Ұлттар елдері өз Жарғысында негізгі адам құқықтарына, жеке адам басының қадір-қасиеті мен құндылығына және ерлер мен әйелдердің теңдігіне сенімдерін растап, әлеуметтік прогресс пен адамға ылайық өмір сүру деңгейін, нақтыланған бостандықтардан тыс, кең ауқымды бостандықтарды арттыруға жәрдемдесу керек деген шешімге келгендеріне назар аудара отырып,