білім жүйесі - Примеры

ПРИМЕРЫ

Признание риска для человечества, связанного с применением науки, в отдельных случаях не должно порождать сопротивление по отношению к науке, а, наоборот, должно способствовать распространению среди общественности подлинной научной позиции, которая состоит не в накоплении фактов, а в проявлении критического духа и способности постоянно все подвергать сомнению. Борьба против расизма во всех ее формах требует широкого участия ученых в этой просветительной деятельности, в частности благодаря использованию всей системы образования и средств информации.

Адамзат үшін ғылымды пайдаланумен байланысты қауіпті мойындау белгілі бір жағдайларда ғылымға қатысты қарсылықты туындатпауы қажет, керісінше деректерді жинау болып емес, әрқашанда барлығын күмандарға душар ететін сынамалық рух пен қабілетті көрсету болып табылатын шынайы ғылыми ұстанымның қоғам арасында таратылуына септігін тигізуі тиіс. Қандай да бір түрі болса да нәсілшілдікке қарсы күрес осы ағартушылық қызметте, негізінен бүкіл білім жүйесі мен ақпарат құралдарын пайдалана отырып ғалымдардың кеңінен қатысуын талап етеді.

провозглашает настоящую Всеобщую декларацию прав человека в качестве задачи, к выполнению которой должны стремиться все народы и государства с тем, чтобы каждый человек и каждый орган общества, постоянно имея в виду настоящую Декларацию, стремились путем просвещения и образования содействовать уважению этих прав и свобод и обеспечению, путем национальных и международных прогрессивных мероприятий, всеобщего и эффективного признания и осуществления их как среди народов государств-членов Организации, так и среди народов территорий, находящихся под их юрисдикцией.

Адам құқықтарының жалпыға бірдей Декларациясын бүкіл халықтар мен мемлекеттердің ұмтылыстары арқылы әр адаммен қатар, қоғамның әр органы осы декларацияны үнемі жадында тұтып, білім беру және ағарту жұмыстары арқылы осы құқықтар мен бостандықтарды қадір тұтуға ықпал жасап, ұлттық халықаралық шаралар арқылы Ұйымның мүше-мемлекеттерінің халықтарымен қоса, олардың юрисдикциясына қарасты территориялардың халықтары арасында да, жалпыға бірдей тиімді түрде танылып, жүзеге асырылуы үшін алға қойылған мақсат ретінде жария етіп отыр.

1. Каждый человек имеет право на образование. Образование должно быть бесплатным по меньшей мере в том, что касается начального и общего образования. Начальное образование должно быть обязательным. Техническое и профессиональное образование должно быть общедоступным, и высшее образование должно быть одинаково доступным для всех на основе способностей каждого.

1. Әр адамның білім алуға құқығы бар. Білім беру, ең болмағанда бастауыш және жалпы білім, тегін болуы тиіс. Бастауыш білім баршаға міндетті болуы тиіс. Техникалық және кәсіптік білім көпшіліктің қолы жетерліктей болуы тиіс және жоғары білім де, әркімнің қабілетіне қарай көпшіліктің қолы жетерліктей болуы тиіс.

3. Родители имеют право приоритета в выборе вида образования для своих малолетних детей.

3. Ата-аналардың өздерінің жас балаларына білім беру түрін таңдауда құқығы басымды.

сознавая, что государства - участники Международных пактов о правах человека обязуются обеспечить осуществление прав, провозглашенных в этих пактах, без какой - либо дискриминации в отношении расы, цвета кожи, пола, языка, религии, политических или иных убеждений, национального или социального происхождения, имущественного положения, рождения или иного обстоятельства,

Адам құқықтарының жалпыға бірдей Декларациясын бүкіл халықтар мен мемлекеттердің ұмтылыстары арқылы әр адаммен қатар, қоғамның әр органы осы декларацияны үнемі жадында тұтып, білім беру және ағарту жұмыстары арқылы осы құқықтар мен бостандықтарды қадір тұтуға ықпал жасап, ұлттық халықаралық шаралар арқылы Ұйымның мүше-мемлекеттерінің халықтарымен қоса, олардың юрисдикциясына қарасты территорялардың халықтары арасында да, жалпыға бірдей тиімді түрде танылып, жүзеге асырылуы үшін алға қойылған мақсат ретінде жария етіп отырып,

с) правом на охрану здоровья, медицинское обслуживание, социальное обеспечение, социальное обслуживание, образование и отдых при условии, что они выполняют требования согласно соответствующим правилам и что это не возлагает на ресурсы государства чрезмерного бремени.

с) денсаулығын сақтауға, медициналық қызмет көрсетулерді пайдалануға, әлеуметтік қызмет көрсетулерді пайдалануға, білім алуға және демалуға құқылы, олар оны сәйкес талаптар бойынша орындайды және онда мемлекеттік ресурстарды шектен тыс пайдалану ұсынылмайды.

2. Каждый ребенок имеет право на доступ к образованию в области религии или убеждений в соответствии с желаниями его родителей или, в соответствующих случаях, законных опекунов и не принуждается к обучению в области религии или убеждений вопреки желаниям его родителей или законных опекунов, причем руководящим принципом являются интересы ребенка.

2. Әрбір бала ата-анасының немесе тиісті жағдайларда, заңдық қамқоршылардың қалауына сәйкес дін немесе наным-сенім саласында қолжетімді білім алуға құқылы және оның ата-анасы немесе заңдық қамқоршылардың қалауларына қайшы келіп, дін немесе наным-сенім саласында білім алуға мәжбүрленбейді, баланың мүддесі басшылықты принцип болып табылады.

6. Инвалиды имеют право на медицинское, психическое или функциональное лечение, включая протезные и ортопедические аппараты, на восстановление здоровья и положения в обществе, на образование, ремесленную профессиональную подготовку и восстановление трудоспособности, на помощь, консультации, на услуги по трудоустройству и другие виды обслуживания, которые позволят им максимально проявить свои возможности и способности и ускорят процесс их социальной интеграции или реинтеграции.

6. Мүгедектер медициналық, психикалық немесе функционалдық емделуге, оның ішінде протездік және ортопедиялық аппараттарға, денсаулығын және қоғамдағы жағдайын қалпына келтіруге, білім алуға, кәсіптік қолөнер дайындығына және еңбекке жарамдылығын қалпына келтіруге, көмек алуға, кеңес алуға, жұмысқа орналастыру қызметтерін алуға және тағы басқа да оларға өз қабілеттері мен мүмкіндіктерін максималды түрде көрсетуге мүмкіндік беретін, олардың әлеуметтік интеграциясы немесе реинтеграциясын тездететін қызмет көрсету түрлеріне құқылы.

напоминая также международные акты, уже принятые ЮНЕСКО, и в частности Конвенцию и Рекомендацию о борьбе с дискриминацией в области образования, Рекомендацию о положении учителей, Декларацию принципов международного культурного сотрудничества, Рекомендацию о воспитании в духе международного взаимопонимания, сотрудничества и мира и воспитании в духе уважения прав человека и основных свобод, Рекомендацию о статусе научно-исследовательских работников и Рекомендацию об участии народных масс в культурной жизни и их вкладе в развитие культуры,

сондай-ақ, ЮНЕСКО қабылдаған халықаралық актілерді, оның ішінде негізінен білім саласындағы дискриминациямен күрес туралы Ұсыныс пен Конвенцияны, мұғалімдер жағдайы туралы Ұсынысты, халықаралық мәдени ынтымақтастық қағидаларының Декларациясын, халықаралық өзара түсіністік, ынтымақтастық пен бейбітшілік рухымен тәрбиелеу және адам құқықтары мен негізгі бостандықтарын құрметтеу рухымен тәрбиелеу туралы Ұсынысты, ғылыми-зерттеу қызметкерлерінің мәртебесі туралы Ұсынысты, мәдени өмірде халық бұқарасының қатысуы және мәдениеттің дамуына үлес қосуы туралы Ұсынысты еске сала отырып,

1. Культура, являющаяся творением всех людей и общим достоянием человечества, и образование, в самом широком смысле этого слова, предоставляют мужчинам и женщинам все более эффективные средства адаптации, позволяющие им не только утверждать, что они рождаются равными в достоинстве и правах, но также признавать, что они должны уважать право всех групп людей на культурную самобытность и на развитие своей собственной культурной жизни в национальных и международных рамках, при этом имеется в виду, что каждая группа сама свободно решает вопрос о сохранении и, в случае необходимости, об адаптации или обогащении ценностей, которые она считает основополагающими для ее самобытности.

1. Бүкіл адамзаттың жаратқан туындысы және адамзаттың ортақ игілігі болып табылатын мәдениет пен сөз мәнінің тамыры тереңде жатқан білім ер адамдар мен әйелдерге аса тиімді бейімделу құралдарын ұсынады, оларға теңдей ар-намыспен және құқықтармен туылатынын растауға мүмкіндік беріп қана қоймай, сонымен қатар ұлттық және халықаралық деңгей шегінде өздерінің мәдени өмірлерін дамыту және мәдени тұрмыс қалыптастыру мақсатында барлық адам топтарының құқықтарын құрметтеуі қажет. Бұл ретте, әрбір топ тұрмыстық өмірі үшін қажетті негіз болып табылады деп білген өз құндылықтарын сақтау, қажет болған жағдайда бейімдеу немесе байыту туралы мәселені қалауынша шешуге ерікті.

2. Государство, в соответствии со своими конституционными принципами и процедурами, а также все компетентные органы и все работники образования несут ответственность за то, чтобы ресурсы в области образования всех стран использовались для борьбы с расизмом, в частности добиваясь того, чтобы в программах и учебниках отводилось место научным и этическим понятиям о единстве и различиях людей и не допускалось проведения различий, унижающих достоинство какого-нибудь народа; обеспечивая подготовку преподавательского состава в этих целях, предоставляя ресурсы школьной системы в распоряжение всех групп населения без ограничения или расовой дискриминации и принимая меры, способные устранить ограничения, от которых страдают отдельные расовые или этнические группы как в отношении уровня образования, так и в отношении уровня жизни, и в особенности для того, чтобы избежать перенесения этих ограничений на детей.

2. Мемлекет өзінің конституциялық қағидалары мен ұстанымдарына сәйкес, сонымен қатар барлық құзыретті органдар мен барлық білім қызметкерлері барлық мемлекеттердің білім саласындағы ресурстарының нәсілшілдікпен күрес мақсатында пайдаланылуы үшін жауапкершілік тартады, атап айтқанда, бағдарламалар мен оқулықтарда адамдардың бірлігі мен еркшеліктері жайлы ғылыми да этикалық ұғымдарға да назар аударылып, орын берілуі тиіс және де қандай да бір халықтың абыройын төмендететін айырмашылықтардың нұсқалуына жол берілмеуі тиіс; осы мақсатта оқытушылар құрамының дайындығы қамтамасыздандырылып, қандай да бір шектеулер немесе нәсілдік дискриминациясыз барлық тұрғындар топтарына мектеп жүйесінің қорлары ұсынылуы тиіс; және де білім деңгейіне қатысты, сондай-ақ тұрмыстық деңгейіне қатысты жекелеген нәсілдік немесе этникалық топтарға жапа шектіретін шектеулерді жоюға бағытталған іс-шараларды қолға алу қажет, себебі мұндай шектеулердің балаларға ауысу қаупі төнуінің алдын алу шараларын қолданбасқа болмайды.

2. Особые меры должны приниматься в целях обеспечения равенства в достоинстве и правах отдельных лиц и групп людей везде, где это необходимо, не допуская того, чтобы эти меры принимали характер, который мог бы казаться дискриминационным в расовом отношении. В этой связи особое внимание следует уделять расовым или этническим группам, находящимся в неблагоприятных социальных или экономических условиях, с тем чтобы обеспечить им на основе полного равенства, без дискриминации и ограничений защиту путем принятия законов и постановлений, а также пользование существующими социальными благами, в частности в отношении жилья, обеспечения работой и здравоохранения, уважать самобытность их культуры и их ценностей, содействовать, в частности посредством образования, их социальному и профессиональному прогрессу.

2. Жеке тұлғалар мен адамдар топтарының абыройы мен құқықтарының теңдігін қамтамасыздандыру мақсатында қажет болған барлық жерде тиісті шаралар қолданылуы тиіс, алайда аталмыш шаралардың нәсілдік жағынан дискриминациялық сипат танытуына жол берілмеуі тиіс. Сондықтан да қолайсыз әлеуметтік немесе экономикалық жағдайларға тап болған нәсілдік немесе этникалық топтарға ерекше назар аударылуы қажет, себебі зңдар мен қаулылар қабылдау арқылы оларға дискриминация мен шектеулерсіз толыққанды теңдік негізінде қорғау, сондай-ақ тұрғын үй, жұмыспен, денсаулық сақтау қызметтерімен қамтамасыздандыру, өзіндік мәдениет пен құндылықтарын құрметтеу, білім беру арқылы олардың әлеуметтік және кәсіптік ілгерілеуіне ат салысу секілді әлеуметтік игіліктерді пайдалануын қамтамасыз ету қажет.

1.2. Государства-члены должны стремиться к созданию условий, позволящих обеспечить содержательную жизнь подростка в обществе, которая, в тот период жизни, когда она или он наиболее склонны к неправильному поведению, будет благоприятствовать процессу развития личности и получения образования, в максимальной степени свободному от возможности совершения преступлений и правонарушений.

1.2. Қатысушы мемлекеттер жас өспірімдердің қоғамдағы мағыналы өмірі үшін оның бұрыс әрекеттерге бейім тұратын шағында, оның тұлғалық дамуына және қылмыстар мен құқық бұзушылықтардан барынша ада білім алуына септігін тигізетін жағдайлар жасауға ұмтылуы тиіс.

13.5. Во время пребывания под стражей несовершеннолетним должен обеспечиваться уход, защита и вся необходимая индивидуальная помощь социальная, психологическая, медицинская, физическая, а также помощь в области образования и профессиональной подготовки, - которые им могут потребоваться ввиду их возраста, пола и личности.

13.5. Абақтыда орналасқан кезінде кәмелетке толмағандарға күтім, қорғаныш және басқа да қажетті жеке әлеуметтік, психологиялық, медициналық, физикалық көмектер берілуі тиіс, сондай-ақ олардың жас ерекшелігіне, жынысына және тұлғалық ерекшелігіне қарай қажет болатын білім және кәсіби әзірлік саласындағы көмектер берілуі керек.

Поэтому основные положения, изложенные в правиле 17.1, в частности в подпунктах а и с, следует воспринимать главным образом как практические руководящие принципы, которые должны служить общей отправной точкой; при учете их соответствующими органами (см. также правило 5) они могли бы в значительной степени способствовать обеспечению защиты основных прав несовершеннолетних правонарушителей, в особенности основных прав на развитие личности и образование.

Сондықтан, 17.1 қағидасында баяндалған негізгі ережелер, әсіресе а және с тармақшаларындағы қағидаларды негізгі басым принциптер ретінде қабылдаған жөн; оларды тиісті органдар ескерген кезде (5 қағиданы қараңыз), олар кәмелетке толмаған құқық бұзушылардың негізгі құқықтарын, айрықша тұлғалық дамуы мен білім алуына қатысты құқықтарын қорғауға ықпал етер еді.

Цель правила 19 заключается в ограничении содержания в исправительных учреждениях в двух отношениях: количественном ("крайняя мера") и временном ("минимального срока"). В правиле 19 отражен один из руководящих принципов резолюции 4 шестого Конгресса Организации Объединенных Наций: несовершеннолетний нарушитель не должен заключаться в тюрьму, за исключением тех случаев, когда не имеется других соответствующих мер. Поэтому в данном правиле содержится призыв к тому, чтобы в тех случаях, когда несовершеннолетний должен быть помещен в исправительное учреждение, лишение свободы должно быть ограничено минимально необходимым сроком и при этом должны быть осуществлены специальные организационные мероприятия по содержанию несовершеннолетнего и учтены различные типы правонарушений и учреждений. Фактически, предпочтение должно отдаваться "открытым" учреждениям перед "закрытыми". Кроме того, все учреждения должны быть исправительного или образовательного типа, а не тюремного.

19 қағиданың негізгі міндеті мына екі қатынасқа байланысты түзеу мекемелерінде ұстауды тыю болып табылады: мөлшерлік қатынас («төтенше шара») және уақыттық қатынас («минималды мерзім»). 19 қағидада Біріккен Ұлттар Ұйымының алтыншы Конгресінде қабылданған 4 қарарындағы негізі басым принциптердің бірі аталған: кәмелетке толмаған құқық бұзушы басқа тиісті шаралар қалмаған болмаса, түрмеге қамалмауы тиіс. Сондықтан, осы қағидада кәмелетке толмаған құқық бұзушы түзеу мекемесіне отырғызылуға мәжбүр болған жағдайда, оның бас бостандығын шектеу барынша аз мерзімге тағайындалуы керек және бұл ретте кәмелетке толмаған құқық бұзушыны ұстау бойынша арнайы ұйымдастырушылық шаралар жүргізілуі тиіс және құқық бұзушылықтың түрлері мен мекемелер ескерілуі тиіс. Негізінде, «жабық» мекемелерге қарағанда «ашық» мекемелерге басымдық берілуі тиіс. Сондай-ақ, барлық мекемелер түрме түріндегі емес, түзеу немесе білім беру түрінде болуы керек.

Лица, в компетенцию которых входит принятие решений в отношении несовершеннолетних, могут иметь самую различную квалификацию (магистры в Соединенном Королевстве Великобритании и Северной Ирландии и в регионах, находящихся под влиянием системы общего права; судьи, имеющие юридическое образование, в странах, использующих римское право, и в регионах, на которые распространяется их влияние; выборные или назначаемые лица, не являющиеся профессионалами-юристами, или юристы в других странах, члены общинных советов и т.д.). Все эти лица должны иметь минимальную подготовку в области права, социологии, психологии, криминологии и наук о поведении. Это требование имеет столь же важное значение, как и организационная специализация и независимость компетентного органа власти.

Кәмелетке толмаған құқық бұзушыларға қатысты құзіреті бар тұлғалардың біліктілігі әртүрлі болуы мүмкін (мысалға, Ұлыбритания Біріккен Корольдігіндегі және Солтүстік Ирландиядағы магистрлер, сондай-ақ жалпы құқықтық жүйесі бар аумақтардағы магистрлер; римдік құқық тәжірибесін қолданатын елдерде білім алған төрешілер, және римдік құқықтың билігі жүрмейтін елдерде білім алған сот-төрешілері; кәсіпқой-заңгер болып табылмайтын таңдаулы немесе тағайындалған тұлғалар, немесе басқа мемлекеттердегі заңгерлер, қауымдық кеңестердің мүшелері және т.б.). Аталмыш осы тұлғалардың барлығы да құқық саласында, әлеуметтану, психология, криминология және мінез-құлық туралы ғылымдар саласында минималды әзірлігі болуы тиіс. Бұл талаптың маңыздылығы ұйымдық мамандандырылу мен құзіретті органның тәуелсіздігі маңыздылығымен теңбе тең.

24.1. Следует прилагать усилия для предоставления несовершеннолетним на всех этапах судебного разбирательства необходимой помощи, такой как обеспечение жильем, получение образования или профессиональной подготовки, трудоустройство или любая другая помощь, которая может оказаться полезной и практичной в целях содействия процессу перевоспитания.

24.1. Кәмелетке толмаған құқық бұзушыларға сот ісінің барлық кезеңінде қажетті көмек беруді қамтамасыз ету керек, мысалға алғанда, тұрғын үймен қамту, білім алуға немесе кәсіби дайындықтан өтуге, жұмысқа тұруға немесе басқа да қажет болатын көмектер беруге күш салу керек.

26.2. Несовершеннолетним в исправительных учреждениях должен обеспечиваться уход, защита и вся необходимая помощь - социальная, психологическая, медицинская, физическая, а также помощь в области образования и профессиональной подготовки, - которые им могут потребоваться с учетом их возраста, пола и личности, а также интересов их полноценного развития.

26.2. Түзеу мекемелеріндегі кәмелетке толмаған құқық бұзушыларға күтім, қорғаныш және басқа да қажетті көмекті олардың жас ерекшеліктерін, жыныстық және тұлғалық ерекшеліктерін және олардың толыққанды дамуына керекті мүдделерді ескере отырып, қамтамасыз ету керек, айрықша әлеуметтік, психологиялық, медициналық, физикалық, сондай-ақ білім беру және кәсіби дайындық саласындағы қажет болуы мүмкін жәрдемдерді беру керек.

Право посещения заключенных (правило 26.5) вытекает из положений правил 7.1, 10.1, 15.2 и 18.2. Межминистерское и межведомственное сотрудничество (правило 26.6) имеет особо важное значение для общего повышения качества обращения с правонарушителями в исправительных учреждениях и их профессионального обучения.

Қамаудағылармен көрісу құқығы (26.5 қағидасы) 7.1, 10.1 жән 15.2, сондай-ақ 18.2 ережелердің аясында тарқатылады. Түзеу мекемелерінде орналасқан құқық бұзушылармен қарым-қатынас жасау сапасын және осымен бірге түзеу мекемелеріндегі құқық бұзушылардың кәсіби білім алу сапасын арттырудағы ерекше рөл ойнайтын негізгі жол ретінде министрлік аралық және ведомство аралық ынтымақтастықты (26.6 қағида) нығайту болып табылатыны күмансыз.

40. Каждое заведение должно иметь библиотеку, доступную для всех категорий заключенных и содержащую книги как развлекательного, так и образовательного содержания. Всех заключенных следует поощрять к пользованию библиотекой.

40. Әрбір мекемеде барлық қамаудағылар санатына қолжетімді қөңіл көтеретін, сонымен бірге білім алуға арналған кітаптары бар кітапхана болуы тиіс. Барлық қамаудағыларды кітапхананы пайдалануға ынталандыру керек.

77. 1) Заключенным, способным извлечь из этого пользу, следует обеспечивать возможность дальнейшего образования, включая религиозное воспитание в странах, где таковое допускается. Обучение неграмотных и молодежи следует считать обязательным, и органы тюремного управления должны обращать на него особое внимание.

77. 1) Оқудан пайда таба білетін қамаудағыларға ары қарай білім алу мүмкіндігін, рұқсат етілген елдерде діни тәрбие алуды қосқанда, қамтамасыз ету керек. Сауатсыздарды және жастарды оқытуды міндетті деп есептеген жөн және түрме басқармасы бұған ерекше назар аударуы тиіс.

2) Обучение заключенных следует по мере возможности увязывать с действующей в стране системой образования, с тем чтобы освобождаемые заключенные могли учиться и далее без затруднений.

2) Бостандыққа шыққасын қамаудағылар мүмкіндігінше ары қарай қиындықсыз оқуы үшін қамаудағыларды оқытуды елде қолданылатын білім беру жүйесімен байланыстыру қажет.

2. Умственно-отсталое лицо имеет право на надлежащее медицинское обслуживание и лечение, а также право на образование, обучение, восстановление трудоспособности и покровительство, которые позволят ему развивать свои способности и максимальные возможности.

2. Ақыл-есі кем тұлға тиісті түрде медициналық қызметке және ем алуға құқылы, сондай-ақ өз қабілеттері мен бар мүмкіндіктерін дамытуға мүмкіндік беретіндей білім алуға, оқуға, еңбекке жарамдылығын қалпына келтіруге және қамқорлыққа құқылы.

e) Искоренение неграмотности, обеспечение права на всеобщий доступ к культуре и на бесплатное обязательное обучение на начальном уровне и на бесплатное обучение на всех уровнях; повышение общего уровня образования на протяжении всей жизни;

e) Сауатсыздықты мүлдем жою, жалпыға ортақ мәдениетке деген қолжетімділік, бастауыш деңгейде тегін міндетті оқу және барлық деңгейде тегін оқу құқығын қамтамасыз ету; өмір бойына білім алудың жалпы деңгейін арттыру

d) Распространение социальной информации на национальном и международном уровнях, с тем чтобы доводить до сведения населения изменяющиеся обстоятельства в обществе в целом и просвещать потребителя.

d) Халықты жалпы қоғамда өзгеріске ұшырап жатқан жағдайлар туралы хабардар ету және тұтынушыға білім беру мақсатында ұлттық және халықаралық деңгейлерде әлеуметтік ақпаратты тарату.

d) Принятие надлежащих мер по восстановлению трудоспособности лиц с умственными или физическими недостатками, особенно детей и молодежи, с тем чтобы помочь им в возможно полной мере стать полезными членами общества; такие меры должны включать предоставление лечения и технических приспособлений, возможностей образования, профессиональной и социальной ориентации, обучения и льгот при трудоустройстве, а также предоставление других видов необходимой помощи, создание социальных условий, в которых нетрудоспособные лица не подвергались бы дискриминации из-за своих недостатков.

d) Ақыл-ой және физикалық кемшіліктері бар адамдар, әсіресе жастар мен балалар толыққанды түрде қоғамның пайдалы мүшелері болуына көмек беру мақсатында, олардың еңбекке жарамсыздығын қалпына келтіру жөнінде тиісті шараларды қабылдау; бұндай шаралар емдеу және техникалық бейімдеулерді, білім алу, кәсіби және әлеуметтік бағыт алу, жұмысқа орналасу кезінде оқу және жеңілдіктерге ие болу мүмкіндіктерін, сонымен қатар қажетті көмектің өзге түрлерін беруді, еңбекке жарамсыз тұлғалар өз кемшіліктері салдарынан кемсітушілікке тап болмайтын әлеуметтік жағдайларды жасауды қамтиды.

b) Принятие мер в целях ускорения расширения и улучшения общего профессионального и технического образования, подготовки и переподготовки кадров, что должно обеспечиваться бесплатно на всех уровнях;

b) Жалпы кәсіби және техникалық білім беруді кеңейту мен жақсартуын тездету, кадрларды дайындау және қайта дайындау мақсатында, бұл барлық деңгейлерде тегін қамтамасыз етілуі тиіс, шараларды қабылдау

c) Повышение общего уровня образования; развитие и расширение национальных средств массовой информации, их рациональное и полное использование для обеспечения беспрерывного процесса образования всего населения и поощрения участия его в области социального развития; конструктивное использование свободного времени, особенно времени детей и подростков;

c) Білімнің жалпы деңгейін жоғарылату; ұлттық бұқаралық ақпарат құралдарын дамыту және кеңейту, барлық халыққа білім берудің үздіксіз үдерісін қамтамасыз ету және әлеуметтік даму саласында оның қатысуын ынталандыру үшін оларды рационалды және толық пайдалану; адамдардың, әсіресе балалар мен жасөспірімдердің бос уақытын сындарлы пайдалану

b) Разработка и введение в необходимых случаях программ в области народонаселения в рамках национальной демографической политики и в качестве составной части общего медицинского обслуживания, в том числе программ обучения, подготовки персонала и предоставления семьям знаний и средств, которые дали бы им возможность осуществлять свое право на свободное и ответственное решение вопроса о числе детей и промежутках между их рождением;

b) Ұлттық демографиялық саясат шеңберінде және жалпы медициналық қызмет көрсетудің маңызды бөлігі ретінде тұрғылықты халық саласындағы бағдарламаларды, соның ішінде қызметкерлерді оқыту, дайындау бағдарламаларды қажетті жағдайларда әзірлеу және енгізу, сонымен қатар отбасыларға балалар саны және олардың туылуы арасындағы мерзімі мәселелеріне қатысты еркін әрі жауапты шешім қабылдауда өз құқығын жүзеге асыру мүмкіндігін бере алатын білім мен амалдарды ұсыну

a) Усиление международного сотрудничества в целях обеспечения международного обмена информацией, знаниями и опытом в области социального прогресса и развития;

a) Әлеуметтік ілгерілеу мен даму саласындағы халықаралық ақпаратпен, білім және тәжірибемен алмасуды қамтамасыз ету мақсатында халықаралық ынтымақтастықты күшейту

3. Родители имеют право приоритета в выборе вида образования для своих малолетних детей.

3. Ата-аналардың өздерінің жас балаларына білім беру түрін таңдауда құқығы басымды.

5.1. Система правосудия в отношении несовершеннолетних направлена в первую очередь на обеспечение благополучия несовершеннолетнего и обеспечения того, чтобы любые меры воздействия на несовершеннолетних правонарушителей были всегда соизмеримы как с особенностями личности правонарушителя, так и с обстоятельствами правонарушения.

5.1. Кәмелетке толмағандарға қатысты сот төрелігінің жүйесі ең бірінші кезекте кәмелетке толмағандардың игілігіне және кез-келген ықпалдасу шарасының оның тұлғалық ерекшеліктерін және олар тап болған жағдайлардың ерекшеліктерін ескеруін қамтамасыз етуге бағытталады.

Согласуясь с резолюцией 8 шестого Конгресса Организации Объединенных Наций, подпункт b правила 17.1 способствует максимально широкому применению альтернатив заключению, учитывая необходимость удовлетворения конкретных потребностей молодежи. Поэтому следует полностью использовать весь диапазон существующих альтернативных мер и разрабатывать новые альтернативные меры с учетом требований безопасности общества. Максимально широко должна применяться система пробации путем вынесения условных приговоров, отсрочки и исполнения, постановлений советов и других видов решений.

Біріккен Ұлттар Ұйымының алтыншы Конгресінің 8 қарарына сәйкес, 17.1 қағидасының b тармақшасы жастардың нақты қажеттіліктерін қанағаттандырумен бірге қамауға балама шараларды орындауға барынша ықпал етеді. Сондықтан, қолданыстағы шаралардың барлық өресін толықтай орындау керек және қоғамның қауіпсіздігін талаптарын ескере отырып жаңа балама шараларды жасақтау керек. Пробация жүйесі шартты үкімдерді шығару, уақтты шегеру, кеңес қаулыларын орындау және басқа да шешімдер арқылы барынша кең қолданылуы керек.

В случае условного освобождения правонарушителей из исправительного учреждения необходимо предусмотреть помощь и надзор со стороны должностного лица системы пробации или другого должностного лица (в частности в странах, где система пробации еще не применяется), а также поощрять оказание поддержки со стороны общины.

Кәмелетке толмаған құқық бұзушы түзеу мекемесінен еркіндікке шартты түрде босатылған кезде, пробация жүйесінің немесе басқа да лауазымдық тұлға тарапынан (әсіресе, пробация жүйесі ендірілмеген елдерде) болатын жәрдем мен бақылауды қарастырған жөн, сонымен қатар ұйымдардың тарапынан қолдау көрсетілгені дұрыс.

57. Заключение и другие меры, изолирующие правонарушителя от окружающего мира, причиняют ему страдания уже в силу того, что они отнимают у него право на самоопределение, поскольку они лишают его свободы. Поэтому, за исключением случаев, когда сегрегация представляется оправданной или когда этого требуют соображения дисциплины, тюремная система не должна усугублять страдания, вытекающие из этого положения.

57. Қамау және құқық бұзушыны қоршаған ортадан оқшаулайтын басқа да шаралар оған жапа шектіреді, себебі оны бостандығынан айыратын болғандықтан, одан өзін-өзі билеу құқығы да тартып алынады. Сол себепті, бөлектеу орынды деп табылған немесе бұны тәртіпті сақтау талап еткен ерекше жағдайлардан басқа кезде, түрме жүйесі осындай жағдайда туындайтын азап шегуді тереңдетпегені жөн.

63. 1) Проведение в жизнь этих принципов требует индивидуального подхода к заключенным, а следовательно, и наличия гибкой системы классификации их по группам; желательно поэтому, чтобы такие группы помещались в отдельных заведениях, подходящих для работы с каждой из них.

63. 1) Осы принциптерді өмірде жүзеге асыру қамаудағылармен жеке тіл табысуды талап етеді, сондықтан оларды топ бойынша жіктеудің икемді жүйесі болғаны жөн, сол себепті бұндай топтар олардың әрбіреуімен жұмыс жасауға қолайлы бөлек мекемеде орналасқаны дұрыс.

70. В каждом заведении следует иметь систему льгот и разрабатывать различные методы обращения с разными категориями заключенных, чтобы поощрять их к хорошему поведению, развивать в них чувство ответственности, прививать им интерес к их перевоспитанию и добиваться их сотрудничества.

70. Әрбір мекемеде жеңілдіктер жүйесі болуы және қамаудағыларды жақсы тәртіпке ынталандыру, олардың бойында жауапкершілік сезімін дамыту, олардың қайта тәрбиеленуге деген ынтасын баулу және әр түрлі санаттағы қамаудағыларға қараудың түрлі әдістерін жасақтау керек.

ақша аударымдары жүйесі - банк немесе банк операцияларының жекелеген түрлерін жүзеге асыратын ұйым төлемдерді және (немесе) ақша аударымдарын жүзеге асыру үшін келісім жасасқан төлем жүйесі операторының бағдарламалық қамтамасыз етуі пайдаланыла отырып, ақша аударымдары жүзеге асырылатын төлем жүйесі

система денежных переводов - платежная система, через которую осуществляются переводы денег с использованием программного обеспечения оператора данной системы, с которым банком или организацией, осуществляющей отдельные виды банковских операций, заключено соглашение для осуществления платежей и (или) переводов денег

банкаралық ақша аударымдары жүйесі - қатысушылары арасында төлемдерді және (немесе) ақша аударымдарын Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкінде ашылған корреспонденттік шоттардағы ақшаны пайдалана отырып, қатысушысының әрбір нұсқауын операциялық күн ішінде ақша аударымдарын аяқтай отырып жеке орындау арқылы жүзеге асыруға арналған төлем жүйесі

межбанковская система переводов денег - платежная система, предназначенная для осуществления платежей и (или) переводов денег между ее участниками с использованием денег, находящихся на корреспондентских счетах, открытых в Национальном Банке Республики Казахстан, путем индивидуального исполнения каждого указания ее участника с завершением переводов денег в течение операционного дня

банкаралық клиринг жүйесі - жүйеге қатысушы банктер, банк операцияларының жекелеген түрлерін жүзеге асыратын ұйымдар арасында төлемдерді және (немесе) ақша аударымдарын қатысушылар нұсқауларының көпжақты клирингі арқылы жүзеге асыруға арналған төлем жүйесі

система межбанковского клиринга - платежная система, предназначенная для осуществления платежей и (или) переводов денег между ее участниками-банками, организациями, осуществляющими отдельные виды банковских операций, путем многостороннего клиринга указаний участников

жүйелік маңызы бар төлем жүйесі - үздіксіз жұмысы Қазақстан Республикасы қаржы нарығының тұрақты жұмыс істеуіне ықпал ететін және жұмысының тоқтауы (іркілуі) Қазақстан Республикасының қаржы нарығында тәуекелдердің туындауына әкеп соғуы мүмкін төлем жүйесі

системно значимая платежная система - платежная система, бесперебойная работа которой способствует стабильному функционированию финансового рынка Республики Казахстан и остановки (сбои) в работе которой могут привести к возникновению рисков на финансовом рынке Республики Казахстан

Осы талдау кезінде газ тәрізді H2S-тің шығарылуымен байланысты әлеуетті қауіптің бар болу себепті жабдықты тиімді ауа шығару жүйесі орнатылған жерге орналастыру керек.

По причине наличия потенциальной опасности, связанной с выделением газообразного H2S во время данного анализа, оборудование следует размещать в месте, оборудованном эффективной вытяжкой.

D6299 Өлшеулердің аналитикалық жүйесі сипаттамаларын бағалауға арналған сапаны қамтамасыз етудің статистикалық әдістерін және бақылау карталарын қолданудың стандартты әдістемесі (Practice for Applying Statistical Quality Assurance and Control Charting Techniques to Evaluate Analytical Measurement System Performance)

D6299 Стандартная методика применения статистических методов обеспечения качества и контрольных карт для оценки характеристик аналитической системы измерений (Practice for Applying Statistical Quality Assurance and Control Charting Techniques to Evaluate Analytical Measurement System Performance)

D6792 Мұнай өнімдері мен майлайтын материалдармен жұмыс істейтін сынау зертханаларына арналған сапа жүйесі бойынша стандартты әдістемесі (Practice for Quality System in Petroleum Products and Lubricants Testing Laboratories)

D6792 Стандартная методика по системе качества для испытательных лабораторий, работающих с нефтепродуктами и смазочными материалами (Practice for Quality System in Petroleum Products and Lubricants Testing Laboratories)

Сапаны қамтамасыз ету / сапаны бақылау жүйесі ретінде X1 Қосымшасын пайдалануға болады.

В качестве системы обеспечения качества / контроля качества можно использовать Приложение X1.

Сапаны қамтамасыз ету / сапаны бақылау жүйесі ретінде X1 Қосымшасын пайдалануға болады.

В качестве системы обеспечения качества / контроля качества можно использовать Приложение X1.

Сапаны қамтамасыз ету / сапаны бақылау жүйесі ретінде X1 Қосымшасын пайдалануға болады.

В качестве системы обеспечения качества / контроля качества можно использовать Приложение X1.